Designing utopia. Avant-garde architecture vs. processes of modernization

• Authors: Ciarkowski Błażej
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In the first half of the 20th century, the relations between the social revolution, the processes of modernization, and avant-garde art and architecture were very close. Piotr Juszkiewicz, analyzing the relations between modernism and totalitarian and authoritarian regimes, stated that “totalitarian regimes did not reject a certain form of artistic language by default because they were interested in their utility”. “Fundamental elements of our architecture are conditioned by the social revolution”, wrote El Lissitzky. In the face of such declarations, the relations between avant-garde designers and social or Communist trends should not come as a surprise. Post-revolutionary Russia became a true test site for new movements, whereas modernist and Constructivist artists enthusiastically proceeded to build the new (better) reality. The development of industry (primarily heavy industry) was to become a driving force behind the modernist processes. Examples of industrial plants built in the 1920s and 1930s in the Soviet Union show the enormous impact exerted by modern construction and urbanism on the formation of the “new man”. Numerous products of avant-garde architecture reflected the image of the “new world” and became the transmitters of the new Soviet ideology. For the inhabitants of Ekaterinburg, Magnitogorsk, or Kharkov, modernist buildings and landscape layout formed a permanent image of the city and its concept. Urban designs, such as the “Linear City” of Ernst May in Magnitogorsk, were utopian modernist dreams executed on an enormous scale. The circumstances of their creation, followed by the times of their greatness and fall, form a portrait of the avant-garde architecture understood as a utopia, the future that never arrived.

PL

W pierwszej połowie XX wieku związki pomiędzy rewolucją społeczną i procesami modernizacyjnymi, a awangardową sztuką i architekturą były bardzo silne. Piotr Juszkiewicz, analizując relacje pomiędzy modernizmem, a ustrojami o charakterze totalitarnym i autorytarnym dowodził, że „reżimy totalitarne nie odrzucały z góry jakiejś formuły języka artystycznego, bo interesowała je ich użyteczność”. „Zasadnicze elementy naszej architektury uwarunkowane są rewolucją społeczną” – pisał El Lissitzky. W obliczu takich deklaracji nie powinny dziwić związki awangardowych projektantów z prądami o charakterze socjalistycznym czy komunistycznym. Porewolucyjna Rosja stała się prawdziwym poligonem doświadczalnym dla nowych ruchów, a twórcy o modernistycznej i konstruktywistycznej proweniencji ochoczo przystąpili do budowy nowej (lepszej) rzeczywistości. Kołem zamachowym procesów modernizacyjnych miał być rozwój przemysłu (przede wszystkim ciężkiego). Przykłady ośrodków przemysłowych realizowanych w latach 20. i 30. XX wieku na terenie ZSRR pozwalają ocenić ogromny wpływ, jaki nowoczesne budownictwo i urbanistyka wywarły na proces kształtowania „nowego człowieka”. Liczne obiekty awangardowej architektury niosły ze sobą obraz „nowego świata” i stawały się przekaźnikami nowej ideologii radzieckiej. Dla mieszkańców Jekaterynburga, Magnitogorska czy Charkowa, modernistyczne budynki i sposób urządzenia przestrzeni kształtowały trwałe wyobrażenie o mieście i jego idei. Osiedla, takie jak charkowskie „Miasto Liniowe” czy realizacja Ernsta Maya w Magnitogorsku, były realizowanymi w ogromnej skali utopijnymi marzeniami modernistów. Losy ich powstawania, a następnie czasów świetności i upadku, tworzą portret architektury awangardy pojmowanej jako utopia - przyszłość, która nie nadeszła.

Keywords

EN

architecture; avant-garde; modernization; Constructivism; utopia; dystopia

PL

architektura; awangarda; modernizacja; konstruktywizm; utopia; dystonia

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Art Inquiry. Recherches sur les arts
• Year: 2017
• Volume: XIX (XXVIII)
• Pages: 325-337

Dates

published

2017

Contributors

author

Ciarkowski Błażej

• Institute of Architecture and Urban Planning Lodz University of Technology

References

• Cohen Jean-Louis (2015), Mechanizacja przejmuje władzę, “Autoportret” 2015, no. 3 (50), pp. 20-27.
• Flierl Thomas (2012), Być może największe zadanie, jakie kiedykolwiek postawiono architektowi. Ernst May w Związku Radzieckim (1930-1933), in: Ernst May1886-1970, ed. C. Quiring, W. Voigt, P.C. Schmal, E. Herrel, Wroclaw: Muzeum Architektury we Wrocławiu, pp. 69-88.
• Ilczenko Michail (2016), Opisując architekturę awangardy. Przypadek Jekaterynburga, „Autoportret” no 2 (53), pp. 74-79.
• Jacoby Sam (2016), Drawing Architecture and the Urban, West Sussex: Wiley.
• Jencks Charles (1977), Modern Movements in Architecture, Harmondsworth: Penguin Books.
• Juszkiewicz Piotr (2013), Cień modernizmu, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kotkin Stephen (1995), Magnetic Mountain. Stalinism as a Civilization, Berkeley: University of California Press.
• Kropotkin Peter (1901), Fields, Factories and Workshops, or Industry Combined with Agriculture and Brain Work with Manual Work, New York: G.P. Putnam’s Sons, London: Swan Sonnenschein & Co..
• Leszczyński Adam (2013), Skok w nowoczesność : polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943-1980, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Manneheim Kurt (1954), Ideology and Utopia. An Introduction to the Sociology of Knowledge, New York: Harcourt, Brace & Co., London: Routledge and Kegan Paul Ltd..
• Miks Frantisek (2016), Czerwony kogut Picasso. Ideologia a utopia w sztuce XX wieku. Od czarnego kwadratu Malewicza do gołąbka pokoju Picassa, trans. M. Szymanowski, Kraków: M Wydawnictwo.
• Milner John (1996), Kazimir Malevich and the Art of Geometry, New Haven and London: Yale University Press.
• Nawratek Krzysztof (2005), Ideologie w przestrzeni: próby demistyfikacji, Kraków: Universitas.
• Rosset Edward (1930), Samorząd łódzki w walce z głodem mieszkaniowym, Łódź: Drukarnia Polska.
• Strzemiński Władysław (1947), Łódź sfunkcjonalizowana, „Myśl współczesna”, no. 11 (18), pp. 444–467.
• Szacki Jerzy (1980), Spotkania z utopią, Warszawa: Iskry.
• Tołłoczko Zdzisława i Tomasz (1999), W kręgu architektury konstruktywistycznej, neokonstruktywistycznej i dekonstruktywistycznej, Kraków: Wydawnictwo Oddziału PAN.
• Trzeciak Przemysław (1974), Przygody architektury XX wieku, Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Walsh Chad (1962), From Utopia to Nightmare, London: Geoffrey Bles.
• Wujek Jakub (1986), Mity i utopie architektury XX wieku, Warszawa: Arkady.

Identifiers

ISSN

1641-9278