Zespół psychoorganiczny wieku rozwojowego w diagnozie i terapii logopedycznej

• Authors: Panasiuk Jolanta

Title variants

EN

Psychoorganic Syndrome of Developmental Age in Logopedic Diagnosis and Therapy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zaburzenia rozwoju mowy u dzieci z uszkodzeniami przedniej części płatów czołowych we wczesnym etapie życia nie wynikają z trudności stricte językowych – jak w przypadkach alalii, czy realizacyjnych – jak w przypadkach dyzartrii, lecz spowodowane są zakłóceniami sterującej funkcji słowa i przejawiają się jako zakłócenia interakcji językowych, trudności w opanowaniu językowych reguł pragmatycznych i realizowaniu emocjonalnej, informacyjnej, działania i modalnej funkcji wypowiedzi. Trudności diagnostyczne i terapeutyczne w odniesieniu dzieci z uszkodzeniem przednich części mózgu we wczesnym okresie rozwoju wynikają z tego, że dotychczasowe badania nie pozwoliły na określenie ogólnych kryteriów wyodrębniania tej grupy zaburzeń w odrębną kategorię deficytów, które w wypadku dorosłych określane są mianem zespołu psychoorganicznego czołowego. Jako ilustrację tego problemu w artykule przedstawiono opis przypadku 20-letniej dziewczyny, która doznała rozległego uszkodzenia obydwu płatów czołowych na skutek urazu czaszkowo-mózgowego w czwartym miesiącu życia. Obraz zaburzeń w sferze społeczno-emocjonalnej, komunikacyjno-językowej i poznawczej u badanej dziewczynki w okresie dzieciństwa i adolescencji aż do wczesnej dorosłości oraz jego dynamika wykazują odmienność względem zarówno niepełnosprawności intelektualnej, jak również zespołu psychoorganicznego czołowego u osób dorosłych.

EN

Speech development disorders in children with injuries to the anterior part of the frontal lobes in the early stage of life do not stem from strictly linguistic difficulties as in the cases of alalia, or from realization difficulties as in dysarthric cases, but are caused by disturbances of the controlling verbal function, and manifest themselves as linguistic interaction disorders, difficulties in acquiring pragmatic language rules and in the realization of the emotional, modal, informative and action function of utterance. Diagnostic and therapeutic difficulties with regard to children with injuries to the frontal brain parts arise from the fact that previous studies failed to define the general criteria for classifying this group of disorders into a separate category of deficits, which are called frontal psychoorganic syndrome in the case of adults. This problem is illustrated in the article by the case of a 20-year-old girl, who suffered an extensive injury to both frontal lobes as a result of a craniocerebral injury at the age of four months. The picture of disorders in the socio-emotional, communicative-linguistic and cognitive spheres in the studied girl during her childhood and adolescence and in early adulthood, and its dynamics reveals a difference in comparison both with intellectual disability and frontal psychoorganic syndrome in adults.

Keywords

PL

rozwój mowy; uraz czaszkowo-mózgowy; okolica prefrontalna; zespół psychoorganiczny czołowy; zaburzenia mowy; diagnoza i terapia logopedyczna

EN

speech development; craniocerebral injury; prefrontal region; frontal psychoorganic syndrome; speech disorders

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2018
• Volume: 47
• Issue: 1
• Pages: 327-346

Dates

published

2020-06-28

Contributors

author

Panasiuk Jolanta

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego

References

• Aleksandrowicz J., 2000, Psychoterapia, Warszawa.
• Bannister R., 1998, Neurologia kliniczna, Bielsko-Biała.
• Bilikiewicz A., Landowski J., Radziwiłowicz P., 2003, Psychiatria–repetytorium, Warszawa.
• Bilikiewicz A., Strzyżewski W., 1992, red., Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa.
• Eriksson P.S., Perfilieva E., Bjork-Eriksson T., Alborn A.M., Nordborg C., Peterson D.A., Gag F.H.,1998, Neurogenesis in the adult human hippocampus, “Nature Medicine”, 4, s. 1513–1517.
• Fix D.J., 1997, Neuroanatomia, Wrocław.
• Gage F.H., Kempermann G., Palmer T.D., Peterson D.A., Ray J., 1998, Multipotent progenitor cells in the adult dentate gyrus, “Journal Neurobiology”, 36 (2), s. 249–266.
• Goldman S., Plum E., 1997, Compensatory regeneration of the damaged adult human brain: neuroplasticity in a clinical perspective, “Advances in Neurology”, 73, s. 99–108.
• Grabias S.,1997, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
• Herzyk A., 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Warszawa.
• Jarosz M., 1988, Podstawy psychiatrii, Warszawa.
• Jęczeń U., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadkach oligofazji, [w:] Logopedia. Standardy postępowanie logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin, s. 267–282.
• Jęczeń U., 2008, Standard postępowania logopedycznego w przypadku oligofazji, „Logopedia”, 37, red. S. Grabias, Lublin, s. 89–98.
• Jodzio K., 2008, Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych, Warszawa.
• Kaczmarek B.L.J., 1993, Płaty czołowe a język i zachowanie człowieka, Wrocław–Lublin.
• Kerschensteiner M., Stadelmann C., Dechant G., Wekerle H., Hohlfeld R. 2003, Neurotrophic cross-talk between the nervous and immune systems: implications for neurological diseases, “Annals of Neurology”, 53, s. 292–304.
• Kinalski R., 2008, Neurofizjologia kliniczna dla neurorehabilitacji, Wrocław.
• Kłosowska D., 1977, Funkcjonowanie programów operacyjnych u osób z uszkodzeniami płatów czołowych mózgu, Poznań.
• Krukow P., 2011, Neuropsychologiczne uwarunkowania zachowania i poznania społecznego u osób z nabytymi dysfunkcjami mózgu. Nieopublikowana praca doktorska. UMCS, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Lublin.
• Larysz D., 2013, Ocena wyników leczenia izolowanych kraniosynostoz z uwzględnieniem aspektów klinicznych, biomechanicznych oraz neurozwojowych, Warszawa.
• Levi M. J., 2010, Zarys psychiatrii, Warszawa.
• Lezak M. D., 2004, Neuropsychological Assessment, Oxford.
• Łuria A. R., 1967, Zaburzenia wyższych czynności korowych wskutek ogniskowych uszkodzeń mózgu, Warszawa.
• Maruszewski M., 1970, Mowa a mózg. Zagadnienia neuropsychologiczne, Warszawa.
• Nowak S., Nowak W., 2004, Neurorehabilitacja. Psychoneurorehabilitacja, „Studia Medyczne Akademii Świętokrzyskiej”, 2, s. 219–224.
• Panasiuk J., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadku zespołu psychoorganicznego czołowego, [w:] Logopedia. Standardy postępowania, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin, s. 793–826.
• Pogorzelski R., Drozdowski W., 2001, Neuroplastyczność – współczesne koncepcje i czynniki modulujące, „Aktualności Neurologiczne”, 1–2, s. 139–145.
• Pużyński S., Wciórka J., 2000, (red.), Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10, Kraków–Warszawa.
• Radajewska A., 2013,, Rola zjawiska plastyczności mózgu w procesie usprawniania pacjentów z porażeniem połowiczym po udarze mózgu, „Zeszyty Metodyczno-Naukowe AWF w Katowicach”, 21, s. 159–166.