Terytorium symboliczne w «Načertaniju» Ilii Garašanina – historyczna geneza symboliki i ukształtowanie semiotyczno-językowe

• Authors: Mirocha Piotr

Title variants

EN

Symbolic territory in Ilija Garašanin’s Načertanije. Historical origins of the symbolics and its semiolinguistic modelling

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest językowej konstrukcji ideologii Načertanija Ilii Garašanina. Tekst został w późniejszym czasie uznany za manifest serbskiego nacjonalizmu i z tego powodu należałoby bliżej przeanalizować jego symbolikę. Pierwsza część artykułu bada tło historyczne Načertanija, tj. kwestię przemian społeczno-kulturowych w XVIII wieku, symboliczną i ideologiczną produkcję tzw. etnarchii, rozwój filologicznych i politycznych idei Vuka Karadžicia, wpływ polityki Hôtelu Lambert. Druga część identyfikuje trzy warstwy ideologiczne (pluralistyczna wzajemność słowiańska, wspólnota słowiańsko-prawosławna, etnocentryzm) w dokumencie Garašanina i wskazuje, jakie wyrażenia językowe są ich nośnikami.

EN

The article is concerned with linguistic construction of the ideology of Ilija Garašanin’s Načertanije. The text was later claimed a manifesto of Serbian nationalism and for that reason it is worthy to inspect more detailedly its symbolics. The first part analyses the historical background of Načertanije, i.e the question of a socio-cultural change in course of the XVIIIth century, the symbolic and ideological production of the socalled ethnarchy, the development of Vuk Karadžić’s philological and political ideas, the impact of the politics of Hôtel Lambert. The second part identifies three ideological layers (pluralistic Slavic mutuality, Slavic-Orthodox community, ethnocentrism) in Garašanin’s document and finds out which linguistic expressions are their vehicles.

Keywords

PL

Ilija Garašanin; serbski nacjonalizm; procesy narodowotwórcze; nacjonalistyczny kod ideologiczny; symbolika nacjonalistyczna

EN

Ilija Garašanin; Serbian nationalism; nation forming; nationalist ideological code; nationalist symbolics

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2015
• Issue: 29
• Pages: 355-367

Dates

published

2015

Contributors

author

Mirocha Piotr

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków

References

• Anderson B. 1997: Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tł. S. Amsterdamski, Kraków: Znak.
• Banac I. 1992: The National Question in Yugoslavia. Origins, History, Politics, London: Cornell Unversity Press.
• Božić I., Ćirković S., Ekmečić M., Dedijer V. (red.) 1972: Istorija Jugoslavije, Beograd: Prosveta.
• Czerwiński M. 2014: Znaki integracji — uniwersum władzy symbolicznej u chorwackich ilirystów, Kraków: Wydawnictwo „scriptum”.
• Dąbrowska - Partyka M. 2004: Literatura pogranicza — pogranicza literatury, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gavrilović S. 1991: Srpski nacionalni program patrijarha Arsenija IV Jovanovića Šakabente iz 1736/37, Zbornik Matice srpske za istoriju 44, 39–48.
• Garašanin I. 1991: Načertanije, [w:] B. Čović (red.), Izvori velikosrpske agresije. Rasprave/Dokumenti/Kartografski prikazi, Zagreb: August Caserec.
• Gil D. 2005: Prawosławie, historia, naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Grčević M. 1997a: Zašto slavistika 19. stoljeća nije priznavala hrvatski jezik, Jezik 45 (1), 3–28.
• Grčević M. 1997b: Karadžićeva gledišta o hrvatskome jeziku u slavističkome okružju, Jezik 45 (2), 41–58.
• Grčević M. 2009: Jernej Kopitar kao strateg Karadžićeve književne reforme, Filologija 53, 1–53.
• Karadžić V. S. 1991: Srbi svi i svuda, [w:] B. Čović (red.), Izvori velikosrpske agresije. Rasprave/Dokumenti/Kartografski prikazi, Zagreb: August Caserec.
• Krasić S. 2009: Počelo je u Rimu. Katolička obnova i normiranje hrvatskoga jezika u XVII. stoljeću Dubrovnik: Matica Hrvatska.
• Langacker R. 2009: Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, tł. E. Tabakowska i in., Kraków: Universitas.
• Łotman J. 2008: Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury, tł. B. Żyłko, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Obradović D. 1968: Pismo Haralampiju. Život i priključenja, Beograd: Prosveta.
• Oczkowa B. 2006: Chorwaci i ich język. Z dziejów kodyfikacji normy literackie, Kraków: Wydawnictwo Lexis.
• Rapacka J. 1997: Leksykon tradycji chorwackich, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Rosch E., Mervis C.B., Gray W.D., Johnson D.M., Boyes-Bream P. 1976: Basic Objects in Natural Categories, Cognitive Psychology 8, 382–439.
• Selimović M. 1967: Za i protiv Vuka, Novi Sad: Matica srpska.
• Żurek P. 2008: Nova interpretacija geneze «Načertanija»: Srbocentrizam Hotela Lambert i Hrvati, Scrinia Slavonica 6, 631–636.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.29.22