W poszukiwaniu uwarunkowań transmisji międzypokoleniowej – znaczenie pełnionej roli rodzinnej w kontynuowaniu wzorców rodzicielstwa

• Authors: Farnicka Marzanna

Title variants

EN

The search for intergenerational transmission’ determinants – the impact of one’s family role on continuing patterns of parenting

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem prezentowanych badań było poszukiwanie przejawów transmisji międzypokoleniowej w zakresie wzorców realizowania zadań rozwojowych wczesnej dorosłości ze szczególnym uwzględnieniem rodzicielstwa. W ramach zbudowanego modelu badawczego, starano się wyjaśnić wpływ transmisji międzypokoleniowej na podejmowanie i realizowanie rodzicielstwa przez młodych dorosłych w obszarze wiedzy społecznej oraz oczekiwanego doświadczenia. W trakcie postępowania badawczego przebadano 109 trójpokoleniowych rodzin (N = 407 osób). Rezultaty badań zobrazowały różnorodność procesu transmisji międzypokoleniowej głównie w zależności od płci i przynależności do danej kohorty. Wykazano także częstszą podatność na transmisję rodzinnych modeli zachowań wśród kobiet oraz silniejsze procesy transmisji między sąsiednimi pokoleniami.

EN

The goal of the study was the search for similarity between generations in respect of social knowledge and expected experience connected with parenthood. In the research model, the following variables were distinguished: he concept of normative development in three generations, the sense of influence on one’s own life and expectations towards future related to the time of realization of parenthood. In the explored area research group was consist from N = 407 individuals from 109 families. It turned out that: structures of social knowledge on normativeness do not have a relevant influence on the structures of expected experience – women are more prone to transmission of family models of behaviors.

Keywords

PL

transmisja międzypokoleniowa; wczesna dorosłość; podejmowanie rodzicielstwa; relacje trójpokoleniowe

EN

developmental task; parenthood; changes in family life patterns; intergeneration; transmission; young adult

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Psychologiczne Zeszyty Naukowe
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 11-35

Contributors

author

Farnicka Marzanna

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50 (2), 179-211.
• Arnett, J.J. (2007). The long and leisurely route: Coming of age in Europe today. Current History, March, 130-136. http://www.jeffreyarnett.com/articles.htm.
• Bauman, Z. (2008). Wspólnota. W poszukiwaniu bezpieczeństwa w niepewnym świecie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Benedict, R. (1999). Wzory kultury. Warszawa: Muza.
• Boszkiewicz, H. (1997). Rzetelność i trafność w nieklasycznych modelach testów. Bydgoszcz: Instytut Psychologii AB.
• Bowen, M. (1978). Family Therapy in clinical Practice. New York: Jason Aronson.
• Bronfenbrenner, U. (1981). The ecology of human development: Experiments by nature and design.
• Brzezińska, A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo „Scholar”.
• Czerwińska-Jasiewicz M. (1997). Decyzje młodzieży dotyczące własnej przyszłości. Warszawa: PWN.
• Erikson, E. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Rebis.
• Fajkowska-Stanik, M. (2001). Transseksualizm i rodzina. Przekaz pokoleniowy wzorów relacyjnych w rodzinach transseksualnych kobiet. Warszawa: Wydawnictwo IP PAN i SWPS.
• Farnicka, M. (2011). Przemiany realizacji zadań rozwojowych. Ewolucja czy rewolucja? Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Farnicka M., (2013). Między wyborem a przymusem. Rodzina a sposoby radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych. Warszawa: Difin.
• Farnicka, M., Liberska, H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (185-201). Warszawa: PWN.
• Freudenreich, D., Liberska, H., Miluska, J. (2011). Man’s engagement in family life – changes and contexts. W: H. Liberska (ed.), Relations in marriage and family: Genesis, quality and development (153-174). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Frydrychowicz, A. (1986). Adaptacja Testu Stosunków Rodzinnych Bene, Anthony. Warszawa: PTP.
• Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. Warszawa: PWN.
• Giddens, A. (2008). Konsekwencje nowoczesności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gurba, E. (2011). Wczesna dorosłość. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (287-311). Warszawa: PWN.
• Havighurst, R. (1981). Developmental tasks and education. New York: Longman.
• Jarmołowska, A. (2009). Psychologiczna problematyka bezdzietności zamierzonej. W: T. Rostowska (red.), Psychologia rodziny (183-195). Warszawa: Difin.
• Kowalik, S. (2003). Rozwój społeczny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 3 (71-105). Warszawa: PWN.
• Liberska, H. (2004). Perspektywy temporalne młodzieży. Wybrane uwarunkowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Liberska, H. (2006). Orientacja przyszłościowa młodzieży a jej środowisko rodzinne. Roczniki Socjologii Rodziny, t. XVII, 65-82.
• Liberska, H. (2014). Rozwój rodziny i rozwój w rodzinie. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (221-242). Warszawa: PWN.
• Linton, R. (2002). Kulturowe podstawy osobowości. Warszawa: PWN.
• Obuchowski K. (1993). Człowiek intencjonalny. Warszawa: PWN.
• Markus, H. (1977). Self- schemata and processing information about the self. Journal of Personality and Social Psychology, 35, 63-78.
• Mead, M. (1978). Kultura i tożsamość. Warszawa: PWN.
• Mynarska, M. (2011). Kiedy mieć dziecko? Jakościowe badanie procesu odraczania decyzji o rodzicielstwie. Psychologia Społeczna, t. 6, 226-240.
• Nurmi, J.-E. (1993). Adolescent Development in an Age-graded Context: The Role of Personal Beliefs, Goals, and Strategies in the Tackling of Developmental Tasks. Journal of Behavioral Development, vol. 16, 2169-2189.
• Oleszkowicz, A., Misztela, A. (2015). How do young Poles perceive their adulthood? Journal of Adolescent Research, no 6, 683-709.
• Pervin, L.A. (2002). Psychologia osobowości. Gdańsk: GWP.
• Radochoński, M. (1986). Rodzina jako system psychospołeczny. Problemy Rodziny, 13, 10-17.
• Rostowska, T. (1995), Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie wybranych wymiarów osobowości. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Rostowska, T. (1997). Zgodność strategii radzenia sobie ze stresem u rodziców i ich dorosłych dzieci. W: J. Rostowski, T. Rostowska, I. Janicka (red.), Psychospołeczne aspekty rozwoju człowieka (389-399). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Rostowska, T. (2008). Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. Kraków: Impuls.
• Sitarczyk, M. (2002). Międzypokoleniowa transmisja postaw wychowawczych ojców. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Slany, K. (2006). Socjo-demograficzne aspekty „syndromu – opóźniania” i jego konsekwencje dla polityki społecznej. Roczniki Socjologii Rodziny, XVII, 13-25.
• Trempała, J. (2002). Czas i zmiana. Bydgoszcz: Wydawnictwo AB.
• Trempała, J., Malmberg, L.E. (1996). Dorosłość w oczekiwaniach młodzieży polskiej i fińskiej. Forum Psychologiczne, 1, 59-70.
• Tyszkowa, M. (1985), Rola rodziny w kształtowaniu się wyobrażeń o własnej przyszłości i aspiracji życiowych dzieci i młodzieży. W: M. Tyszkowa (red.), Rozwój dziecka w rodzinie i poza rodziną (9-68). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Walęcka-Matyja, K. (2014). Role i funkcje rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (95-113). Warszawa: PWN.
• Wojciszke, B (1986). Struktura „ja” wartości osobiste i zachowanie. Wrocław: Ossolineum.