Znaczenie terminu „subsystentność” w teologii chrześcijańskiej

• Authors: Liszka Piotr

Title variants

EN

The meaning of the term of „subsistentiality” in christian theology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Subsystentność, czyli cecha określająca zdolność do wszczepienia w inny byt albo przyjmowania do siebie innych bytów, w teologii rozpatrywana jest w odniesieniu do Boga i stworzeń, a zwłaszcza w refleksji nad osobami ludzkimi. Cechę tę ma przede wszystkim substancja Boga, w której usadowione są trzy Osoby. Odpowiednio też przymiot ten ma każda z trzech Osób, które są usadowione w jednej substancji. Ponadto każda z Nich jest usadowiona w dwóch pozostałych, a także przyjmuje je do siebie. Subsystentność Osoby Boskiej ma inny charakter w odniesieniu do substancji i w odniesieniu do pozostałych dwóch Osób. Bóg Stworzyciel ma zdolność przebywania w stworzeniach i zdolność przyjmowania ich do siebie. Analogicznie wszelkie byty stworzone mają zdolność przyjmowania Boga, ale tylko w sposób aspektowy (ślad Boga), i przebywania w Bogu. Szczególnie subsystentność jest cechą stworzeń personalnych (obraz Boży).

EN

Subsistentiality, which is a feature determining the capability of being interiorised into another being, or of taking other beings into oneself, in theology is considered in relation to God and creatures, and in particular in the reflection over human beings. This feature is, first of all, to be found in the substance of God, which comprises three Persons. This feature is also characteristic of each and every of the three Persons who are located in one substance. Moreover, each of them is located in the remaining two and takes them to Himself. Subsistentiality of the Divine Person has a different character in relation to the substance and in relation to the remaining two Persons. God the Creator has the ability to remain in creatures and the ability to take them to Himself. Similarly, all created beings have the ability to take God but only in an aspect-oriented way (the trace of God), and remain in God. In particular, subsistentiality is a feature of personal creatures (the image of God)

Keywords

PL

subsystentność; substancja; subsystencja; zdolność; działanie; przyjmowanie; przebywanie; Bóg; Osoby Boskie; stworzenia; osoba ludzka; dusza; historia

EN

subsistentiality; substance; subsistence; activity; taking; abiding; God; Divine Persons; creatures; human being; soul

• Publisher: Towarzystwo Teologów Dogmatyków
• Journal: Teologia w Polsce
• Year: 2018
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 41-54

Contributors

author

Liszka Piotr

• profesor zwyczajny Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. Kierownik katedry eklezjologii i sakramentologii. Ostatnia publikacja: Dusza – substancja duchowa człowieka, Wrocław 2017

References

• Bartnik C.S., Chrystus jako sens historii, Wrocław 1987.
• Bartnik C.S., Dogmatyka katolicka, t. 1, Lublin 1999.
• Bartnik C.S., Dogmatyka katolicka, t. 2, Lublin 2003.
• Bartnik C.S., Eseje o historii zbawienia, Lublin 2002, s. 19.
• Bartnik C.S., Historia i myśl, Lublin 1995.
• Bartnik C.S., Ku definicji osoby, „Teologia w Polsce” 1 (2007), nr 1, 5–10.
• Bartnik C.S., Misterium człowieka, Lublin 2004.
• Bartnik C.S., Personalizm uniwersalistyczny, RTK 2 (2002), s. 77–87.
• Bartnik C.S., Personalizm, wyd. 1, Lublin 1995; wyd. 2, Lublin 2000; wyd. 3, Lublin 2008.
• Canals Vidal F., Para la síntesis doctrinal de santo Tomás de Aquino, „Verbo” 2004, nr 427–428, s. 595–600 (artykuł przedrukowany z czasopisma „Cristiandad” czerwiec– lipiec 2004).
• Dalferth I.U., Existenz Gottes und christlicher Glaube, München 1984.
• Delgado Varela J.M., La doctrina trinitaria en Amor Ruibal, „Revista Española de Teología” 16 (1956), nr 65, s. 437–474.
• Gironés Guillem G., Del Padre eterno a la madre temporal, „Anales Valentinos” 49 (1999), nr 1–14, s. 4.
• Greshake G., Trójjedyny Bóg. Teologia trynitarna, tłum. J. Tyrawa (Der Dreieine Gott. Eine trinitarische Theologie, Freiburg im Breisgau 2007 [wyd. 3; wyd. 1, 1997]), Wrocław 2009.
• Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
• Krąpiec M.A., Dzieła. Ja – człowiek, Lublin 1998.
• Liszka P., Duch Święty, który od Ojca i (Syna) pochodzi, Wrocław 2000.
• Liszka P., Duch Święty twórcą Kościoła. Ujęcie personalistyczne integralne, „Perspectiva.
• Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 10 (2011), nr 2, s. 174–183.
• Liszka P., Teologia historii zbawienia, w: Ku mądrości teologii, red. K. Góźdź, E. Sienkiewicz, Szczecin 2008, s. 159–169.
• Murga J.R.G., El Dios del amor y de la paz, Madrid 1991.
• Pikaza X., Dios como Espíritu y Persona. Razón humana e Misterio Trinitario, Salamanca 1989.
• Rynkowski R.M., Teologia osoby w ujęciu Czesława Stanisława Bartnika, praca doktorska z teologii dogmatycznej napisana w Katedrze Teologii Współczesnej pod kierunkiem ks. prof. UKSW dra hab. Ignacego Bokwy, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2004.
• Theilemann Ch., Die Frage nach Analogie, natürlicher Theologie und Personenbegriff in der Trinitätslehre, Berlin–New York 1995.
• Wolicka E., Metafizyka na rozdrożu, „Znak – Idee” 1995, nr 7, s. 5–187.
• Zamboni S., Luce dell’essere, Dio della tenebra, Ermeneutica della luce nel «Corpus areopagiticum», Ricerche Teologiche” 10 (1999), s. 119–167.