Metadane w architekturze informacji

• Authors: Matysek Anna , Tomaszczyk Jacek

Title variants

EN

Metadata in Information Architecture

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel/Teza: Celem artykułu jest przybliżenie roli metadanych w projektowaniu architektury informacji serwisów internetowych. Skupiono się przede wszystkim na metadanych opisowych i strukturalnych, które mają istotny wpływ na organizację i wyszukiwanie informacji na stronach WWW. Koncepcja/Metody badań: Wyjaśniono czym są metadane, przedstawiono ich rodzaje, standardy oraz funkcje w środowisku cyfrowym. Wyeksponowano znaczenie metadanych w przeglądaniu i wyszukiwaniu informacji. Pokazano sposoby umieszczania metadanych na stronach internetowych tworzonych bezpośrednio w języku HTML oraz w systemie zarządzania treścią WordPress. Wyniki i wnioski: Metadane pełnią istotną rolę w architekturze informacji serwisów internetowych. Umożliwiają opisywanie obiektów cyfrowych i tworzenie semantycznych powiązań między nimi, co zwiększa efektywność wyszukiwania informacji i użyteczność serwisów. Zaleca się zatem, aby architekci informacji odpowiednio dobierali schematy metadanych, dbając o spójność i szczegółowość ich elementów. Oryginalność/Wartość poznawcza: Zagadnienie metadanych w organizowaniu i wyszukiwaniu informacji w serwisach internetowych nie zostało do tej pory szczegółowo wyjaśnione w piśmiennictwie dotyczącym architektury informacji.

EN

Purpose/Thesis: The paper presents the role of metadata in the design of website information architecture. It focuses on descriptive and structural metadata, which have a significant impact on the organisation and information retrieval on websites. Approach/Methods: The article defines metadata and presents different types and standards, as well as metadata’s functions in a digital environment. It emphasizes the importance of metadata in information browsing and searching, and provides instructions regarding including metadata in the websites created directly in HTML and WordPress. Results and conclusions: Metadata play an important role in the websites’ information architecture. They facilitate the description of digital objects and the creation of semantic links connecting those objects, which increases website usability and makes the information search more efficient. It is therefore recommended that information architects choose appropriate metadata schemes, attending to the coherence and detail of their elements. Originality/Value: The issue of metadata in information organization and retrieval in web services has not been explained in detail in the information architecture literature so far.

Keywords

PL

Architektura informacji; Dublin Core; Fasety; Metadane; RDF; Tezaurus; Znacznik meta

EN

Dublin Core; Facets; Information architecture; Meta tag; Metadata; RDF; Thesaurus

• Publisher: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich i Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii. Uniwersytet Warszawski
• Journal: Zagadnienia Informacji Naukowej - Studia Informacyjne
• Year: 2021
• Volume: 59
• Issue: 1(117)
• Pages: 81-101

Dates

received

2021-03-24

revised

2021-07-06

accepted

2021-08-02

Contributors

author

Matysek Anna

• Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Humanistyczny

author

Tomaszczyk Jacek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Humanistyczny

References

• Ajdukiewicz-Tarkowska, A. (2008). Metadane w Polsce na tle inicjatyw zagranicznych. Zagadnienia Informacji Naukowej, 92(1), 59–84.
• ANSI/NISO (2010a). ANSI/NISO Z39.18–2005 (R2010): Scientific and Technical Reports – Preparation, Presentation, and Preservation. Baltimore, MD: NISO Press [online]. NISO [02.08.2021], https:// groups.niso.org/apps/group_public/download.php/12038/Z39_18_2005_R2010.pdf
• ANSI/NISO (2010b). ANSI/NISO Z39.19–2005 (R2010): Guidelines for the Construction, Format, and Management of Monolingual Controlled Vocabularies. Baltimore, MD: NISO Press [online]. NISO [02.08.2021], https://groups.niso.org/apps/group_public/download.php/12591/z39–19- 2005r2010.pdf
• Baca, M. (2016). Introduction to Metadata: Third Edition. Los Angeles, CA: Getty Publications.
• Bednarek, G., Wróbel, A. (2013). Metadane a proces ciągłej digitalizacji obiektów bibliotecznych. Zagadnienia Informacji Naukowej, 101(1), 84–104, https://doi.org/10.36702/zin.590
• Bojar, B., red. (2002). Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszu­kiwawczych. Warszawa: Wydaw. SBP.
• Brachfogel, A. (2009). Terminy Metadanych DCMI [online]. Biblioteka Narodowa, [20.01.2020], https://www.bn.org.pl/download/document/1261049421.pdf
• Brachfogel, A. (2010). Terminy metadanych DCMI – nowe zalecenie dla metadanych Dublin Core. Zagadnienia Informacji Naukowej, 95(1), 57–64, https://doi.org/10.36702/zin.682
• Caplan, P. (2003). Metadata Fundamentals for All Librarians. Chicago: American Library Association.
• Czapnik, G., Gruszka, Z., Tadeusiewicz, H. (2011). Podręczny słownik bibliotekarza. Warszawa: Wydaw. SBP.
• DCMI (2020). DCMI Metadata Terms [online]. Dublin Core Metadata Initiative [20.01.2020], https:// www.dublincore.org/specifications/dublin-core/dcmi-terms/
• Ding, W., Lin, X., Zarro, M. (2017). Information Architecture: The Design and Integration of Infor­mation Spaces. San Rafael, California: Morgan & Claypool Publishers.
• Fagan, J. C. (2010). Usability Studies of Faceted Browsing: A Literature Review. Information Techno­logy and Libraries, 29(2), 58–66, https://doi.org/10.6017/ital.v29i2.3144
• Garrett, J. J. (2011). The Elements of User Experience: User-Centered Design for the Web and Beyond. Berkeley, CA: New Riders.
• Gartner, R. (2016). Metadata: Shaping Knowledge From Antiquity to the Semantic Web. Cham: Springer.
• Gordon, S., Habermann, T. (2018). The Influence of Community Recommendations on Metadata Completeness. Ecological Informatics, 43, 38–51, https://doi.org/10.1016/j.ecoinf.2017.09.005
• Greenberg, J. (2005). Understanding Metadata and Metadata Schemes. Cataloging & Classification Quarterly, 40(3–4), 17–36, https://doi.org/10.1300/J104v40n03_02
• Griffel, D. M., McIntosh, S. D. (1967). ADMINS: A Progress Report [online]. Center for Internatio­nal Studies, Massachusetts Institute of Technology. [20.01.2020], https://dspace.mit.edu/han­dle/1721.1/82974
• Gruber, T. R. (1993). A Translation Approach to Portable Ontology Specifications. Knowledge Acqu­isition, 5(2), 199–220, https://doi.org/10.1006/knac.1993.1008
• ISO (2011). ISO 25964–1:2011 Information and documentation: Thesauri and interoperability with other vocabularies. Part 1. Thesauri for information retrieval, https://www.iso.org/standard/53657.html
• ISO (2013). ISO 25964–2:2013 Information and documentation: Thesauri and interoperability with other vocabularies. Part 2. Interoperability with other vocabularies, https://www.iso.org/stan­dard/53658.html
• ISO (2015). ISO 24622–1:2015 Language Resource Management — Component Metadata Infrastruc­ture (CMDI) — Part 1: The Component Metadata Model . https://www.iso.org/standard/37336.html
• Jijavadze, E., Gabrichidze, N. (2010). Controlled Vocabularies [online].[20.01.2020], https://slideplayer. com/slide/10978700/
• Kazienko, P. (1998). Struktura hipertekstu a struktura systemu WWW. Zagadnienia Informacji Naukowej, 2, 36–56.
• Kules, B., Capra, R. (2012). Influence of Training and Stage of Search on Gaze Behavior in a Library Catalog Faceted Search Interface. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 63(1), 114–138, https://doi.org/10.1002/asi.21647
• Malak, P., Osińska, V., Bednarek-Michalska, B. (2017). Jakość wybranych elementów metadanych stosowanych w polskich bibliotekach i repozytoriach cyfrowych. Zagadnienia Informacji Naukowej, 109(1), 97–123, https://doi.org/10.36702/zin.351
• Martin, L. (2019). Everyday Information Architecture. New York, NY: A Book Apart.
• Matysek, A. (2014). Normalizacja europejska w zakresie informatologii. Katowice: Wydaw. UŚ.
• Mayernik, M. S. (2020). Metadata. Knowledge Organization, 47(8), 696–713, https://doi. org/10.5771/0943–7444-2020–8-696
• NDAP & ICM UW (2005). Standard metadanych e-PL-0.1–20050520. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, & Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW [online]. Archiwa Państwowe [20.01.2020], https://archiwa.gov.pl/images/docs/e-PL-0.1-2.pdf
• Nahotko, M. (2018). Jakość metadanych opisowych i możliwości ich współdziałania [online]. Biule­tyn EBIB [online], 179(2), [29.04.2021]. http://open.ebib.pl/ojs/index.php/ebib/article/view/625
• Nahotko, M. (2004). Metadane: Sposób na uporządkowanie Internetu. Kraków: Wydaw. UJ.
• Nahotko, M. (2005). Metadane i ontologie w systemach zarządzania wiedzą. W: M. Kocój (red.), Profesjonalna informacja w Internecie (144–149). Kraków: Wydaw. UJ.
• Nahotko, M. (2012). Struktury danych. W: M. Janiak, M. Krakowska, M. Próchnicka (red.). Biblioteki cyfrowe (362–371). Warszawa: Wydaw. SBP.
• NMM (2013). Digizaurus – słownik hierarchiczny pojęć opracowany na potrzeby Międzymuzealnej Grupy ds. Digitalizacji. Międzymuzealna Grupa ds. Digitalizacji DigiMu, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku, & Muzeum Zamkowe w Malborku. [onli­ne]. Narodowe Muzeum Morskie [20.01.2020], https://www.nmm.pl/upload/Files/cke/Digizau­rus_material_1.0.pdf
• PN (1992). PN-92/N-09018 Tezaurus jednojęzyczny. Zasady tworzenia, forma i struktura. Warszawa: Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości [norma wycofana].
• Pomerantz, J. (2015). Metadata. Cambridge, MA: The MIT Press.
• Pulikowski, A. (2018). Modelowanie procesu wyszukiwania informacji naukowej: Strategie i interakcje. Katowice: Wydaw. UŚ.
• Ranganathan, S. R. (1967). Prolegomena to Library Classification. New York: Asia Publishing House.
• RDA (b.d.). RDA Metadata Standards Directory. [online]. Research Data Alliance [20.01.2020], http:// rd-alliance.github.io/metadata-directory/standards/
• RDF (2014). RDF 1.1 Concepts and Abstract Syntax [online]. W3C [20.01.2020], https://www.w3.org/ TR/rdf11-concepts/
• Riley, J. (2017). Understanding Metadata: What is Metadata, and What Is It For? [online]. NISO [20.01.2020], https://groups.niso.org/apps/group_public/download.php/17446/Understanding%20 Met%E2%80%A6
• Rosenfeld, L., Morville, P., Arango, J. (2017). Architektura informacji w serwisach internetowych i nie tylko. Gliwice: Helion.
• Roszkowski, M. (2017). Formaty danych strukturalnych w zasobach World Wide Web. Zagadnienia Informacji Naukowej – Studia Informacyjne, 110(2), 46–72, https://doi.org/10.36702/zin.366
• Satija, M. P. (2017). Colon Classification [online]. Encyclopedia of Knowledge Organization. [02.08.2021], https://www.isko.org/cyclo/colon_classification
• Seolus. (b.d.). Dublin Core Metadata Generator [online]. WordPress.Org. [18.02.2021], https:// wordpress.org/plugins/dublin-core-metadata-generator/
• Skórka, S. (2014). Fasety na nowo odkryte. Integrowanie systemów nawigacji i organizacji informacji. Zagadnienia Informacji Naukowej, 52(2), 92–109, https://doi.org/10.36702/zin.551
• Smiraglia, R. (2005). Metadata: A Cataloger’s Primer. Binghamton, N.Y.: Haworth Press.
• Spencer, D. (2010). A Practical Guide to Information Architecture. Victoria, Australia: UX Mastery.
• Sosińska-Kalata, B. (2001). Język informacyjno-wyszukiwawczy jako narzędzie organizacji wiedzy. Zagadnienia Informacji Naukowej, 2, 28–42.
• Ścibor, E., Tomasik-Beck, J. (1995). Metodyka budowy tezaurusów. Warszawa: IINTE.
• Tomaszczyk, J. (2007). Taksonomia jako narzędzie organizacji informacji. Zagadnienia Informacji Naukowej, 1, 40–49.
• Tomaszczyk, J. (2014). Model systemu informacji terminologicznej. Katowice: Wydaw. UŚ.
• Understanding Metadata (2004). [online]. Bonanza Creek LTER [30.06.2021], https://www.lter.uaf. edu/metadata_files/UnderstandingMetadata.pdf
• Ungurian, O. (1975). Teoria i praktyka klasyfikacji fasetowej S. R. Ranganathana. Warszawa: IINTE.
• Wassilew, A. Z., Papińska-Kacperek, J. (2017). Wybrane problemy semantyczne we współczesnych systemach informatycznych. Roczniki KAE, 44(2), 23–33.
• Weynand, D., Piccin, V., Weise, M. (2015). How Video Works (3rd edition). Routledge.
• Woźniak-Kasperek, J. (2005). Podstawy budowy tezaurusa: Poradnik. Warszawa: Wydaw. SBP.
• Zeng, M. L., Qin, J. (2016). Metadata. Chicago: ALA Neal-Schuman.
• Żytniewski, M. (2004). Koncepcje zastosowań metadanych w systemach informatycznych. W: T. Po­rębska-Miąc, H. Sroka (red.). Systemy wspomagania organizacji SWO’2004 (387–394). Katowice: Wydaw. AE im. Karola Adamieckiego.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.36702/zin.801