„(...) Będę ci śpiewał jak mrące łabędzie (...)” – porównania z komparansem „animalistycznym” w poematach juliusza słowackiego

• Authors: Joanna Ścibek

Title variants

EN

“(...) I will sing for you like dying swans (...)” – comparisons with “animalistic” comparans in Juliusz Słowacki’s poems

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

A purpose of the article is to provide characteristics of comparisons appearing in Juliusz Słowacki’s poems exemplified by the constructions where comparans refers to the world of animals. Lexical material has been excerpted from eleven works written by J. Słowacki in the pre-mystic period. They include the following poems: Arab, Beniowski (songs I–V), Jan Bielecki, Lambro, Mnich, Ojciec zadżumionych, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, Poema Piasta Dantyszka,Wacław, W Szwajcarii and Żmija. Non-gradation comparative structures possessing standard comparison indicators have been analyzed. The article mainly focused on: 1) discussing a formal shape of studied constructions, 2) semantic classification of comparans contained in comparisons referring us to the animal kingdom, 3) emphasizing multitude of “animal” lexis connotations used by the poet, 4) discussing basic subject areas the excerpted comparisons belong to with regard to the meaning of a descriptive chunk, and 5) the most important functions of these clues. It has been established that the analyzed comparative constructions have an explicitly anthropocentric character since they, most of all, serve a suggestive illustration of a human’s psycho-physical condition.

Keywords

EN

A COMPARISON; AN ANIMAL; A BIRD; A STYLE; JULIUSZ SŁOWACKI

• Journal: Białostockie Archiwum Językowe
• Year: 2013
• Issue: 13
• Pages: : 363-392

Contributors

author

Joanna Ścibek

• Uniwersytet w Białymstoku, POLAND

References

• Bury M., Porównania utarte i indywidualne w twórczości T. Konwickiego, „Roczniki Humanistyczne” 1996, t. XLIV, z. 6, s. 37–58.
• Dąbrowski S., O pewnej właściwości porównania i metafory, „Pamiętnik Literacki” 1965, z. 3, s. 105–124.
• Dworak T., Analiza porównań w „Panu Tadeuszu”, „Pamiętnik Literacki” 1948, t. XXXVIII, s. 265–297.
• Głowiński M. i in., Słownik terminów literackich, Wrocław 2005.
• Górski K., Kilka uwag o artyzmie językowym Sienkiewicza, „Poradnik Językowy” 1968, z. 3, s. 120–134.
• Greszczuk B., Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Rzeszów 1988.
• Greszczuk B., Z historii konstrukcji porównawczych z „jako”, „jakoż” itp., „Język Polski” 1981, t. LXI, s. 42–53.
• Grzędzielska M., Małe i wielkie metafory, „Pamiętnik Literacki” 1971, t. LXII, z. 4, s. 97–111.
• Jędrzejko E., Znaki ludzkiego losu (O funkcji porównań w prozie Herlinga-Grudzińskiego), „Stylistyka” 1994, t. III, s. 88–106.
• Kleiner J., Z zagadnień metaforyki Mickiewicza i Słowackiego, [w:] tenże, Studia z zakresu teorii literatury, Lublin 1961.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1991.
• Kowalczykowa A., Słowacki, Warszawa 1999.
• Kozaryn D., Porównania do zwierząt w „Wizerunku własnym żywota człowieka poczciwego”, „Studia Językoznawcze” 2006, nr 5, s. 113–126.
• Krajewski L., O gnoseologicznym aspekcie porównania, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie. Prace Językoznawcze” 1998, z. II, s. 25–30.
• Krupianka A., Porównania homeryckie w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza, [w:] Polszczyzna dawna i współczesna, red. C. Łapicz, Toruń 1994, s. 61–68.
• Kudra A., Konceptualizacja porównaniowa, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2009, nr 12, s. 293–299.
• Kulawik A., Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1997.
• Kulczycka D., „Jestem jak człowiek, który we śnie lata...”: o symbolice ptaków w twórczości Juliusza Słowackiego, Zielona Góra 2004.
• Majewska M.E., Porównania w „Urodzie życia” Stefana Żeromskiego (cz. I), „Prace Filologiczne” 2001, t. XLVI, s. 425–441.
• Mikołajczakowa B.,Mikołajczak S., Porównania w „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza – nierocznicowe uwagi w stulecie wydania, „Poznańskie Studia Polonistyczne.Seria Językoznawcza” 1996, t. III, s. 67–90.
• Nowakowska A., „Człowiek jak zwierzę”. Sfrazeologizowane porównania doczasownikowe na podstawie „Słownika frazeologicznego języka polskiego”, „Język a Kultura” 2003, t. 15, http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-15/JK15-97- 102-nowakowska.pdf, s. 97–102.
• Pietrzak M., Rośliny w porównaniach występujących w „Trylogii”, „Język a Kultura” 2001, t. 16, http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-16/JK16-pietrzak.pdf, s. 170.
• Piwińska M., Juliusz Słowacki od duchów, Warszawa 1992.
• Siekierska K., Porównania w „Wojnie chocimskiej” Wacława Potockiego i w „Pamiętnikach” Jana Chryzostoma Paska, „Polonica” 1981, nr VII, s. 233–254.
• Skorupka S., Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1 i 2, Warszawa 1985. Skubalanka T., Mickiewicz, Słowacki, Norwid: studia nad językiem i stylem, Lublin 1997.
• Skubalanka T., Nad tekstem „W Szwajcarii”. Uwagi o genezie stylistycznej utworu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 1984, vol. II, z. 7, s. 129– –153.
• Sokólska U., Leksyka „zwierzęca” jako składnik „comparatum” w porównaniach księdza Jana Twardowskiego, „Białostockie Archiwum Językowe” 2007, nr 7, s. 153–168.
• Wierzbicka A., Porównanie – gradacja – metafora, „Pamiętnik Literacki” 1971, t. LXII, z. 4, s. 127–147.
• Wójtowicz J., Struktura porównania homeryckiego, „Meander” 1964, nr 11, s. 475–489.
• Wysoczański W., Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych: na materiale wybranych języków, Wrocław 2005.
• Authors: Eliza Tarary
• Title: Nazwy kolorów w języku studentów
• The names of colours in students’ language
• Source: THE BIALYSTOK LINGUISTIC ARCHIVES, year 2013, vol. 13, pages: 393-414
• Keywords:
• STUDENTS
• NAMES OF COLOURS
• CONCEPTUALIZATION
• POLISH LANGUAGE
• Discipline: LINGUISTICS
• Language: POLISH
• Document type: ARTICLE
• Publication order reference: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, POLAND
• email: [e-mail]
• Summary
• Summary
• The article attempts to present how students conceptualize the names of primary colours. The research has been carried out among students of the Casmir the Great University in Bydgoszcz. Eleven names of primary colours
• distinguished by Berlin and Kay, i.e. white, black, red, green, yellow, blue, brown, violet, pink, orange and grey, have been analyzed. References modelling the perception of individual colours provided by the students belong to both natural object, artefacts and feelings. Black and red colours have received the most elaborated set of associations. On the other hand, white, black, green, blue and orange have mainly natural points of reference,
• e.g. ‘snow’, ‘grass’, ‘sky’ or ‘an orange’, for approximately two thirds of the respondents.
• Ampel-Rudolf M., 1987, Barwa a kolor, „Poradnik Językowy” 1987, z. 8, s. 621–625.
• Ampel-Rudolf M., 1994, Kolory. Z badań leksykalnych i składniowo-semantycznych, Rzeszów.
• Bańko M., red., 2000, Inny słownik języka polskiego, t. I–II, Warszawa.
• Berlin B., Kay P., 1969, Basic Color Terms. Their Universality and Evolution, Berkeley–Los Angeles–Oxford.
• Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
• Czachorowska M., 2006, Wyobraźnia pisarska Bolesława Prusa i Stefana Żeromskiego na przykładzie słownictwa topograficznego i nazw barw, Bydgoszcz.
• Doroszewski W., red., 1958–1969, Słownik języka polskiego, t. I–XI, Warszawa.
• Drabik B., 2008, Strategie definiowania nazw kolorów w słownikach, „Polonica”, t. XXIX, s. 227–246.
• Dubisz S., red., 2008, Uniwersalny słownik języka polskiego, t. I–IV, Warszawa.
• Grzenia J., 1993, Założenia opisu pola semantycznego barw w języku polskim, „Poradnik Językowy”, z. 4, s. 155–165.
• Handke K., 2002, Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, t. V, Świat barw, Kraków.
• Jurek K., 2011, Znaczenie symboliczne i funkcje koloru w kulturze, „Kultura – Media – Teologia”, nr 6, s. 68–80.
• Kopaliński W., 1999, Słownik symboli, Warszawa.
• Komorowska E., 2010, Barwa w języku polskim i rosyjskim. Rozważania semantyczne, Szczecin.
• Michera W., 1987, Wprowadzenie do antropologii barw, „Etnografia Polska”, z. 1, s. 83–114.
• Pawłowski A., 2003, Struktura ilościowa pola leksykalnego nazw kolorów, „Polonica”,t. XXII–XXIII, s. 93–115.
• Ross P.E., 2004, Wszystkie barwy języka, „Świat Nauki”, nr 6, s. 26–27.
• Stanulewicz D., 2006, Zróżnicowanie regionalne prototypowych odniesień sześciu podstawowych nazw barw w języku polskim (biały, czarny, czerwony, zielony, żółty, niebieski) – na tle porównawczym wybranych języków słowiańskich i germań-skich, „Bulletin de la Soci´ et´ e Polonaise de Linguistique” 2006, fasc. LXII,
• s. 201–213.
• Tokarski R., 2004, Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Lublin.
• Waszakowa K., 2000a, Podstawowe nazwy barw i ich prototypowe odniesienia. Metodologia opisu porównawczego, w: Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne. Część I, red. Renata Grzegorczykowa, Krystyna Waszakowa, Warszawa, s. 17–28.
• Waszakowa K., 2000b, Polskie podstawowe nazwy barw w roli „interpretatorów” świata (na przykładzie nazwy barwy zielonej), „Prace Filologiczne”, t. 45, s. 620–632.
• Waszakowa K., 2000c, Struktura znaczeniowa podstawowych nazw barw. Założenia opisu porównawczego, w: Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne. Część I, red. Renata Grzegorczykowa, Krystyna Waszakowa, Warszawa, s. 59–72.
• Waszakowa K., 2003, Językowe i kulturowe odniesienia barwy żółtej we współczesnej polszczyźnie, w: Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne. Część II, red. Renata Grzegorczykowa, Krystyna Waszakowa, Warszawa, s. 99–121.
• Wierzbicka A., 1999, Znaczenie nazw kolorów i uniwersalia widzenia, w: Anna Wierzbicka, Język – umysł – kultura, wybór prac pod red. Jerzego Bartmińskiego, Warszawa, s. 405–449.
• Zaręba A., 1954, Nazwy barw w dialektach i historii języka polskiego, Wrocław.