„Bycie obywatelem” w wypowiedziach pokolenia 20 plus i ich fenomenograficzna rekonstrukcja

• Authors: Jurgiel-Aleksander Alicja

Title variants

EN

“Being a citizen” in the narratives of the 20 plus generation and their phenomenographic reconstruction

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego tekstu jest pokazanie, w jaki sposób studenci, należący do pokolenia 20 plus – czyli urodzeni i wychowani po 1989 roku w Polsce – rozumieją sens obywatelskości. Na podstawie prostego zabiegu – sprowadzającego się do zebrania otwartych wypowiedzi na temat tego, czym według ciebie jest bycie obywatelem, i ich fenomenograficznej analizy – autorka pokazuje dwie domeny obywatelskości, które rządzą ich opisem. Pierwsza to bycie obywatelem jako bycie intelektualnie i działaniowo zaangażowanym podmiotem z silnie wyeksponowanym pierwiastkiem „ja”, ale opisywanym za pomocą konstrukcji nieobywatela, czyli kogoś, kto nie tylko nie działa w sferze publicznej, ale łatwo poddaje się manipulacji. Druga to postać zakorzenionego w tradycji i historii narodu obywatela, którego istota bycia wynika z tego, że został „dobrze wychowany” albo „dobrze wykształcony”. Każdy z tych typów zakorzeniony jest w instrumentalnie traktowanej edukacji obywatelskiej, która redukuje rozumienie demokracji do sprawowania władzy przez większość, a nie uczy respektowania słabszego.

EN

The aim of this text is to demonstrate how students over twenty (born and raised in Poland after 1989) conceptualize citizenship. The author argues for two domains of citizenship based on the collection and phenomenographic analyses of open narratives on what it means for the respondents to be citizens. The first domain describes the citizen as an intellectually engaged and task-oriented agent with a strong “ego” but in fact as a “non-citizen”, a construct described as somebody inactive civically and prone to manipulation. The second domain describes the national rooted in his/her tradition and history, whose civic identity is about “proper” upbringing and education. Both types are rooted in instrumental civic education which reduces the concept of democracy to the rule of majority rather than teaching respect for the weaker.

Keywords

PL

obywatelskość; edukacja obywatelska; pokolenie; fenomenografia

EN

citizenship; civic education; generation; phenomenography

• Publisher: Zielona Góra University Press
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2019
• Volume: 20
• Pages: 51-62

Dates

published

2019

Contributors

author

Jurgiel-Aleksander Alicja

• Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Dydaktyki i Andragogiki

References

• Hallowel J.H. (1993), Moralne podstawy demokracji, PWN, Warszawa.
• Huges C., Tight M. (1998), The myth of the learning society, w: Inside the learning society, S. Ranson (red.), „Casel”, London-New York, s. 179-188.
• Jurgiel A. (2004), Nauczyciele dorosłych w społeczeństwie obywatelskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Kopciewicz L. (2005), Męskość i kobiecość. Polsko-francuskie studium porównawcze, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Kwaśnica R. (2007), Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
• Marshall T.H. (1998), Citizenship and social class, w: The citizenship debates, G. Shafir (red.), University of Minnesota Press, Mineapolis-London, s. 93-111.
• Marton F. (1986), Phenomenography: A Research Approach to Investigating Different Understandings of Reality, „Journal of Thought”, t. 21, nr 3, s. 28-49.
• Męczkowska A. (2004), Kompetencja jako kategoria pedagogiczna, „Ars Educandi”, t. 4, s. 135-150.
• Przyszczypkowski K. (1999), Edukacja dla demokracji. Strategie zmian a kompetencje obywatelskie, Wydawnictwo „Edytor”, Toruń-Poznań.
• Rutkowiak J. (2010), Uczenie się w warunkach kultury neoliberalnej: kontekstowanie jako wyzwanie dla teorii kształcenia, w: Neoliberalne uwikłania edukacji, E. Potulicka, J. Rutkowiak, Wydawnictwo „Impuls”, Kraków, s. 163-176.
• Snyder T. (2019), Droga do niewolności, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków.
• Starego K. (2012), Obywatelstwo, w: Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, M. Cackowska, L. Kopciewicz, M. Patalon, P. Stańczyk, K. Starego, T. Szkudlarek, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 208-266.
• Szahaj A. (2000), Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a sprawa polska, PWN, Warszawa.
• Szkudlarek T. (1997), Poststrukturalizm a metodologia pedagogiki, „Acta Universitatis Nicolai Copernici, Socjologia Wychowania XIII – Nauki Humanistyczno-Społeczne”, z. 317, s. 167-199.
• Szkudlarek T. (2001), Ekonomia i etyka: przemieszczenie dyskursu edukacyjnego, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, numer specjalny, s. 165-191.
• Walzer M. (w rozmowie z M. Raczyńską) (2002), Sympatyczna lewica, „Krytyka Polityczna”, nr 2, s. 84-95.
• Westheimer J., Kahne J. (2004), What kind of citizen? The politics of educating for democracy, „American Educational Research Journal”, t. 41, nr 2, s. 237-269.

Identifiers

ISSN

2084-2740