Żołnierze czy powstańcy? Groby wojenne w Kałuszynie, pow. miński, woj. mazowieckie w świetle badań archeologicznych

• Authors: Jankowski Andrzej , Paczuski Adam , Wrzosek Jakub

Title variants

EN

Soldiers or insurgents? War graves in Kałuszyn, Mińsk District, Mazowieckie Voivodeship in the light of archaeological research

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In 2014 in Kałuszyn, Masovian Voivodeship, in connection with the modernization of the city marketplace, it was decided to move the crossmonument erected there to commemorate the January Uprising (1863-1864). According to historical records, the fallen insurgents were supposed to rest under the cross. The works were preceded by archaeological research, which revealed the existence of 9 graves. In total, the remains of 35 people have been found. Objects found in the graves indicate that they were French, Polish and Russian soldiers who perished during the skirmish in January 1813.

Keywords

EN

Napoleonic Wars (1812-1813); January Uprising (1863-1864); mass graves; battlefield archaeology

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2018
• Volume: 13
• Pages: 113-136

Contributors

author

Jankowski Andrzej

• Pracownia Archeologiczna Andrzej Jankowski

author

Paczuski Adam

• Narodowy Instytut Dziedzictwa, Oddział Terenowy w Toruniu

author

Wrzosek Jakub

• Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa

References

• Askenazy S. 1898. Ministeryum Wielhorskiego 1815-1816. Dodatek 1812-1813-1814, Warszawa: Wende i S-ka.
• Bartosiak M. 2002. Kałuszyńskiej parafii mosty do nieba 1472-2002. Rocznik Kałuszyński 2, 166-208.
• Bailey G. 2004. Buttons & Fasteners. 500BC-AD1840. Witham: Greenlight Publishing.
• Brulion rozkazów. Brulion rozkazów gen. Dziewanowskiego, Biblioteka Kórnicka, rkps 1379.
• Buttonarium. http://www.buttonarium.eu/kolekcja/guzik/5843 (dostęp: 23.03.2018).
• Cerrini von C. F. X. 1821. Die Feldzüge der Sachsen in den Jahren 1812 und 1813 aus den bewährtesten Quellen gezogen und dargestellt von einem Stabsoffiziere des königlich sächsischen Generalstabes. Dresden: Arnoldischen Buchhandlung.
• Chojnacki A. 2009. Wojna i żołnierze departamentu siedleckiego w czasach Księstwa Warszawskiego. W: Artura Rogalskiego (red.), Siedlce w dobie napoleońskiej 1809-1815. Materiały VI Siedleckiej Sesji Archiwalne. Siedlce: Fundacja Rozwoju Badań Regionalnych “Sigillum”, 15-45.
• Dakrevich W. W., Pucko W. G. 1981. Proizvedenya srebnevekovoi metalloplastiki iz nahodok v Staroi Riazani (1970-1978 gg.). Sovetzkaya Archeologia 3, 218-232.
• Dobrowolski R. 2016. Jak doszło do odkrycia mogiły z 1831 r. oraz utworzenia Cmentarza Wojennego w Kopnej Górze gm. Supraśl. W: R. Dobrowolski (red.), Kopna Góra 1831 (= Acta Collegii Suprasliensis 22). Supraśl: Collegium Suprasliense, 7-69.
• Duma P. 2010. Grób alienata. Pochówki dzieci nieochrzczonych, samobójców i skazańców w późnym średniowieczu i dobie wczesnonowożytnej. Kraków: Avalon.
• Durutte F. 1836. Prècis de la vie militaire du lieutenant general comte François Durutte. Douai: Contrejean-Campion.
• Dziennik ks. Dymitra Wołkońskiego. http://militera.lib.ru/db/1812/02.html (dostęp: 23.03.2018).
• Fabry G. 1903a. Campagne de Russie (1812). Operations militaires 11 aout-19 aout, Paris: wyd. Librairie Militaire R. Chapelot & Cie.
• Fabry G. 1903b. Campagne de Russie (1812). Supplément (24 juin-10 aout). Paris: Librairie Militaire R. Chapelot & Cie.
• Fallou L. 1997. Le bouton d’uniforme francais, Nantes: Du Canonnier.
• Fedorowicz W. 1911. 1809 Campagne de Pologne 1. Documents et matériaux français, Paris: Librairie Plon-Nourrit et Cie.
• Frantsuskaya lineynaya piehota 54 polk. http://1812-war.com/french/infantry/linea-infantry/54-regiment (dostęp: 18.04.2018 r.).
• Frantsuskaya lineynaya piehota 57 polk. http://1812-war.com/french/infantry/linea-infantry/57-regiment (dostęp: 23.03.2018).
• Frantsuskaya lineynaya piehota 36 polk. http://1812-war.com/french/infantry/linea-infantry/36-regiment (dostęp: 23.03.2018).
• Gembarzewski B. 1912. Wojsko Polskie. Księstwo Warszawskie 1807-1814. Warszawa: Gebethner i Wolff.
• Goethe T. 1912. Ein verwandter Goethes sim russischen feldzuge 1812. Aus dem Leben eines sächsischen Husaren von Theodor Goethe. Berlin: Morawe & Scheffelt Verlag.
• Haythornthwaite P. 1987. The Russian Army of Napoleonic Wars (1) Infantry 1799-1814 (= Men at Arms 185). London: Osprey.
• Karpienko E. 2006. Mednoye hudozestbennoye litie 12-20ww. iż sobrania nacionalnovo udozestvennovo muzeia respubliki belarus. Katalog. Minsk: Bialorusskij dom piechati.
• Karpiński T., Wrzosek J. 2013. Bitwa pod Sarbinowem (Zorndorf), pow. myśliborski, w świetle badań archeologicznych. Archeologia Środkowego Nadodrza 10, 113-139.
• Kieniewicz S. 2009. Powstanie styczniowe. (= Klasyka Polskiej Historiografii). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kogut W., Ożarek-Szilke M., Pintera A., Bujnowicz-Zgodzińska W., Zgodziński B. 2016. Opracowanie ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych na stanowisku nr 2 w Krajewie Korytkach, nr AZP 41-77/24, woj. podlaskie, gm. Zambrów. Łódź (niepublikowana praca w archiwum NID).
• Konczewska M., Konczewski P. 2004. Zabytki metalowe z fosy miejskiej we Wrocławiu. W: J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego (= Vratislavia Antiqua. Studia z dziejów Wrocławia 6). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Instytut Archeologii, 89-205.
• Kozieł M., Pawlata L. 2016. Badania archeologiczne mogiły powstańczej w Kopnej Górze gm. Supraśl oraz pola bitwy z 1831 r. nad rzeką Sokołdą. W: R. Dobrowolski (red.), Kopna Góra 1831 (= Acta Collegii Suprasliensis 22). Supraśl: Collegium Suprasliense, 175-200.
• Kunickiy W. A. 1985. Priedmiety hudozestvennoi plastiki iż Belgoroda-Dnestrovskovo. W: P. P. Tolochko (red.), Zemli Yuzsnoi Rusi v XI-XIV vv. Кiev: Naukova dumka. Kutuzov M. I. 1956. L. Biezkrovnyi (red.), Sbornik dokumentov 5. Moskva: Voienzdat. Kuzin B. G., Fedorchuk A. A. 2008. Mundurnyie pugovicy rossyiskoi imperii. Katalog-spravochnik. Evpatoria: Krymski Afon.
• Labaume E. 1820. Relation complete de la campagne de Russie, en 1812, Paris: Janet et Cotelle Libraires.
• Łukasiewicz M. 1986. Armia księcia Józefa 1813, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
• Mańkowska-Pliszka H. 2014. Analiza antropologiczna. Etap II. W: Kałuszyn, gm. loco, woj. mazowieckie. dz. nr ew. 2519/1. Badania archeologiczne. 15-23.07.2014 r. 08-29.09.2014 r. Legionowo (niepublikowana praca w archiwum NID), 88-127.
• Morawski R., Paczuski A. 2009. Wojsko Księstwa Warszawskiego. Ułani, gwardie honorowe, pospolite ruszenie, żandarmeria konna 2. Warszawa: Karabela.
• Nafziger G. 1993. Movement of French Rear Area Units 1812 Russian Campaign. http://usacac.army.mil/CAC2/CGSC/CARL/nafziger/812XAD.pdf (dostęp: 12.10.2018).
• Nizovskiy A. 2008. Russkie formiennye pugovicy 1797-1917 gg. Moskva: Rodonit.
• Noiński N. 2002. Kałuszyn i okolice w powstaniu styczniowym 1863 roku. Rocznik Kałuszyński 2, 57-64.
• Okularczyk U., Stanaszek Ł. M. 2014. Analiza antropologiczna. Etap I. W: Kałuszyn, gm. loco, woj. mazowieckie. dz. nr ew. 2519/1. Badania archeologiczne. 15-23.07.2014 r. 08-29.09.2014 r. Legionowo (niepublikowana praca w archiwum NID), 71-87.
• Orłowska A. 2017. Between Clause and Reality – the Case of Unknown Human Remains from Kałuszyn. W: A. Zalewska, J. M. Scott, G. Kiarszys (red.), The Materiality of Troubled Pasts. Archaeologies of Conflicts and Wars. Warszawa: Departament of Archaeology, Szczecin University. Roadside History Lessons Foundation, 121-136.
• Pawłowski B. 1999. Wojna polsko-austriacka 1809 r. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Petard M. 1987. Equipements militaires de 1600 à 1870. 4: de 1804 à 1815 (Première partie).
• Relacje 2001. Relacje ś.p. Henryka Langiewicza dotyczące powstania styczniowego spisane przez Andrzeja Wociala dnia 26 sierpnia 1981 roku. Rocznik Kałuszyński 1, 23.
• Rozwałka A., Niedźwiadek R. 2016. Późne średniowiecze i czasy nowożytne. W: A. Rozwałka (red.), Zwyczaje pogrzebowe (= Wędrówki po Archeologicznych Śladach Dawnych Epok i Kultur Województwa Podkarpackiego). Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Zimowit, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego.
• Sauzey J. 1907. Les Allemands sous les aigles françaises. Essai sur les Troupes de la Confédération du Rhin 1806-1813. T. III. Les Saxons dans nos rangs, Paris: Librairie Militaire R. Chapelot et Cie.
• Sawicki J. 2012. Elementy stroju i pasa oraz fragmenty opraw ksiąg z ul. Katedralnej 4 we Wrocławiu. W: A. Pankiewicz (red.), Nowożytny cmentarz przy kościele św. Piotra i Pawła na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu (1621-1670) (= Vratislavia Antiqua. Studia z dziejów Wrocławia 17). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Instytut Archeologii, 97-109.
• Service Historique de la Défense (SHD) Vincennes, rkps. 2 C 541, 7e, 8e, 11e, 12e 13e corps.
• Situation Generale de l’Armee du Duche de Varsovie a l‘epoque du 1er decembre 1810, Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Archiwum Roberta Bieleckiego.
• Skałkowski A. (red.) 1929. Korespondencya księcia Józefa Poniatowskiego z Francyą 5. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
• Sołtyk R. 1906. Kampania 1809 r. Warszawa: Józef Sikorski.
• Staniukovich A. K., Osipov I. N., Soloviev N. M. 2003. Tysiacheletne kresta. Moskwa: Klub Raritet.
• Ulianov I. 1997. Regularnaya pehota 1801-1855, Моskva: AST.
• Ulianov I. 2008. 1812. Russkaya pehota w boiu. Моskva: Yauza, Eksmo.
• Wocial A. 1999. Powstanie styczniowe 1863 r. w powiecie stanisławowskim. Rocznik Mińskomazowiecki 5.
• Wrzosek J. 2007. Bitwa pod Pułtuskiem w świetle dotychczasowych badań archeologicznych. Z otchłani wieków 62/1-4, 62-69.
• Wrzosek J. 2012. Firearm Bullets from Pułtusk Battlefield (1806). Fasciculi Archaeologiae Historicae 25, 87-97.
• Vinokurova E. P. 2000. Metalicheskiye Litye kresty-telniki XVII v. W: L. A. Bepyaev, Т. I. Makarova, S. Z. Chernov, B. A. Rybakov (red.), Kultura srednevekovoy Moskvy. XVII vek. Мoskwa: Nauka, 326-360.