Ból – analiza zagadnienia, przegląd piśmiennictwa

• Authors: Krzysztof Wróbel , Adam Wróbel

Title variants

EN

Pain – the analysis of the problem and literature review

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Ból jest najczęstszym problemem medycznym nie tylko dla osób chorych, lecz także dla lekarza. Ma on funkcję ostrzegawczo-obronną. Powstaje najczęściej w wyniku działania bodźca uszkadzającego lub choroby, za sprawą pobudzenia układu nocyceptywnego, powodując uwolnienie z tkanek enzymów proteolitycznych (kininy, prostaglandyny). Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu podjęło próbę zdefiniowania tego zjawiska. Dla jego usystematyzowania, ból został podzielony na ostry i przewlekły, zapalny, patologiczny, a także na zlokalizowany, rzutowany i uogólniony. Do określenia intensywności odczuwania bólu oraz skuteczności prowadzonej terapii opracowano wiele skal i kwestionariuszy np. kwestionariusz bólowy McGilla, skalę słowną (VRS), skalę wzrokowo-analogową (VAS), skalę numeryczną (NRS). Badania dowodzą, że na percepcję bólu mogą mieć wpływ, m.in. warunki środowiskowe, predyspozycje genetyczne organizmu, czynniki społeczno-kulturowe oraz aktualna sytuacja życiowa. Terapia bólu ze względu na złożoność tego zjawiska jest trudna i nie zawsze przynosi oczekiwane efekty. Poza standardowymi farmakologicznymi metodami leczenia bólu ogromne znaczenie ma efekt placebo, którego skuteczność szacuje się nawet na 35%.

EN

Pain is the most frequent medical problem, not only for diseased people, but doctors as well. It performs a warn-defense function. Most often, pain occurs as a result of a damaging stimulus or a disease, through the stimulation of the nociceptive system, which releases proteolytic enzymes out of tissues. International Association for the Study of Pain has attempted to define this phenomenon. To systemize pain, the following categories have been provided: acute, chronic, inflammatory, pathological, located, projected and generalized ones. To determine the strength of pain feeling as well as the effectiveness of the therapy chosen, there have been developed a number of scales and questionnaires such as: McGill Pain Questionnaire, Visual Analogue Scales (VAS), Verbal Rating Scale (VRS) and Numeral Rating Scale (NRS). Different studies prove that the perception of pain may be affected, among others, by environmental conditions, genetic predispositions, social factors as well as current life situation. Pain therapy is always difficult due to its complexity. Therefore, it does not always bring the expected results. Except for standard phonological methods of pain treatment, Placebo effect, whose effectiveness reaches 35%, is of great importance.

Keywords

PL

ból; definicja bólu; mechanizm bólu; rodzaje bólu; skale oceny bólu

EN

pain; pain definition; pain mechanism; types of pain; pain assessment scale

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja Biologiczna i Środowiskowa
• Year: 2015
• Issue: 2
• Pages: 20-26

Dates

published

2015-06-30

Contributors

author

Krzysztof Wróbel

author

Adam Wróbel

References

• Andres J, Dobrogowski J (2011). Neurologia, znieczulenie regionalne i terapia bólu. Ośrodek Regionalny CEEA w Krakowie, 239-253.
• Beecher HK, (1955). The Powerful Placebo. Journal of the American Medical Association, 159, 1602-1606.
• Benson H, Epstein MD (1975). The Placebo Effect - A Neglected Asset in the Care of Patients. Journal of the American Medical Association, 232, 12, 1225-1227.
• Biesaga Ł, Grzesiak-Janas G (2010). Ból i jego możliwości oceny w stomatologii. Poradnik Stomatologiczny, 3, 93-96.
• Brookoff D (2000). Chronic pain 1. A new disease. Hospital Practice, 35, 7, 45-52.
• Craig KD (1994). Emotional aspects of pain. Textbook of pain. Churchill Livingstone, 261-274
• Dobrogowski J, Zajączkowska R, Dutka J, Wordliczek J (2011). Patofizjologia i klasyfikacja bólu. Polski Przegląd Neurologiczny, 7, 20-30.
• Domżał Z (2008). Ból przewlekły - problemy kliniczne i terapeutyczne. Polski Przegląd Neurologiczny, 4, 1, 1-8.
• Dyck PJ, Mellinger JF, Reagan TJ, Horowitz SJ, McDonald JW, Litchy WJ, Daube JR, Fealy RD, Go VL, Kao PC, Brimijoin WS, Lambert EH (1983). Not „indifference to pain” but varieties of hereditary sensory and autonomic neuropathy. Brain, 106, 373-390.
• Evans FJ (1985). Placebo: Theory, research and mechanisms. The Guilford Press, 215-228.
• Gracely RH, Dubner R, Wolskee PJ, Deeter WR (1983). Placebo and naloxone can alter post-surgical pain by separate mechanisms. Nature, 306, 264-265.
• Hsu E, Murphy S, Chang D, Cohen SP (2014). Expert opinion on emerging drugs: chronic low back pain. Expert Opinion on Emerging Drugs, 18, 1-25.
• Kasat V, Gupta A, Ladda R, Kathariya M, Saluja H, Farooqui AA (2014). Transcutaneous electric nerve stimulation (TENS) in dentistry - A review. Journal of Clinical and Experimental Dentistry, 1, 562-568.
• Kocot-Kępska M, Szułdrzyński K (2014). Skale oceny bólu. Medycyna Praktyczna, 5.
• Korzeniowska K, Szałek E (2010). Ból. Farmacja Współczesna, 3, 9-14.
• Kosambi DD (1967). Living prehistory in India. Scientific American, 216,105-123.
• Kostarczyk E (2000). Badania podstawowe nad patofizjologią bólu zapalnego. Nowiny Lekarskie, 69, 10, 815-833.
• Krafft-Ebing R (1998). Psychopathia Sexualis. Arcade Publishing, 85-86.
• Levine J, Gordon N, Fields H (1978). The mechanisms of placebo analgesia. Lancet, 654-657.
• Likert R (1932). A Technique for the Measurement of Attitudes. Archives of Psychology, 40, 55.
• Melzack R, Katz J (1994). Pain measurement in persons in pain. Textbook of pain. Churchill Livingstone, 337-351.
• Melzack R, Scott TH (1957). The effects of early experience on the response to pain. Journal of Comparative and Physiological Psychology, 50, 155-161.
• Melzack R, Torgerson WS (1971). On the language of pain. Anesthesiology, 34, 50-59
• Melzack R, Wall P (2006). Tajemnica bólu. Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 15-67.
• Mountcastle VB (1980). Medical physiology. Mosby, 327-347.
• Pawłow IP (1927). Conditioned reflexes: an investigation of the physiological activity of the cerebral cortex. London: Oxford University Press, 142.
• Portenoy RK, Tanner RM (1996). Visual Analog Scale and Verbal Pain Intensity Scale, Pain Management: Theory and Practice. Oxford University Press.
• Saint-Maurice C, Muller A, Meynadier J (1998). Ból, Diagnostyka, Leczenie i Prewencja. Gebethner & S-ka, 13-52.
• Schaible HG (2014). Nociceptive neurons detect cytokines in arthritis. Arthritis Research and Therapy, 16, 470-476.
• Sexton JE, Vernon J, Wood JN (2014). TRPs and pain. Handbook of Experimental Pharmacology, 223, 873-897.
• Sternbach RA (1968). Pain: A Psychophysiological analysis. Academic Press, 63-73.
• Sturgeon JA (2014). Psychological therapies for the management of chronic pain. Psychology Research and Behavior Management, 10, 115-124.
• Supranowicz P (2003). Ocena przydatności analogowej skali wizualnej (VAS) do mierzenia postawy młodzieży wobec zachowań szkodliwych dla zdrowia. Przegląd Epidemiologiczny, 57, 541-551.
• Teasdale G, Jennett B (1974). Assessment of coma and impaired consciousness. A practical scale. Lancet, 2, 81-84.
• Turk DC, Rudy TE, Sorkin BA (1993). Neglected topics in chronic pain treatment outcome studies: determination of success. Pain, 53,3-16.
• Walker AA (1997). Neolithic Surgery. Archaeology, 50, 5, 19.
• Wall PD (1992).The placebo effect: An unpopular topic. Pain, 51, 1-3.
• Wewers ME, Lowe NK (1990). A critical review of visual analogue scales in the measurement of clinical phenomena. Research in Nursing and Health, 13, 227-236.