Bezpieczeństwo mieszkańców Galicji Wschodniej w latach 1918–1921

• Authors: Roguski Rafał

Title variants

EN

Security of civilians in East Galicia in the years 1919–1921

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest stan bezpieczeństwa ludności Galicji Wschodniej w latach 1918– 1921 (od rozpoczęcia walk polsko-ukraińskich w listopadzie 1918 r. do zakończenia wojny polsko-sowieckiej w roku 1921). Autor porusza w nim zagadnienia stosunku Wojska Polskiego do ludności cywilnej regionu, dostępu do nielegalnej broni i analizuje wpływ sytuacji wewnętrznej Galicji Wschodniej na rozwój pospolitej przestępczości. Pod koniec 1918 r. i w roku 1919 Galicja Wschodnia była areną wojny polsko-ukraińskiej. W czasie kontrofensywy Armii Czerwonej latem 1920 r. Galicja Wschodnia znalazła się pod okupacją sowiecką, co w znacznym stopniu wpłynęło na postawy zamieszkującej ją ludności cywilnej. Część mieszkańców podjęła współpracę z Armią Czerwoną i bolszewikami, tworząc kolaboracyjną komunistyczną administrację. W tekście autor przedstawia wpływ toczących się w Galicji Wschodniej działań wojennych na codzienną egzystencję ludności cywilnej, życie na zapleczu frontu i migracje ludności. Skupia się przede wszystkim na wpływie stacjonujących tam jednostek wojskowych na region. Zwraca też uwagę na przypadki specyficznej przestępczości związanej z działaniami wojennymi, jaką była wzmożona działalność band rabunkowych. Autor nie opisuje przebiegu działań militarnych wojny polsko-ukraińskiej i wojny polsko-sowieckiej na obszarze Galicji Wschodniej, ponieważ do tych zagadnień istnieje obszerna literatura.

EN

The subject of this paper is the state of security of civilians in West Galicia in the years 1918–1921 (from the beginning of Polish-Ukrainian struggle in November 1918 to the end of the Polish-Soviet war in 1921). The author discusses the attitude of the Polish Army to the civilians in this region, access to illegal weapon by civilians, and the impact of the internal situation in the region on the increasing rate of common crime. During the Soviet counteroffensive in the summer 1920, East Galicia found itself under Soviet occupation, which had a considerable impact on the attitudes of civilians. Some started to cooperate with the Red Army and the Bolsheviks, and formed a collaborative communist civil administration. In the text, the author attempts to present the impact of hostilities in Eastern Galicia on the existence of civilians, life in the background of the front line and the movement of the population. He will focus on the impact of military units stationed in the region, and will pay attention to cases of specific crime related to warfare, which was the stronger activity of robber bands. The author does not describe the course of military operations of the Polish-Ukrainian war and the Polish-Soviet war in Eastern Galicia, because there is ample literature on these issues. He draws attention to selected aspects of the issues raised, which are the starting point for further research.

Keywords

PL

Galicja Wschodnia; bezpieczeństwo wewnętrzne; wojna polsko-sowiecka; wojna polsko-ukraińska

EN

East Galicia; internal security; Polish-Soviet war; Polish-Ukrainian war

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2020
• Issue: 2(15)
• Pages: 91-112

Contributors

author

Roguski Rafał

• nstytut Historii, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

References

• Wojskowe Biuro Historyczne Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie
• CAW, DOE Brzeżany we Lwowie 3, sygn. I. 331. 7.3
• CAW DOE Brzeżany we Lwowie 6, sygn. I.331.7.6.
• CAW, DOE Brzeżany we Lwowie 7, sygn. I. 331. 7.7
• CAW, DOE Brzeżany we Lwowie 7, sygn. I. 331. 7.7
• CAW, DOE Tarnopol 1, sygn. I. 331.20.1
• CAW, DOE Tarnopol 1, sygn. I. 331.20.1
• CAW, Dowództwo Etapu WP Lwów 1, sygn. I. 330.4.1
• CAW, Dowództwo Ochotn. Legii Kobiet 1, sygn. I. 335.190.1
• CAW, sygn. I.330.2.1
• CAW, Dowództwo Etapu Wojsk Polskich Lwów 1, sygn. I 330.4.1
• Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie
• CPAHU f. 146, op. 8, spr. 3б
• CPAHU f. 791, op. 1, spr. 11
• CPAHU f. 791, op. 1, spr. 9
• CPAHU Mikrofilm f. 211 o.1 Oд 3ъ No 78
• CPAHU, f. 791, op. 1, spr. 9
• Państwowe Archiwum Obwodu Lwowskiego
• PAOL, f. 1 op. 57, spr. 28
• Dzienniki ustaw
• Dz.U. 1922, nr 90, poz. 829. Ustawa z dnia 26 września 1922 r. o zasadach powszechnego samorządu wojewódzkiego, a w szczególności województwa lwowskiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego.
• Dz.U. 1920, nr 117, poz. 768. Ustawa z dnia 3 grudnia 1920 r. o tymczasowej organizacji władz administracyjnych II instancji (województw) na obszarze b. Królestwa Galicji i Lodomerii z W. Ks. Krakowskiem oraz na wchodzących w skład Rzeczypospolitej Polskiej obszarach Spisza i Orawy.
• Opracowania
• Biernacek T., 1992, Nad Prutem i Czeremoszem. Część I: 1914-1928, Zielona Góra.
• Böhler J., 2018, Wojna domowa. Nowe spojrzenie na odrodzenie Polski, Kraków.
• Cichoracki P., Dufrat J., Mierzwa J., 2019, Oblicza buntu społecznego w II Rzeczypospolitej doby wielkiego kryzysu (1930–1935). Uwarunkowania, skala, konsekwencje, Kraków.
• Gauden G., 2019, Lwów. Kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918, Kraków.
• Grünberg K., Sprengel B., 2005, Trudne sąsiedztwo. Stosunki polsko-ukraińskie w X–XX wieku, Warszawa.
• Hubko W., 2008, Lwów w roku 1920: od stolicy kraju koronnego do miasta wojewódzkiego (życie powszednie miasta i mieszkańców) [w:] Tożsamość galicyjska z perspektywy Polski i Ukrainy, red. P. Czubik, Z. Mach, Bielsko-Biała.
• Hud B., 2018, Ukraińcy i Polacy na Naddnieprzu, Wołyniu i w Galicji Wschodniej w XIX i pierwszej połowie XX wieku, Warszawa.
• Kargol T., 2012, Odbudowa Galicji ze zniszczeń wojennych w latach 1914–1918, Kraków.
• Karpus Z., 1986, Armia gen. por. M. Bredowa w Polsce (marzec–sierpień 1920), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 21 (167).
• Klimecki M., 2006, Galicyjska Socjalistyczna Republika Rad. Okupacja Małopolski (Galicji) Wschodniej przez Armię Czerwoną w 1920 roku, Toruń.
• Klimecki M., 2010, Galicja Wschodnia 1920, Warszawa.
• Klimecki M., 2015, Ukraińcy w latach 1914–2004 [w:] Dzieje Ukrainy, red. L. Podhorodecki, Warszawa.
• Krajewski K., 2012, Przestępczość w II Rzeczypospolitej w świetle danych statystycznych, Archiwum Kryminologii, t. XXXIV. „Kurier Poznański” nr 176 z 2 VIII 1919.
• Kореспонденція газеті українскии прапор від 15 серпня 1919 р про румунску окупацію Kоломиі [w:] Xрестоматія з історії Kоломиї упоряднік Iван Mонолатіи, Kоломиія 2016.
• Litwiński R., 2007, Korpus Policji w II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne, Lublin.
• Łossowski P., 1976, Między wojną a pokojem. Niemieckie zamysły wojenne na wschodzie w obliczu traktatu wersalskiego marzec–czerwiec 1919 roku, Warszawa.
• Misiuk A., 2008, Historia policji w Polsce od X wieku do współczesności, Warszawa.
• Odziemkowski J., 2011, Polskie formacje etapowe na Litwie i Białorusi 1919–1920, Kraków.
• Odziemkowski J., 2019, Polskie formacje etapowe w Galicji Wschodniej na Wołyniu i na Ukrainie w latach 1918–1920, Warszawa.
• Sekuła P., 2006, Ukraińskie organizacje i partie polityczne w Drugiej Rzeczypospolitej (do 1926 roku), „Nowa Ukraina, Zeszyty historyczno-politologiczne”, 2.
• Serczyk W.A., 1990, Historia Ukrainy, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Tomaszewski J., 1984, Lwów, 22 listopada 1918, „Przegląd Historyczny”, 75/2.
• Strony internetowe
• www.encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kosior-Stanislaw;3926123.html
• www.encyklopedia.pwn.pl/haslo/borotbisci;3879695.html
• www.judaika.polin.pl