Dialog prawosławno-protestancki na ziemiach ruskich I Rzeczypospolitej (przełom XVI i XVII w.)

• Authors: Melnyk Marek

Title variants

EN

The Orthodox-Protestant dialogue in the Ruthenian territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth (at the turn of the 16th and 17th centuries)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents the main directions of the “strategy” of the Orthodox and Protestant dialogue and cooperation in the Ruthenian territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth (at the turn of the 16th and 17th centuries). This cooperation was undertaken too late. It took place at the time of the predominance of the counter-reformation camp in the Polish-Lithuanian Commonwealth. It had therefore an ad hoc character. At the same time, it was severely criticized. Describing the image of the Orthodox and Protestant cooperation inspired by political problems should be separated from strictly theological issues.

Keywords

EN

Orthodoxy; Protestantism; Catholicism; Counter-Reformation; Religious dialogue; Polish-Lithua¬nian Common-wealth

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
• Journal: Przegląd Wschodnioeuropejski
• Year: 2022
• Volume: 2
• Pages: 177–184

Dates

published

2022-12-30

Contributors

author

Melnyk Marek

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn

References

• BENDZA, M. (1983), Prawosławno-protestanckie tendencje unijne w XVII w. ze szczególnym uwzględnieniem ziem Rzeczypospolitej. W: Rocznik Teologiczny 2, 179–-194. Google Scholar
• BIEŃKOWSKI, L. (1970), Organizacja Kościoła wschodniego w Polsce. W: Kłoczowski, J. (red.), Kościół w Polsce, t. 2. Kraków, 781-1110. Google Scholar
• BRONIEWSKI, M. (1994), Apokrisis abo odpowiedź na książki o synodzie brzeskim 1596, imieniem ludzi staro-żytnej religiej greckiej przez Chrystophora Philaletha, Byliński J., Długosz J. (oprac.). Wrocław. Google Scholar
• BRONIEWSKI, M. (1995) Ekthesis abo krótkie zabranie spraw, które się działy na partykularnym, to jest po-miastnym Synodzie w Brześciu Litewskim, Byliński J., Długosz J. (oprac.). Wrocław. Google Scholar
• BRÜCKNER, A. (1896), Spory o Unię w dawnej literaturze polemicznej. W: Kwartalnik Historyczny. 10, 578 644. Google Scholar
• CICHOWSKI, H. (1929), Ks. Stanisław Sokołowski a kościół wschodni. Studjum z dziejów teologji w Polsce w w. XV. Lwów. Google Scholar
• ĆWIKŁA, L. (2011), Sytuacja prawna ludności prawosławnej w państwie polsko-litewskim do 1596 r. W: Czasy Nowożytne. 11, 41-57. Google Scholar
• ĆWIKŁA, L. (2006), Sytuacja prawna mieszczan wyznania prawosławnego w Rzeczypospolitej do unii brzeskiej (1595-1596 r.). W: Górski, G. | Ćwikła, L. | Lipska, M. (red.), Cuius regio, eius religio? Zjazd Historyków Państwa i Prawa. Lublin, 127-145. Google Scholar
• GRABOWSKI, T. (1907), Literatura aryańska w Polsce. 1560-1660. Kraków. Google Scholar
• KEMPA, T. (1997), Konstanty Wasyl Ostrogski (ok. 1524/1525–1608). Wojewoda kijowski i marszałek ziem wołyńskich. Toruń. Google Scholar
• KEMPA, T. (2002), Akademia Ostrogska. W: Mironowicz A. | Pawluczuk, U. | Chomik, P. (red.), Szkolnictwo prawosławne w Rzeczypospolitej. Białystok, 61-65. Google Scholar
• KEMPA, T. (2007), Wizyty protosyngla Cyryla Lukarysa w Rzeczypospolitej. W: Mironowicz A. | Pawluczuk, U. | Chomik, P. (red.), The Orthodox Church in the Balkans and Poland. Connections and Common Tradi-tion. Białystok, 87-103. Google Scholar
• KEMPA, T. (2007), Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rze-czypospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku. Toruń. Google Scholar
• KEMPA, T. (1997), Prawosławni a synod protestancki w Toruniu w 1595 roku. U początków współpracy dyzunitów z dysydentami. W: Zapiski Historyczne. LVIII, 39-52. Google Scholar
• KITA, M. (2007), Prawosławie wobec reformacyjnych kontrowersji-trzeci partner czy druga stron dyskusji? W: Napiórkowski, A. A. (red.), Reformatorzy a Kościół rzymski. Kraków, 189-207. Google Scholar
• KŁOCZOWSKI, J. (1994), Między samotnością a wspólnotą. Wstęp do filozofii religii. Tarnów. Google Scholar
• KOSMAN, M. (1978), Protestanci i kontrreformacja: Z dziejów tolerancji w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku. Wrocław. Google Scholar
• LIEDKIE, M. (2004), Od prawosławia do katolicyzmu. Ruscy mozni i szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec wyznań reformacyjnych. Białystok. Google Scholar
• LITAK, S. (1992), W dobie reform i polemik religijnych. W: Kłoczowski, J. (red.), Chrześcijaństwo w Polsce. Za-rys Historyczny. Lublin, 189-254. Google Scholar
• LITAK, S. (2003), Fenomen wielowyznaniowości a rozwój parafii w Polsce. W: Wilk, S. (red.), Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej. Lublin, 178-184. Google Scholar
• ŁUKASZEWICZ, J.(1835), O Kościołach braci czeskich w dawnej Wielkopolsce. Poznań. Google Scholar
• MELNYK, M. (2001), Spór o zbawienie. Zagadnienia soteriologiczne w świetle prawosławnych projektów unij-nych powstałych w Rzeczypospolitej (koniec XVI – połowa XVII wieku). Olsztyn. Google Scholar
• MELNYK, M. (2005), Problematyka antropologiczna w pismach Piotra Mohyły. 2005. Google Scholar
• MELNYK, M. (2018), Konstantyn Ostrogski and the anti-orthodox policy of Sigismund III Vasa. In: Ostkirchli-che Studien. 67, 305-324. Google Scholar
• MELNYK, M. (2018), Pre-ekumenizm i konfesjonalizm prawosławne dążenia zjednoczeniowe w Pierwszej Rze-czypospolitej (1590-1596). Kraków. Google Scholar
• MELNYK, M., (2019), Ewangelicko-prawosławna komunikacja społeczna na ziemiach ruskich w I Rzeczpospo-litej (przełom XVI i XVII w.). W: Studia Religiologica. 52, 141-151. Google Scholar
• MIRONOWICZ, A. (2001), Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej. Białystok. Google Scholar
• MOSKAŁYK, J. (2006), Problem zjednaoczenia w Kosciele Kijowskim w I połowie XVII wieku. Poznań. Google Scholar
• MOSKAŁYK, J. (2013), Własna tożsamość Kościoła. Poznań. Google Scholar
• NAUMOW, A. (2002), Domus divisa. Studia nad literaturą ruską w I Rzeczypospolitej. Kraków. Google Scholar
• SŁAWIŃSKI, W. (2002), Projekty politycznej współpracy protestancko-prawosławnej i unii religijnej obu wyznań w świetle obrad toruńskiego synodu generalnego 1595 roku i późniejszych planów braci czeskich. W: Staszewski, J. | Mikulski, K. | Dumanowski, J. (red.), Między Zachodem i Wschodem. Studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej. Toruń, 348-364. Google Scholar
• SŁAWIŃSKI, W. (2002a), Projekty politycznej i religijnej współpracy protestancko-prawosławnej w Rzeczypo-spolitej Obojga Narodów pod koniec XVI wieku. W: Czasy Nowożytne. XII, 37-41. Google Scholar
• SMOTRYCKI, M. (1628), Apologii peregrinatiej do Krajow wschodnich. Lwów. Google Scholar
• SOKOŁOWSKI, S. (1584), Censura Orientalis Ecclesiae. De Praecipuis Nostri Assaeculi Haereticorum Dogmatibus. Parisii. Google Scholar

Identifiers

ISSN

2081-1128