Specyfika oferty dla uczących się w starości

• Authors: Szarota Zofia

Title variants

EN

The specificity of offers for learners in later life

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza aktywności społeczno-kulturalnej i edukacyjnej zachodzącej w placówkach intencjonalnie powołanych dla wsparcia osób uznawanych przez społeczeństwo za starsze. Przedstawione zostały główne myśli geragogiki w metodycznej perspektywie andragogiki i geragogiki, w kontekście różnic w zakresie procesów poznawczych dorosłych i osób w starości właściwej, istotnych dla organizatorów i liderów środowisk edukacyjnych. Podjęty został namysł nad współczesnymi przestrzeniami uczenia się osób starszych (komunikat z badań zrealizowanych przy pomocy obserwacji). Sformułowane wnioski dotyczą geragogii publicznej, specyficznych, opartych na rozrywce i przyjemności form edukacyjnej i społeczno-kulturalnej aktywności, w których biorą udział seniorzy.

EN

The aim of the article is to analyse the socio-cultural and educational activity taking place in institutions intentionally established to support people recognised by society as older. The main ideas of geragogy are presented in the methodical perspective of andragogy and geragogy, in the context of differences in the cognitive processes of adults and people in older-old age (ages 74-89), important for organisers and leaders of educational environments. A reflection on the contemporary learning spaces of older people was undertaken (communication from research carried out with the help of observations). The formulated conclusions concern public geragogy, specific forms of educational and socio-cultural activity, based on entertainment and enjoyment, in which seniors participate.

Keywords

PL

geragogika; sprawności poznawcze osób starszych; przestrzenie uczenia się; obserwacja; rozrywka

EN

geragogy; cognitive skills of the older adult; learning spaces; observation; entertainment

• Publisher: Zielona Góra University Press
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2022
• Volume: 23
• Pages: 287-303

Dates

published

2022

Contributors

author

Szarota Zofia

• Akademia WSB, Dąbrowa Górnicza

References

• Álvarez, B. (2022) The Best Years of Older Europeans’ Lives. Soc Indic Res, No. 160, 227-260. Dostępny na: https://doi.org/10.1007/s11205-021-02804-6.
• Bugajska, B. (2015) Dziewiąta faza w cyklu życia – propozycja rozszerzenia teorii psychospo¬łecznego rozwoju E.H. Eriksona. Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej, 1(9), 19-36.
• Bugajska, B. i Timoszyk-Tomczyk, C. (2013) Przyszłość w życiu osób starszych. Gerontologia Polska, 21(2), 54-62.
• Creech, A., Hallam, S. (2015) Critical geragogy: A framework for facilitating older learners in community music. London Review of Education, 13(1), doi: 10.18546/LRE.13.1.05.
• Erikson, E., Erikson, J.M. (2012) Dopełniony cykl życia. Gliwice: Wydawnictwo HELION.
• Fabiś, A. (2006) Edukacja seniorów – odpowiedź na wymagania współczesności. Edukacja Dorosłych, 1/2, 33-44.
• Fabiś, A. (2015) Rozwój duchowy jako atrybut życia w starości. Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej, 1(9), 11-17.
• Fabiś, A., Tomczyk, Ł. (2016) Geragogika w ujęciu autorów niemieckojęzycznych. Edukacja Dorosłych, 1, 181-188.
• Formosa, M. (2018) The Promise of Geragogy: Ensuring Quality Standards for Older Adult Learning. W: AIUTA International Conference: Standards of Education among U3as and the Intergenerational Formation, Barcelona, 29-th June 2018, 13-17.
• Formosa, M. (2012) Critical geragogy: Situating theory in practice. Journal of Contemporary Educational Studies, 63/129 (5), 37-54.
• GUS. (1927) Pierwszy Powszechny Spis Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 1921 roku: mieszkania, ludność, stosunki zawodowe, Warszawa.
• GUS (1965) Spis powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne: ludność, gospodarstwa domowe, Warszawa.
• Gutowska, A. (2017) Geragogiczny model pracy z seniorami oparty na koncepcji Marii Montessori. Edukacja Dorosłych, 2, 225-239.
• Hayslip, Jr., B., Chapman, B.P. (2007) Cognitive and Affective Theories of Adult Development. W: J.A. Blackburn, C.N. Dulmus (eds.), Handbook of Gerontology Evidence-Based Approaches to Theory, Practice, and Policy, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. Hoboken. Dostępny na: https://www.academia.edu/30339936/Handbook_of_Gerontology_Evidence_Based_Approaches_to_Theory_Practice_and_Policy_Edited_by?email_work_card=reading-history.
• NSP (2011) Dostępny na: https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2011/nsp-2011-wyniki/ludnosc-stan-i-struktura-demograficzno-spoleczna-nsp-2011,16,1.html.
• Jarosz, M. (2004) Psychologia starzenia się i starości oraz niektóre zasady postępowania z ludźmi w wieku podeszłym. W: A. Prusiński (red.) Neurogeriatria. Praktyczne problemy neurobiologii w wieku podeszłym. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 19-27.
• Jodzio, K. (2016) Psychologiczna moc leciwych neuronów. W: M. Kielar-Turska (red.) Starość. Jak ją widzi psychologia. Kraków: Wydawnictwo WAM, 67-83.
• Jopkiewicz, A. (2001) Okresy rozwoju osobniczego a cykl rozwoju i regresu. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis, 8, 11-23.
• Kilian, M. (2015) Metodyka edukacji osób w starszym wieku: podstawowe wskazówki i zasady. Forum Pedagogiczne, 1, 171-185.
• Krall, H. (2001) To ty jesteś Daniel. Kraków: Wydawnictwo a5.
• Litawa, A. (2021) Sztuka popularna jako źródło uczenia się dorosłych. Edukacja Dorosłych, 1, 37-51. Dostępny na: http://dx.doi.org/10.12775/ED.2021.013.
• Malec-Rawiński, M., Bartosz, B. (2017) An educational model for work with seniors – experi¬ences of teachers working at the University of the Third Age, Dyskursy Młodych Andragogów/Adult Education Discourses, 18, 219-232.
• Maliszewski, K. (2021) Bez-silna edukacja. O kształceniu kruchego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• McFarlane, O., Kędziora-Kornatowska, K. (2019) Edukacja całożyciowa osób starszych z per¬spektywy biopsychospołecznej. E-mentor, 2(79), 55-60. DOI: 10.15219/em80.1412.
• MRiPS (2021) Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2020 r. Dostępny na: https://www.gov.pl/web/rodzina/informacja-o-sytuacji-osob-starszych-w-polsce-za-2020-r.
• Nęcka, E. (2003) Inteligencja. Geneza, struktura, funkcje. Gdańsk: GWP.
• Oldest Living People (2022). Dostępny na: https://gerontology.fandom.com/wiki/Oldest_li¬ving_people.
• Rowe, J.W., Kahn, R.L. (1997) Successful Aging. The Gerontologist, 37(4), 433-440. DOI: 10.1093/geront/37.4.433.
• Rowe, J.W., Kahn, R.L. (2015) Successful aging 2.0: conceptual expansions for the 21st century. The Journals of Gerontology: Series B, 70, 593-596. Dostępny na: https://doi.org/10.1093/geronb/gbv025.
• Rysz-Kowalczyk, B. (2021) Perspektywa cyklu życia w nauce o polityce społecznej W: B. Szatur Jaworska, B. Rysz-Kowalczyk, J. Petelczyc, Perspektywa cyklu i biegu życia w polityce spo¬łecznej. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 19-43.
• Skibińska, E. (2007) Proces kształcenia seniorów. Rocznik Andragogiczny, 57-80.
• Słowińska, S. (2019) Aktywność kulturalna osób starszych. Pomiędzy autotelicznością a instru¬mentalnością. Dyskursy Młodych Andragogów/Adult Education Discourses, 20. Dostępny na: https://doi.org/10.34768/dma.vi20.33.
• Słowińska, S. (2014) O „gettoizacji” aktywności kulturalnej seniorów. Rocznik Andragogiczny, 2, 271-282.
• Straś-Romanowska, M. (2004) Późna dorosłość. Wiek starzenia się. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 263-287.
• Stuart-Hamilton, I. (2006) Psychologia starzenia się. Wprowadzenie. Warszawa: Zysk i S-ka.
• Szarota, Z. (2015) Uczenie się starości. Edukacja Dorosłych, 1 (72), 23-36.
• Szarota, Z. (2017) Gerontologia edukacyjna. W: A.A. Zych (red.), Encyklopedia starzenia się, starości i niepełnosprawności, t. 1, A-G. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk, 528-529.
• Szarota, Z. (2019) Priorytety i funkcje społeczne edukacji w dorosłości – perspektywa Celów Zrównoważonego Rozwoju UNESCO 2030. E-mentor, 1(78), DOI: 10.15219/em77.1399.
• Tesch-Römer, C. (2020) Successful Aging 2.0. In: D. Gu, M. Dupre (eds) Encyclopedia of Gerontology and Population Aging. Springer, Cham. Dostępny na: https://doi.org/10.1007/978-3-319-69892-2_479-1.
• Tomczyk, Ł. (2015) Edukacja osób starszych. Seniorzy w przestrzeni nowych mediów. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Young, R.D., Medford, A. (2021) (World) Supercentenarian Database. In: D. Gu, M.E. Dupre (eds) Encyclopedia of Gerontology and Population Aging. Springer, Cham. Dostępny na: https://doi.org/10.1007/978-3-319-69892-2_1015-1.
• Zych, A.A. (2007) Leksykon gerontologii. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Zych, A.A. (2004) Moderacja rozwoju – wyzwaniem dla gerontologii edukacyjnej. Gerontologia Polska, 12 (3), 119-124.
• Zych, A.A. (2009) Przekraczając „smugę cienia”. Szkice z gerontologii i tanatologii. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.

Identifiers

ISSN

2084-2740

DOI

doi.org/ 10.34768/dma.vi23.658