PRZESTRZEŃ PUBLICZNA JAKO ELEMENT STRUKTURY URBANISTYCZNEJ MIASTA MODERNISTYCZNEGO. STUDIUM PRZYPADKU ZIELONEJ OSI W TYCHACH

• Authors: Lorbiecki Michał

Title variants

EN

PUBLIC SPACE AS AN ELEMENT OF URBAN STRUCTURE OF MODERNISTIC CITY. CASE STUDY OF THE GREEN AXIS IN TYCHY

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Niewątpliwym wyzwaniem dla wartości przestrzeni publicznych jest urbanistyka modernizmu charakteryzująca się osiedlami wypełnionymi blokami z wielkiej płyty oraz ulicami, na których samochody wyparły pieszych. Niniejszy artykuł porusza kwestie elementarnych, lecz jakże istotnych zagadnień z punktu widzenia miasta, takich jak sama urbanistyka czy struktura przestrzenna, a także dotyka dwóch aspektów przestrzeni publicznych – ich jakości oraz tożsamości. Autor przywołuje przykład Tychów – miasta modernistycznego, którego śródmiejska część oparta została o założenie osiowe. Celem artykułu jest przedstawienie idei, jaką kierowali się generalni projektanci miasta oraz obecnej sytuacji planistycznej przedmiotowego założenia. Autor opisuje stan zagospodarowania przestrzennego, sytuację własnościową oraz społecznoekonomiczną obszaru w oparciu o analizy dokumentów planistycznych, obecnej struktury przestrzennej miasta, narzędzia GIS oraz inwentaryzację terenową.

EN

A real challenge for the values of public spaces is modernistic urban planning characterized by districts filled with blocks of flats and streets on which cars oust pedestrians. The article addresses elementary but so important issues such a s urban planning, spatial structure and also aspects of public s paces – their quality and identity. The author brings up the example of Tychy, a modernistic city which downtown was based on axial plan. The aim of the article is to present the ideas that guided the general designers of the city and the current spatial planning situation of the concept. The author describes the state of development, ownership and socio-economic situations of the area based on the analysis of the planning documents, the current spatial structure of the city, GIS tools and visual inventory.

Keywords

PL

urbanistyka; miasto; oś; przestrzeń publiczna; modernizm

EN

urban planning; city; axis; public space; modernism

• Publisher: Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
• Journal: Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
• Year: 2015
• Issue: 8/II
• Pages: 63-82

Dates

published

2015

Contributors

author

Lorbiecki Michał

• Politechnika Śląska

References

• Adamczewska-Wejchert H., Wejchert K., Jak powstawało miasto, Monografia planowania, cz. I, Pergamon, Tychy 1995.
• Adamczewska-Wejchert H., Wejchert K., Jak powstawało miasto, Monografia planowania, cz. II, Pergamon, Tychy 1995.
• Bonenberg W., Przestrzeń publiczna w osiedlach mieszkaniowych, metoda analizy społeczno-przestrzennej, Wydział Architektury Politechniki Poznańskiej, Poznań 2007.
• Borsa M., Gospodarka i polityka przestrzenna, skrypt dla studentów Wyższej Szkoły Społeczno- Ekonomicznej w Warszawie, cz. I Gospodarka przestrzenna, Warszawa 2004.
• Chmielewski J. M., Teoria urbanistyki w projektowaniu miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2010.
• Cichy-Pazder E., Markowski T., Wprowadzenie, [W:] Nowa urbanistyka – nowa jakość życia, Materiały III Kongresu Urbanistyki Polskiej, E. Cichy-Pazder, T. Markowski (red.), „Biblioteka Urbanisty”, nr 14, Urbanista, Warszawa 2009.
• de Solá-Morales M., The Impossible Project of Public Space, [W:] In Favour of Public Space. Ten Years of the European Prize for Urban Public Space, Centre de Cultura Contemporánia de Barcelona and ACTAR, Barcelona 2010.
• Gawlikowski A., Ulica w strukturze miasta, Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1991.
• Gehl J. Lively, Attractive, and Safe Cities - But How?, [W:] New Urbanism and Beyond, Designing Cities for the Future, T. Haas (red.), Rizzoli International Publication, New York 2008.
• Gehl J., Good Cities for Walking, [W:] http://sf.streetsblog.org/2011/ 06/14/danish-architect-jan-gehl-on-good-cities-for-walking/, [dostęp: kwiecień 2016 r.].
• Google Maps, [W:] www.google.pl/maps, [dostęp: kwiecień 2016 r.].
• Goryński J., Urbanizacja, urbanistyka i architektura, PWN, Warszawa 1966.
• Gzell G., Nowe Planowanie - integracja kwestii projektowych, ekonomicznych, środowiskowych i społecznych w nowej filozofii planowania rozwoju miast, [W:] System Zarządzania Przestrzenią Miasta, P. Lorens (red.), Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Zakład Poligrafii Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2002.
• Hall E. T., Ukryty wymiar, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza S. A., Warszawa 2005.
• Jak przetworzyć miejsce? Podręcznik kreowania udanych przestrzeni publicznych, Project for Public Spaces. Inc. wydanie polskie – Fundacja Partnerstwo dla środowiska, Kraków 2001.
• Korcelli P., Teoria rozwoju struktury przestrzennej miast, „Studia KPZK PAN” 1974.
• Kuciński K., Geografia ekonomiczna. Zarys teoretyczny, Warszawa 1996.
• Leszczyński S., Geografia a planowanie przestrzenne i ochrona środowiska, Warszawa 1977.
• Lorens P., Tematyzacja przestrzeni publicznej miasta, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2006.
• Malisz B., Miasto jako przedmiot badań urbanistyki. Urbanistyka jako nauka o kształtowaniu układów osadniczych, [W:] Górnośląskie studia socjologiczne, t. 15, B. Jałowiecki (red.), Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1982.
• Markowski T., Przestrzeń publiczna w ekonomice rozwoju miast, [W:] Rozwój regionalny i przestrzeń publiczna, T. M arkowski ( red.), „Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk, Zeszyt 194, Warszawa 2001.
• Miasto Tychy, Urząd Statystyczny w Katowicach, [W:] http://katowice.stat. gov.pl/ [dostęp: kwiecień 2014 r.].
• Nyka L., W kierunku zmiennej metafory miasta – miejsca, zdarzenia, krajobrazy, [W:] K. Wejchert, Teoria Kompozycji Urbanistycznej, S. Gzell (red. nauk), „Urbanistyka, Międzyuczelniane Zeszyty Naukowe”, Rok VII, Akapit DTP, Warszawa 2003.
• Ostrowski W., Wprowadzenie do historii budowy miast Ludzie i środowisko, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001.
• Pluta K., Przestrzenie publiczne w miastach europejskich o ustalonej tożsamości, [W:] Przestrzeń publiczna jako element krystalizacji zespołów urbanistycznych, S. Gzell (red. nauk), „Urbanistyka. Międzyuczelniane Zeszyty Naukowe”, nr 10/2005, Urbanista, Akapit DTP, Warszawa 2005.
• Słodczyk J., Przestrzeń i jej przeobrażenia, WUO, Opole 2001.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Tychy, Dokument u chwalony p rzez Radę Miasta Tychy dnia 30 sierpnia 2013 r.
• System Informacji o Terenie Miasta Tychy [ W:] http://www.umtychy.pl /sit/, [dostęp: kwiecień 2014 r.].
• Uchwała Nr 0150/579/2001 Rady Miasta Tychy z dnia 25 stycznia 2001 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Tychy dla terenu zlokalizowanego pomiędzy ulicami: Dąbrowskiego, Jana Pawła II, Grota-Roweckiego i Armii Krajowej.
• Uchwała Nr 0150/LI/957/06 Rady Miasta Tychy z dnia 28 września 2006 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Tychy dla obszaru położonego przy ul. Sikorskiego.
• Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.).
• Zuziak Z. K., Nowe przestrzenie podróży. Przestrzenie publiczne węzłów transportu, [W:] Przestrzeń publiczna miasta postindustrialnego, M. Kochanowski (red.), Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2002.
• Zuziak Z. K., O tożsamości urbanistyki, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Kraków 2008.