Luteranie, katolicy, kalwiniści w Gdańsku. Bilans konfrontacji i koegzystencji w trzech pierwszych wiekach od wystąpienia Marcina Lutra

• Authors: Kościelak Sławomir

Title variants

EN

Lutherans, Catholics and Calvinists in Gdansk. The balance of confrontation and coexistence in the first three centuries after Martin Luther’s address

• Languages of publication: PL DE EN

Abstracts

EN

The article presents a report on the relations between the three main religious groups of Gdańsk: Lutherans, Catholics and Calvinists in the period of the first three centuries after the proclamation of Martin Luther’s theses in Wittenberg (1517). The report includesthe periods of the Polish-Lithuanian Commonwealth (until 1793), Napoleonic epoch (1807-1814) and first years of the Prussian partition (until 1817). At that time the Lutherans were the dominant religious group in Gdańsk, but they failed to take the total control of the city. The Catholics lost their precedence soon after the Reformation, but they increased their number until the beginning of the 19th century and strengthened social and cultural influences at that time. The Calvinists were the biggest losers in that confrontation, because they didnot manage to dominate the city (at the turn of 16th and 17th centuries), lost believers and finally were subordinated to the Lutherans within the Evangelical Union (1817). The religions under discussion sometimes formed alliances, but it was not always the alliance between both groups of Protestants. Especially during the expansion of Calvinism in the city, the Lutherans looked for help from the Catholics and sometimes the latter provided them a real support.

Keywords

EN

Reformation; Second Reformation; Counter-Reformation; Royal Prussia; statistic of religions; city elites

• Publisher: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
• Journal: Gdański Rocznik Ewangelicki
• Year: 2017
• Volume: 11
• Pages: 9-25

Contributors

author

Kościelak Sławomir

• doktor habilitowany, profesor nadzw., Instytut Historii Uniwersytetu Gdańskiego. Tematyka badawcza: stosunki wyznaniowe w Gdańsku i Prusach Królewskich w XVI-XIX w.: reformacja i kontrreformacja, mniejszości religijne oraz kasaty klasztorne z początku XIX w., ponadto historia społeczna Pomorza, Wielkopolski i Kujaw. Autor m.in. książek Jezuici w Gdańsku od drugiej połowy XVI do końca XVIII wieku, Gdańsk – Kraków 2003; Katolicy w protestanckim Gdańsku od drugiej połowy XVI do końca XVIII wieku, Gdańsk 2012 oraz szeregu artykułów, w tym Reformacja w małych miastach województwa pomorskiego. Próba podsumowania, „Zapiski Historyczne”, T. LXX, 2005, Z. 4, s. 27-54. Dzieje wyznaniowe Prus Królewskich w XVI - XVIII wieku, [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo, kultura, gospodarka, red. Edmunda Kizika, Gdańsk 2012, s. 204 - 263. Członek Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, Instytutu Kaszubskiego, od 2014 r. prezes Towarzystwa “Dom Uphagena” w Gdańsku.