Poczucie odmienności i osamotnienia u dzieci zdolnych

• Authors: Pufal-struzik Irena

Title variants

EN

The feeling of otherness and loneliness of gifted children

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto problem poczucia samotności u niektórych dzieci zdolnych. Jej przyczyną są ich unikalne cechy indywidualne, np. wysoki poziom intelektu, silna wrażliwość i intensywność przeżywania, niepowtarzalne spojrzenie na zjawiska otaczającego świata, głęboka samoświadomość (samorefleksja i wgląd w siebie), większy zakres wiedzy, odmienne niż u rówieśników sposoby myślenia i wiele innych cech. Wszystkie te właściwości wraz z odmiennymi doświadczeniami społeczno-emocjonalnymi odróżniają te dzieci od rówieśników i powodują wewnętrzne napięcie (jestem „inny”, „obcy”, „odmienny”, „nie pasuję” do grupy). Prowadzi ono do izolacji i osamotnienia. Świadome własnej odmienności dzieci zdolne przeżywają ją bardzo silnie i albo ją ignorują, albo od niej „uciekają w twórczość”. Poczucie niedopasowania do tradycyjnego systemu edukacyjnego, problemy wynikające ze stereotypów w myśleniu nauczycieli o uczniach zdolnych (trudni, kłopotliwi), czasem społeczne upokarzanie z powodu bycia zdolnym wskazują, że część tych dzieci nie ma wsparcia i dobrych warunków do zaspokojenia unikalnych potrzeb edukacyjnych i ma prawo czuć się osamotniona. Ponadto często występujący silny perfekcjonizm prowadzi do trudności adaptacyjnych, do których poza nieśmiałością należą także strach przed negatywną oceną, spadek samooceny, silny lęk społeczny. Warto jednak podkreślić, że takie stany jak: refleksja w samotności, smutek, wycofanie, samotność z wyboru, a nawet nastroje depresyjne mogą również wspomagać rozwój zdolności bądź/i być niezbędne w niektórych fazach procesu twórczego.

EN

The article discusses the problem of loneliness of some gifted children. It is caused by their unique individual characteristics, e.g. their high level of intellect, a strong sensitivity and intensity of living, unique look at the phenomena of the surrounding world, a deep self-awareness (self-reflection and insight into each other), a wider range of knowledge, different than their peers’ ways of thinking and many other features. All of these properties together with different social-emotional experiences distinguish these children from their peers and cause internal tension (I’m “different”, “alien”, “weird”, “I do not fit” to the group). It leads to isolation and loneliness. Gifted children, being aware of their otherness, are going through it very strongly and either ignore it or “flee it to creativity.” The feelingof mismatch to the traditional system of education, problems arising from stereotypes in teachers’ thinking of gifted students (difficult, troublesome), sometimes social humiliation because of being gifted, show that some of these children do not have the support and good conditions to meet the unique educational needs and have the right to feel lonely. In addition, severe perfectionism, frequently appearing, leads to difficulties of adaptation, which are beyond shyness also the fear of negative evaluation, decline of self-esteem, and strong social anxiety. It should be noted, however, that states such as the reflection in solitude, sadness, withdrawal, loneliness of choice and even depressive mood can also help develop the abilities or/ and be necessary in certain phases of the creative process.

Keywords

PL

dzieci zdolne; cechy indywidualne; poczucie samotności

EN

Gifted children; individual qualities; a sense of loneliness

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Psychologiczne Zeszyty Naukowe
• Year: 2017
• Issue: 2
• Pages: 55-72

Contributors

author

Pufal-struzik Irena

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Blackburn, C., Erickson, D.B. (1986). Predictable crises of the gifted student, Journal of Counseling and Development, 64(9), 552–554.
• Chałas, K. (2005). Samotność siłą kreacji osobowej wychowanka. W: A. Zwolińska (red.), Edukacja kreatywna, Bydgoszcz: [brak wydawnictwa].
• Cornell, G.C. (1989). Child adjustment and the use of the term gifted. Gifted Child Quarterly, 33(2),s. 59–64.
• Cross, T.L, Coleman, L.J., Stewart, R.A. (1995). Psychosocial diversity among gifted adolescents: An exploratory study of two groups. Roeper Review, 17(3), 181–185.
• Dauber, S.L, Benbow, C.P. (1990). Aspects of personality and peer relations of extremely talented adolescents, Gifted Child Quarterly, 34(1), 10–14.
• Dołęga, Z. (2003). Samotność młodzieży – analiza teoretyczna i studia empiryczne. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Farnicka, M., Liberska, H. (2015). Uwarunkowania poczucia dobrostanu psychicznego u dzieci w środowisku szkolnym, Problemy Wczesnej Edukacji, 4(31), 77–91.
• Feldman, D.H. (1986). Giftedness as a developmentalist sees it. W: R.J. Sternberg, J.E. Davidson (red.), Conceptions of giftedness. New York: Cambridge University Press.
• Flett, G.L., Hewitt, P.L., Derosa, T. (1996). Dimensions of perfectionism, psychosocial adjustment, and social skills, Personality and Individual Differences, 20(2), 143–150.
• Freeman, J. (2001). Gifted children grown up. London: David Fulton Publishers Ltd.
• Gross, M. (1998). ”Fishing” for the facts. A response to Marsh and Craven, Australasian Journal for Gifted Education, 7(1), 16−28.
• Grossberg, L.N., Cornell, D.G., (1988). Relationship between personality adjustment and high intelligence:Terman versus Hollingworth, Exceptional Children, 55, 266–272.
• Hayes, M.L., Sloat, R.S. (1989). Gifted students at risk for suicide, Roeper Review, 12, 202–207.
• Hébert, T.P. (2006). Gifted university males in a Greek fraternity. Creating a culture of achievement,Gifted Child Quarterly, 50, 26-41.
• Hollingworth, L.S. (1942). Children above 180 IQ (Stanford-Binet): Origin and development. New York: Yonkers-on-Hudson.
• Jagieła, J. (2004). Samotność w szkole, Psychologia w szkole, 2, 3–16.
• Kaiser, Ch.F., Berndt, D.J. (1985). Predictors of Loneliness in the Gifted Adolescent, Gifted Child Quarterly Spring, 29(2), 74–77.
• Karwowski, M. (2006). Zdolny, czyli jaki? Mazowiecki Kwartalnik Edukcyjny MERITUM, 1, 9–12.
• Kerr, B.A. (1985). Smart girls, gifted women. Columbus, OH: Ohio Psychology Publishing.
• Kielar-Turska, M. (2011). Natura rozwoju psychicznego. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Liberska, H. (2014), The Wellbeing of Children: Its Source and How It is Affected by a Sense of Exclusion and Acculturation. W: H. Liberska, M. Farnicka (red.), Child of many worlds. Frankfurt amMain–Wien: Wydawnictwo Peter Lang GmbH.
• Limont, W. (2013). “Stań na ramionach gigantów”, czyli uczeń zdolny jako problem wychowawczy, Psychologia Wychowawcza, 45(3), 125−138.
• Ludwig, A.M. (1992). Creative achievement and psychopathology: comparison among professions, American Journal of Psychotherapy, 46, 330–356.
• Nail, J.M., Evans, J.G. (1997). The emotional adjustment of gifted adolescents: A view of global functioning,Roeper Review, 20(1), 18–21.
• Neihart, M. (1999). The impact of giftedness on psychological well-being: What does the empirical literature say?, Roeper Review, 22(1), 10–17.
• Olszewski-Kubilius, P. (2000). The transition from childhood giftedness to adult creative productiveness, Roeper Review, 23(2), 65–71.
• Ochse, M.R. (1993). Before the Gates of Excellence. The Determinants of Creative Genius. Cambridge:Cambridge University Press.
• Peterson, J.S., Ray, K.E. (2006). Bullying and the gifted: Victims, perpetrators, prevalence, and effects, Gifted Child Quarterly, 50(2), 148–168.
• Partyka, M. (1999). Zdolni, utalentowani, twórczy. Poradnik dla pedagogów, psychologów, nauczycieli i rodziców. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
• Piechowski, M.M. (2015). “Jak ptak wysokim lotem”: wzmożone pobudliwości psychiczne u osób zdolnych, Psychologia Wychowawcza, 8, 122–137.
• Powell, P.M., Haden T. (1984). The intellectual and psychosocial nature of extreme giftedness, Roeper Review, 6, 131-133.
• Pufal-Struzik, I. (2009). Self-consciousness of potentially creative and artistically gifted adolescents. W: S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Turska, A.M. Zawadzka (red.), Psychologia twórczości. Nowe horyzonty. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Pufal-Struzik, I. (2006). Twórczy uczeń w nauczycielskich naiwnych teoriach natury ludzkiej. W: W. Dobrołowicz, K.J. Szmidt, I. Pufal-Struzik, U. Ostrowska, J. Gralewski (red.), Kreatywność –kluczem do sukcesu w edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Wszechnica Polska.
• Reis, S.M., Renzulli, J.S., Promoting Creativity in Talented Adolescents. http://gifted.uconn.edu/schoolwide-enrichment-model/promoting_creativity_talented_adolescents/ [dostęp: 24.08.2016].
• Rembowski, J. (1992). Samotność. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
• Roedell, W.C. (1986). Socioemotional vulnerabilities of young gifted children. Journal of Children in Contemporary Society, 18(3-4), 17–29.
• Roeper, A. (1988). Should educators of the gifted and talented be more concerned with world issues? Roeper Review, 11, 12-13.
• Salcher, A. (2009). Utalentowany uczeń i jego wrogowie [Der talentiente Schuler und seine Feinde].Tł. A. Rylska-Juru. Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE.
• Sands, T. Howard-Hamilton, M. (1994). Understanding depression among gifted adolescent females: Feminist therapy strategies, Roeper Review, 7(3), 192–195.
• Schmitz C., Galbraith J. (1991). Managing the social and emotional needs of the gifted. Sydney: Hawker Brownlow Education.
• Sękowski, A. (1981). Współczesne tendencje w badaniach wybitnych zdolności. Roczniki Psychologiczne, 4, 243–255.
• Sohail, K. (2006). Dilemmas of Creative Children. http://www.chowk.com/site/articles/index. php?id=11293 [dostęp: 20.12.2016].
• Silverman, L.K. (1983). Personality development: The pursuit of excellence, Journal for the Education of the Gifted, 6(10), 5–19.
• Sword, L. (2008), Understanding the Emotional, Intellectual and Social Uniqueness of Growing Up
• Gifted. http://nswagtc.org.au/information/general-reference/278-understanding-the-emotionalintellectual-and-social-uniqueness-of-growing-up-gifted.html [dostęp: 18.08.2016].
• Turska, D. (1994). Dynamika postawy twórczej a typ kształcenia szkolnego młodzieży. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Turska, D. (2006). Skuteczność ucznia. Od czego zależy udana realizacja wymogów edukacyjnych?Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wiechnik, R. (2000). Obraz ucznia idealnego w percepcji nauczycieli szkół podstawowych, Psychologia Rozwojowa, 5, 3-4, 255–267.
• Worobiej, E. (2011). Poczucie samotności dzieci i młodzieży w szkole jako czynnik ryzyka: istota, uwarunkowania, konsekwencje, zapobieganie. W: Z. Gaś (red.), Profesjonalna profilaktyka w szkole. Nowe wyzwania. Lublin: Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.