Autonomia współczesnej sfery publicznej w ujęciu Jürgena Habermasa, Roberta Dahla i Davida Helda

• Authors: Łukasz Marczak

Title variants

EN

The autonomy of the modern public sphere in terms of Jürgen Habermas, Robert Dahl and David Held

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autonomia jest ważnym przymiotem współczesnej sfery publicznej oraz niezbędnym warunkiem, który zapewnia obywatelom nieskrępowaną artykulację i obronę ich podstawowych praw i interesów. Celem artykułu jest przedstawienie autonomii jako istotnej wartości demokratycznej sfery publicznej, w której zachodzą procesy deliberacyjne włączające obywateli w dyskurs publiczny. Artykuł rozpoczyna się od wyjaśnienia charakteru sfery publicznej oraz jej autonomii, rozumianej w kontekście wolności pozytywnej i negatywnej. Następnie prezentuje się współczesną cywilną sferę publiczną w ujęciu Jürgena Habermasa, w której dokonują się procesy deliberacyjne w kontekście komunikacyjnego systemu sieciowego i krytycznej opinii publicznej. Na zakończenie artykułu przedstawia się zasadę autonomii demokratycznej w ujęciu Roberta Dahla i Davida Helda, którzy zakładają, że demokracja deliberacyjna jest najbardziej korzystnym klimatem urzeczywistniania się niezależnej przestrzeni publicznej.

EN

Autonomy is an important attribute of the modern public sphere and an essential condition, which provides citizens with unfettered articulation and defense of their fundamental rights and interests. The purpose of this article is to present autonomy as an essential value of the democratic public sphere, in which the deliberative processes occur including citizens in the public discourse. The article begins by clarifying the nature of the public sphere and its autonomy, understood in the context of positive and negative freedom. Then the contemporary civil public sphere in terms of Jürgen Habermas is presented, in which deliberative processes are taking place in the context of a communication network system and critical public opinion. The end of the article presents the principle of democratic autonomy in terms of Robert Dahl and David Held, who assume that deliberative

Keywords

PL

autonomia; sfera publiczna; demokracja

EN

autonomy; public sphere; democracy

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne w Gościkowie-Paradyżu
• Journal: Studia Paradyskie
• Year: 2014
• Issue: 24
• Pages: 193-208

Contributors

author

Łukasz Marczak

• Wydział Nauk Społecznych KUL w Lublinie

References

• Bächtiger André, Tschentscher Axel, Deliberative Demokratie zwischen Faktizität und Geltung, [w:] Becchi Paolo, Graber Christoph B., Luminati Michele, Interdisziplinäre Wege in der juristischen Grundlagenforschung, T. 25, Luzern 2007, s. 99-121, http://www.servat.unibe.ch/jurisprudentia/lit/luzern2008.pdf (24.03.2014).
• Berlin Isaiah, Cztery eseje o wolności, Poznań 2000.
• Böckenförde Ernst W., Wolność – państwo – Kościół, Kraków 1994.
• Buksiński Tadeusz, Publiczne sfery i religie, Poznań 2011.
• Burdziej Stanisław, Przejrzystość, jawność, autorytet: Nieformalne ograniczenia zasady jawności postępowania w polskiej praktyce sądowej, „Profilaktyka społeczna i resocjalizacja” 22 (2013), s. 79-97.
• Cohen Joshua, Deliberation and Demokratic Legitimacy, [w:] Hamlin Alan, Pettit Philip [red.], The Good Polity, Basil Blackwell, Oxford 1989, s. 21-23, http://commonweb.unifr.ch/artsdean/pub/gestens/f/as/files/4610/9723_085705.pdf (26.03.2014).
• Chudy Wojciech, Kłamstwo jako metoda. Esej o społeczeństwie i kłamstwie, t. 1, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2007.
• Dahl Robert A., Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995.
• Dahl Robert A., O demokracji, Kraków 2000.
• Dahl Robert A., Stinebrickner Bruce, Współczesna analiza polityczna, Warszawa 2007.
• Dworkin Gerald, Autonomia, [w:] Goodin Robert E., Pettit Philip [red.], Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, Książka i Wiedza, Warszawa 1998, s. 463-471.
• Grabowska Barbara, Sfera publiczna – zbyteczna czy niezbędna w państwie liberalnym?, „Filo-Sofija” 3 (2003), s. 183-192.
• Habermas Jürgen, Obywatelstwo a tożsamość narodowa. Rozważania nad przyszłością Europy, Warszawa 1993.
• Habermas Jürgen, Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, Warszawa 2005.
• Habermas Jürgen, Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, Warszawa 2007.
• Habermas Jürgen, Między naturalizmem a religią, Warszawa 2012.
• Habermas Jürgen, Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, Warszawa 1999.
• Held David, Modele demokracji, Kraków 2010.
• Heywood Andrew, Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, Warszawa 2008.
• Hułas Maciej, Dlaczego sfera publiczna potrzebuje religii, [w:] Borowik Irena [red.], W poszukiwaniu ciągłości i zmiany. Religia w perspektywie socjologicznej, Kraków 2012, s. 211-227.
• Kamiński Stanisław, Powszechna Encyklopedia Filozofii, T. 5, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2004, s. 423-425.
• Luhmann Niklas, Pojęcie społeczeństwa, [w:] Jasińska-Kania Aleksandra, Nijakowski Lech, Szacki Jerzy, Ziółkowski Marek, Współczesne Teorie Socjologiczne, Warszawa 2006, s. 414-424.
• Podsiad Zbigniew, Więckowski Antoni, Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, Pax, Warszawa 1983.
• Skotnicki Krzysztof, Pojęcie autonomii w teorii prawa państwowego, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 36 (1986), s. 71-87.
• Smrokowska-Reichmann Agnieszka, Problemy z dyskursem. Czytając Jürgena Habermasa, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica” 25 (2012), s. 111-131.
• Szacki Jerzy, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2011.
•  Szwed Robert, Reprezentacje opinii publicznej w dyskursie publicznym, Lublin 2011.
•  Tilly Charles, Demokracja, Warszawa 2008.
•  Tocqueville Alexis, O demokracji w Ameryce, t. 1, Kraków 1996.
•  Willke Helmut, Beobachtung, Beratung und Steuerung von Organisationen in systemtheoretischer Sicht, [w:] Wimmer Rudolf, Organisationsberatung. Neue Wege und Konzepte, Gabler, Wiesbaden 1992, s. 17-42.
•  Wnuk-Lipiński Edmund, Socjologia życia publicznego, Warszawa 2008.
•  Żardecka-Nowak Magdalena, Demokracja deliberatywna jako remedium na ponowoczesny kryzys legitymizacji władzy, „Teka Kom. Politol. i Stos. Międzynar. – OL PAN” 2008, s. 29-40.
•  Żarnowski Janusz, Współczesne systemy polityczne. Zarys problematyki, Warszawa 2012.