Konstrukcje porównawcze z komponentem animalistycznym w kilku krótkich utworach prozatorskich Adolfa Dygasińskiego

• Authors: Koszyka Eliza

Title variants

EN

Comparisons with animal names in a few short stories by Adolf Dygasiński

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omówionych zostało 35 konstrukcji porównawczych zawierających nazwę zwierzęcia, użytych przez Adolfa Dygasińskiego w jego krótkich utworach prozatorskich. Podjęto również próbę ustalenia, w jakim stopniu zastosowanie przez autora w porównaniach nazw zwierząt wypływa z jego specyficznego, nacechowanego uczuciowo stosunku do nich, a w jakim jest tylko i wyłącznie wynikiem tendencji naturalistycznych. Przedstawiono strukturę komparacji; wyróżniono porównania proste, rozbudowane oraz spiętrzone. Zbadano również, w której części porównania występuje nazwa zwierzęcia; wyodrębniono trzy grupy: 1) zwierzę jest przedmiotem porównania; 2) zwierzę jest obiektem porównywanym; 3) zwierzę jest przedmiotem i obiektem porównania. Starano się również przedstawić miejsce tego typu porównań w twórczości innych pisarzy pozytywizmu: Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza oraz Elizy Orzeszkowej.

EN

The article describes 35 comparisons with animal names used by Adolf Dygasiński. It also attempts to assess whether Dygasiński used these comparisons in relation to his emotional attitude towards animals or merely from his naturalistic tendencies. The identified comparisons are divided into simple and two types of complex. The article also analyzes the allocation of animal names in comparison structure and divides them into three groups:1) the animal is the subject of comparison, 2) the animal is the object of comparison, 3) the animal is both the subject and object of comparison comparisons are divided into simple, two types of complex. The article also analyzes the allocation comparisons with animal names in works of other positivist authors (Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz and Eliza Orzeszkowa).

Keywords

PL

porównania; nazwy zwierząt; słownictwo animalistyczne; Adolf Dygasiński

EN

comparisons; animal names; animalistic lexis; Adolf Dygasiński

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2015
• Volume: LXI
• Pages: 111-123

Dates

published

2015

Contributors

author

Koszyka Eliza

• Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Bartmiński Jerzy, 1962, Sposoby użytkowania gwary w utworach Adolfa Dygasińskiego, „Język Polski”, 4, s. 264–280.
• Brzozowska Danuta, 1957, Adolf Dygasiński, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Cygan Stanisław, 2007, Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat roślin, t. 9, Universitas, Kraków.
• Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz, 2002, Słownik terminów literackich, wyd. 4, Ossolineum, Wrocław.
• Greszczuk Barbara, 1988, Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Rzeszów.
• Jędrzejko Ewa, 1994, Znaki ludzkiego losu. (O funkcji porównań w prozie Herlinga-Grudzińskiego), „Stylistyka”, III, s. 88–106.
• Joka Maria, 2001–2002, Indywidualne warianty comparatora w twórczości Jana Parandowskiego, „Roczniki Humanistyczne. Językoznawstwo”, 49–50, z. 6, s. 145–158.
• Karłowicz Jan, 1901, Słownik gwar polskich, t. II, Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków.
• Karłowicz Jan, 1903, Słownik gwar polskich, t. III, Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków.
• Karłowicz Jan, 1907, Słownik gwar polskich, t. V, Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków.
• Korpysz-Drzazga Joanna, Korpysz Tomasz, 2012, Poetyckie bestiarium Wisławy Szymborskiej. Preliminaria, „Poradnik Językowy”, z. 7, s. 16–26.
• Kozaryn Dorota, 2006, Porównania do zwierząt w Wizerunku własnym żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja, „Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny”, 5, s. 113–126.
• Książek-Bryłowa Władysława, 2004, Zwierzęta w Ogrodzie fraszek Wacława Potockiego (rekonesans), „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, 49, Łódź, s. 235–245.
• Kurkowska Halina, Skorupka Stanisław, 2001, Stylistyka polska. Zarys, wyd. 5, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Majewska Małgorzata Ewa, 2001, Porównania w Urodzie życia Stefana Żeromskiego, „Prace Filologiczne”, 46, Warszawa, s. 425–441.
• Mikołajczak Stanisław, 2004, Porównania w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, w: Krzysztof Maćkowiak, Cezary Piątkowski, red., Język polski w perspektywie diachronicznej i synchronicznej, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, s. 163–172.
• Mikołajczakowa Bożena, Mikołajczak Stanisław, 1996, Porównania w Quo vadis Henryka Sienkiewicza – nierocznicowe uwagi w stulecie wydania, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, 3, Poznań, s. 67–90.
• Skorupka Stanisław, 1985a, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. I, wyd. 4, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Skorupka Stanisław, 1985b, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. II, wyd. 4, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Wysoczański Włodzimierz, 2006, Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych. Na materiale wybranych języków, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Zarębina Maria, 1990, Porównania w Anielce i Placówce Bolesława Prusa, „Polonica”, 15, s. 131–144.

Identifiers

ISSN

0076-0390