Normatywna infrastruktura demokracji. Perspektywa teologiczna i społeczna

• Authors: Wiesław Łużyński , Wioletta Szymczak

Title variants

EN

Normative Infrastructure of Democracy. Theological and Social Perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Warunkiem trwania demokracji jest powrót do wielkiej moralnej tradycji chrześcijaństwa oddziałującego przez wieki na kulturę i narody Europy i innych kontynentów. Depozytariuszem wyrosłej z chrześcijaństwa, ale należącej do kultury moralnej ludzkości tradycji, jest m.in. Kościół katolicki uznający autonomię porządku doczesnego, w tym politycznego, pełniący wobec demokracji i rzeczywistości politycznej rolę „korekcyjną” polegającą na oczyszczaniu rozumu, by ten nieustająco powracał do swego potencjału i mógł odczytać „gramatykę” norm moralnych zawartą w naturze.

EN

The condition for democracy to exist is the return to the great moral tradition of Christianity which has influenced the culture, European nations and countries of other continents for centuries. The depositary of the tradition which originates from Christianity but belongs to the moral culture of mankind is, among others, the Catholic Church, which recognizes the autonomy of the temporal order, including the political one. The Church plays a “corrective” role for democracy and political reality, which is based on purifying the reason so that it constantly returns to its potential and can interpret the “grammar” of moral norms contained in nature.

Keywords

PL

demokracja, chrześcijaństwo; eunomia; społeczeństwo obywatelskie; rozum i wiara

EN

democracy; Christianity; eunomia; civil society; reason and faith

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2019
• Issue: 45
• Pages: 245-261

Contributors

author

Wiesław Łużyński

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

author

Wioletta Szymczak

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Archer, M., Jak porządek społeczny wpływa na ludzkie sprawstwo? Refleksyjność jako mechanizm pośredniczący między strukturą a sprawstwem, tłum. T. Skoczylas, w: Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych, red. A. Mrozowicki, O. Nowaczyk, I. Szlachcicowa, Kraków 2013, s. 19-35.
• Bellah, R.N., Madsen R., Sullivan W. M., Swidler A., Tipton S. M., Skłonności serca. Indywidualizm i zaangażowanie po amerykańsku, tłum. D. Stasiak, P. Skurowski, T. Żyro, Warszawa 2007.
• Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est.
• Benedykt XVI, Przemówienie w Parlamencie Brytyjskim. O miejscu religii w procesie politycznym. Westminster Hall 17 września 2010, w: Joseph Ratzinger/Benedykt XVI, Uwolnić wolność. Wiara a polityka w trzecim tysiącleciu. Teksty wybrane, t. 5, Polityka i wiara, Lublin 2018, s. 127-132.
• Borowik, I., Religia i społeczeństwo. Tropami klasyków w teoriach współczesnych socjologów religii, w: Socjologia życia religijnego w Polsce, red. S. H. Zaręba, Warszawa 2009, s. 55-71.
• Böckenförde, E. W., Wolność – państwo – Kościół, tłum. P. Kaczorowski, Kraków 1994.
• Burgoński, P., Problem autonomii porządku demokratycznego, w: Polityka społeczna wobec „rzeczy nowych”. 25-lecie encykliki Centesimus annus św. Jana Pawła II, red. J. Mazur, Kraków 2016, s. 203-218.
• Gaudium et spes, Konstytucja Soboru Watykańskiego II .
• Iwińska, K., Być i działać w społeczeństwie. Dyskusje wokół teorii podmiotowego sprawstwa, Kraków 2015.
• Jan Paweł II , Encyklika Centesimus annus.
• Jan Paweł II , Encyklika Sollicitudo rei socialis.
• Jan Paweł II , Adhortacja Reconciliatio et penitentia.
• Feliksiak, M., Polacy o demokracji, Komunikat z badań CBOS , Nr 69/2019, Warszawa 2019.
• Gutmann, A., Cnota demokratycznego samoograniczenia, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, red. P. Śpiewak, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, Warszawa 2004, s. 351-371.
• Hess, A., Społeczni uczestnicy medialnego dyskursu politycznego w Polsce. Mediatyzacja i strategie komunikacyjne organizacji pozarządowych, Kraków 2013.
• Huntington, S., Trzecia fala demokratyzacji, tłum. A. Dziurdzik, Warszawa 1995.
• Kaźmierczak, T., Kapitał społeczny a rozwój społeczno-ekonomiczny – przegląd podejść, w: Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna, red. T. Kaźmierczak, M. Rymsza, Warszawa 2007, s. 41-64.
• Kompendium Nauki Społecznej Kościoła.
• Kongregacja Nauki Wiary, Nota doktrynalna o niektórych aspektach działalności i postępowania katolików w życiu politycznym.
• Kowalczyk, S., Arystoteles a idea demokracji, „Roczniki Nauk Społecznych” 2002, nr 1, s. 13-23.
• Krasnodębski, Z., Demokracja peryferii, Gdańsk 2005.
• Łużyński, W., The „Baptised nation” – the inalienability of Christianity in the cueture of the polish nation. Reflections based on the teaching of Cardinal Stefan Wyszyński, „Bogoslowska smotra 88 (2018), s. 11057-1070.
• Łużyński, W., Grzech społeczny – struktury grzechu, Theologica Thorunensia, (2003) t. 4, s. 189-197.
• Łużyński, W., Państwo pomocnicze. Nauczanie Jana Pawła II, Lublin 2001.
• Łużyński, W., Społeczeństwo ustrukturyzowane warunkiem dojrzałej demokracji: refleksje na podstawie „Kompendium nauki społecznej Kościoła”, w: Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarce: księga pamiątkowa ku czci śp. księdza profesora Franciszka J. Mazur,ka, red. S. Fel, M. Wódka, Lublin 2014, s. 186-191.
• Majka, J., Kościół jako „opozycja moralna”, w: „Chrześcijanin w świecie 14 (1982) nr 1, s. 1-12.
• Mariański, J., Sekularyzacja. Desekularyzacja. Nowa duchowość. Studium socjologiczne, Kraków 2013.
• Mazur, J., Polityka przyjazna człowiekowi, Częstochowa 2018.
• Possenti, V., Religia i życie publiczne. Chrześcijaństwo w dobie ponowożytnej, tłum. T. Żeleźnik, Warszawa 2005, s. 138.
• Putnam, R., Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, tłum. J. Szacki, Kraków 1995.
• Putnam, R., Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, tłum. P. Sadura, S. Szymański, Warszawa 2008.
• Sartori, G., Teoria demokracji, tłum. P. Amsterdamski, D. Grinberg, Warszawa 1998.
• Tilly, Ch., Demokracja, Tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2008.
• Wilkanowicz, S., Dekalog demokracji po chrześcijańsku rozumianej, „Znak” (1992) nr 4, s. 18.
• Ratzinger, J., Czas przemian w Europie. Miejsce Kościoła i świata, tłum. M. Mijalska, Kraków 2005.
• Ratzinger, J., Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tłum. S. Czerwik, Kielce 2005.
• Ratzinger, J., Multiplikacja praw i niszczenie pojęcia prawa. Zagadnienia do dyskusji wokół książki Marcella Pery La Chiesa, i diritti umani e il distacto da Dio, w: Joseph Ratzinger/Benedykt XVI, Uwolnić wolność. Wiara a polityka w trzecim tysiącleciu. Teksty wybrane, t. 5, Polityka i wiara, Lublin 2018, ss. 11-16.
• Ratzinger, J., Polityka i prawda, w: Joseph Ratzinger/Benedykt XVI, Uwolnić wolność. Wiara a polityka w trzecim tysiącleciu. Teksty wybrane, t. 5, Polityka i wiara, Lublin 2018, s. 35-58.
• Ratzinger, J., Prawda, wartości, władza, tłum. G. Sowiński, Kraków 1999.
• Ratzinger, J., Wiara i polityka. Homilia wygłoszona do katolickich deputowanych do Bundestagu 26 listopada 1981 r. w kościele św. Winfryda w Bonn, w: Joseph Ratzinger/Benedykt XVI,
• Uwolnić wolność. Wiara a polityka w trzecim tysiącleciu. Teksty wybrane, t. 5, Polityka i wiara, Lublin 2018, s. 79.
• Ratzinger, J., Wykłady bawarskie z lat 1963-2004, tłum. A. Czarnocki, Warszawa 2009.
• Szacki, J., Wstęp. Powrót idei społeczeństwa obywatelskiego, w: Ani książę, ani kupiec, obywatel, red. J. Szacki, Kraków–Warszawa 1997.
• Szawiel, T., Społeczeństwo obywatelskie, w: Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, red. M. Grabowska, Szawiel, Warszawa 2003, s. 128-162.
• Sztompka, P., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Kraków 2007.
• Szymczak, W., Partycypacja osób zaangażowanych społeczne. Struktura, funkcje, modele, Lublin 2013.
• Szymczyk, J., Rudymentarne wartości republikańskie, w: Segmenty aktywności społecznej a wartości. Idee i praktyka, Lublin 2012, s. 111-152.
• Szymczyk, J., (red.), Zaufanie społeczne. Teorie – idee – praktyka, Warszawa 2016.
• Tocqueville, de A., O demokracji w Ameryce, t. II , tłum. B. Janicka, M. Król, Warszawa-Kraków 1996.
• Tracz-Tryniecki, M., Myśl polityczna i prawna Alexisa de Tocqueville, Kraków 2009.
• Wielecki, K., (red.), Wybrane problemy demokracji i podmiotowości. Wprowadzenie, Warszawa 2010.