„Bitwa o Algier” – narodziny dyskursu postkolonialnego

• Authors: Krzysztof Loska

Title variants

EN

“The Battle of Algiers” – the Birth of the Post-Colonial Discourse

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem prezentowanej w tekście analizy jest film „Bitwa o Algier” („La battaglia di Algeri”, 1966) Gilla Pontecorva – rozważany w perspektywie postkolonialnej. Wychodząc od kontekstu historycznego, okoliczności powstania i pracy nad scenariuszem, autor próbuje pokazać, w jaki sposób włoski reżyser zamierzał stworzyć nie tylko utwór zaangażowany politycznie, obrazujący upadek kolonializmu i powstanie państwa algierskiego, ale także dzieło ponadczasowe, uchodzące za wzór współczesnego dramatu rewolucyjnego, łączącego poetykę paradokumentalną, podporządkowaną „dyktaturze prawdy”, z pełną napięcia fabułą oraz przemyślaną kompozycją narracyjną i wizualną. Na poziomie ideologicznym Loska zwraca uwagę na nawiązania do pism Frantza Fanona, zwłaszcza do jego koncepcji przemocy kolonialnej wyłożonej w „Wyklętym ludzie ziemi”. W końcowych fragmentach tekstu autor przechodzi do problemu recepcji filmu i sporów toczonych przez krytyków francuskich, w większości niechętnych wizji wojny o niepodległość przedstawionej przez reżysera.

EN

The article presents an analysis of Gillo Pontecorvo’s film “The Battle of Algiers” (“La battaglia di Algeri” /1966/) written from the post-colonial perspective. Starting from the historical context and circumstances of the creation of the script, the author aims to show the manner in which the Italian director wanted to make a film politically engaged, presenting the fall of colonialism and the creation of the Algerian state, but also a timeless masterpiece, widely regarded as the model of a modern revolutionary drama, combining the poetics of a quasi-documentary, subordinated to the “dictatorship of the truth”, with a tense storyline, and a thoughtfully composed narrative and visual dimension. On an ideological level Loska draws attention to the references to the writings of Frantz Fanon, in particular to his idea of colonial violence presented in “The Wretched of the Earth”. In the final parts of the text the author turns to the problem of the reception of the film and the debate between French film critics, who in their majority were opposed to the vision of the war for independence presented by the director.

Keywords

PL

Pontecorvo Gillo; kolonializm; postkolonializm; paradokument

EN

Pontecorvo Gillo; colonialism; post-colonialism; quasi-documentary

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2015
• Issue: 89-90 Redefinicje klasyki
• Pages: 254-268

Contributors

author

Krzysztof Loska

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Amrane-Minne, Danièle Djamila. „Women at War: The Representation of Women in The Battle of Algiers”, Interventions: International Journal of Postcolonial Studies, vol. 9, no. 3 (2007): 340-349.
• Armes, Roy. Postcolonial Images. Bloomington: Indiana University Press 2005.
• Bachmann-Medick, Doris. Cultural Turn Nowe kierunki w naukach o kulturze, trans. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa 2012.
• Bhabha, Homi K. Miejsca kultury, trans. Tomasz Dobrogoszcz. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2010.
• Bignardi, Irene. „The Making of The Battle of Algiers”, Cineaste, vol. 25, no. 2 (2000): 14-22.
• Brisley, Lucy. „Melancholic Violence and the Spectre of Failed Ideals in Gillo Pontecorvo's The Battle of Algiers and Yasmina Khadra’s Wolf Dreams”. In: Panic and Mourning: The Cultural Work of Trauma, edited by Daniela Agostinho, Eelisa Antz, Catia Ferreira, Berlin: Walter De Gruyter 2012.
• Caillé, Patricia. “The Illegitimate Legitimacy of the Battle of Algiers in French Film Culture”, Interventions: International Journal of Postcolonial Studies, vol. 9, no. 3 (2007): 371-388.
• Comolli, Jean-Louis. “L’attente du prochain coup”, Cahiers du cinéma, no. 593, (2004): 70-71.
• Evangelista, Matthew. „Algeria: A World Constructed Out of Ruins”. In: Gender, Nationalism, and War: Conflict on the Movie Screen. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
• Fanon, Frantz. Algieria zrzuca zasłonę, trans. Zygmunt Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1962.
• Fanon, Frantz. A Dying Colonialism, New York: Grove Press, 1965.
• Fanon, Frantz. Wyklęty lud ziemi, trans. Hanna Tygielska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985.
• Forgacs, David. „Italians in Algiers”, Interventions, vol. 9, no. 3, (2007): 350–364.
• Harrison, Nicholas. “Pontecorvo’s Documentary Aesthetics”, Interventions: International Journal of Postcolonial Studies, vol. 9, no. 3, (2007): 389-404.
• Harrison, Nicholas. „Yesterday's Mujahiddin. Gillo Pontecorvo's The Battle of Algiers (1966)”. In: Postcolonial Film: History, Empire, Resistance, edited by Rebecca Weaver-Hightower, Peter Hulme. New York: Routledge, 2014, 23-46.
• Harrow, Kenneth W. Postcolonial African Cinema: From Political Engagement to Postmodernism. Bloomington: Indiana University Press, 2007.
• Haspel, Paul. „Opposing Commanders as Warring Doubles in The Battle of Algiers”, Journal of Film and Video, vol. 58, no. 3, (2006): 33-42.
• Heffelfinger, Elizabeth (ed.). Visual Difference: Postcolonial Studies and Intercultural Cinema. New York: Peter Lang, 2010.
• Hoodfar ,Hama. „Zasłona w ich umysłach i na naszych głowach: muzułmanki i praktyka zasłaniania”, trans. Marta Elas. In: Gender: perspektywa antropologiczna, t 1, edited by Renata Hryciuk, Agnieszka Kościańska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
• Judt, Tony. Powojnie. Historia Europy od roku 1945, trans. Robert Bertołd. Rebis, Poznań: Rebis, 2010.
• Lezra, Jacques. Wild Materialism: The Ethic of Terror and the Modern Republic. New York: Fordham University Press, 2010.
• Lombardi-Diop, Cristina and Romeo, Caterina (eds.), Postcolonial Italy: Challenging National Homogeneity. New York: Palgrave Macmillan, 2012.
• Loomba, Ania. Kolonializm/Postkolonializm, trans. Natalia Bloch. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2011.
• Mondzain, Marie-José, Meddeb Abdelwahab and Frodon, Jean-Michel. „Quarante ans après”, Cahiers du cinéma, no. 593, (2004): 66.
• O’Leary, Alan and Srivastava, Neelam. „Violence and the Wretched: The Cinema of Gillo Pontecorvo”, The Italianist, no. 29, (2009): 249-264.
• O’Riley, Michael F., Cinema in the Age of Terror. North Africa, Victimization, and Colonial History. Lincoln: University of Nebraska Press, 2010.
• Parker, Mark. „The Battle of Algiers (La battaglia di Algeri)”, Film Quarterly, vol. 60, no. 4, (2007): 64-65.
• Reid, Donald. „Re-Viewing the Battle of Algiers with Germaine Tillion”, History Workshop Journal, no. 60, (2005): 93-115.
• Riegler, Thomas. „Gillo Pontecorvo’s ‘Dictatorship of the Truth’ – a Legacy”, Studies in European Cinema, vol. 6 no. 1, (2009): 50-52.
• Saâdi, Yacef. Souvenirs de la Bataille d’Alger. Paris: R. Julliard, 1962.
• Said, Edward. Orientalizm, trans. Monika Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Zyska i S-ka, 2005.
• Said, Edward. The Dictatorship of Truth: An Interview with Gillo Pontecorvo, „Cinéaste”, vol. 25, no. 2, (2000): 24-25.
• Said, Edward. The Quest for Gillo Pontecorvo, in: Reflections on Exile and Other Literary and Cultural Essays. Cambridge: Harvard University Press, 2002.
• Sawers, Catherine. „The Women of Bataille d’Alger: Hearts and Minds and Bombs”, Journal of Middle East Women’s Studies, vol. 10, no. 2, (2014): 80-106.
• Shohat, Ella and Stam Robert, Unthinking Eurocentrism: Multiculturalism and the Media. New York: Routledge, 1994.
• Solanas, Fernando and Getino, Octavio. Towards a Third Cinema: Notes and Experiences for the Development of a Cinema of Liberation in the Third World. In: New Latin American Cinema, Theory, Practices, and Trans.scontinental Articulations, edited by Michael T. Martin, Detroit: Wayne State University Press, 1997.
• Spivak, Gayatri Chakravorty. „Czy podporządkowani inni mogą przemówić?”, trans. Ewa Majewska, Krytyka Polityczna, no. 24-25, (2011): 196-239.
• Stam, Robert. The Battle of Algiers: Three Women, Three Bombs. Mount Vernon: Macmillan Films, 1975.
• Stam, Robert and Spence, Louise. „Colonialism, Racism, and Representation”. In: Movies and Methodes, vol. 2, edited by Bill Nichols. Berkeley: University of California Press, 1985.
• Vann, Michael G. „The Colonial Casbah on the Silver Screen: Using Pépé le Moko and The Battle of Algiers to Teach Colonialism, Race, and Globalization in French History”, Radical History Review, no. 83, (2002): 186-192.
• Wayne, Mike. Political Film. Dialectics of Third Cinema. London: Pluto Press, 2001.
• Weaver-Hightower, Rebecca and Hulme, Peter (eds.). Postcolonial Film: History, Empire, Resistance. New York: Routledge, 2014.
• Wilson, David. „Politics and Pontecorvo”, Sight and Sound, vol. 40, no. 3, (1971): 160.
• Young, Robert J.C. Postkolonializm, trans. Marek Król. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2012.