Jana Potockiego kłopoty z pocztą

• Authors: Ryba Janusz

Title variants

EN

Jan Potocki’s Problems with the Post

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W latach 1809–1812 Jan Potocki korespondował ze swoją siostrzenicą Marią z Rzewuskich, która w czasie, kiedy zaczynali do siebie pisać, wyszła za Jarosława, syna Józefiny z Mniszchów i Stanisława Szczęsnego Potockiego. Zachowały się tylko listy Jana Potockiego, świetnie napisane, błyskotliwe, przesiąknięte i wiedzą książkową, i życiową mądrością. Autor szkicu skoncentrował się jednak nie na ich walorach stylistyczno-merytorycznych, ale na technicznym sposobie, w jaki je przekazywano. Ukraińskie drogi były w złym stanie, a carska poczta nie odznaczała się sprawnością – przesyłki przychodziły z dużym opóźnieniem, czasem nie dochodziły w ogóle. Dlatego Potocki i jego epistolarna interlokutorka, pisząc do siebie, nie korzystali z jej usług. Listy przekazywali za pośrednictwem służących, znajomych, Żydów, a także członków najbliższej rodziny. Oboje korespondujący nieustanne informowali się o tym, kogo i kiedy wysyłają z przesyłką. Zwierzali się z kłopotów, związanych z chwilowym brakiem chętnych do jej przewiezienia; etc. I właśnie ten wątek został w korespondencji bardzo rozbudowany, nadając jej dodatkowy walor atrakcyjności.

EN

Between the years 1809–1812 Jan Potocki exchanged letters with his niece Maria of the Rzewuski family who, at the time they started their correspondence, married Jarosław, the son of Józefina née Mniszech and Stanisław Szczęsny Potocki. Only Jan Potocki’s letters survived: they are well written, brilliant, absorbed both with book knowledge and life wisdom. The author of the sketch concentrates, however, not on their stylistic and content matter issues, but on the way the letters were handed over. The Ukrainian ways were in poor condition, and the tzarist post far from functional. Thus, letters reached their addressees as delayed, and often did not reach them at all. In view of that, Potocki and the recipient of his letters did not use it and employed servants, Jewish friends, and members of closest family to deliver the correspondence. The two letter writers constantly informed one another when and who would deliver letters. They told in confidence about temporary problems with a person to do the delivery, etc., and this issue is well developed in the epistles, giving it additional attractiveness.

Keywords

PL

Jan Potocki; Maria z Rzewuskich Potocka; list; poczta

EN

Jan Potocki; Maria Potocka, née Rzewuska; letter; post office

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2021
• Volume: 112
• Issue: 2
• Pages: 143-151

Dates

printed

2021-06-14

Contributors

author

Ryba Janusz

• Uniwersytet Śląski, Katowice

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2021.2.10