Jak rekonstruować językowo-kulturowy obraz Europy?

• Authors: Bartmiński Jerzy

Title variants

EN

How should one reconstruct the linguistic-cultural picture of Europe?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor nawiązuje do wypowiedzi Wojciecha Chlebdy i Anny Horolets na temat Europy i podtrzymuje postulat metodologiczny, by rekonstrukcję JOS w ramach programu EUROJOS nastawić na to, co wspólnotowe, utrwalone w potocznym (standardowym) wariancie języka, by nie ograniczać się do jakiegoś jednego typu danych (np. frazeologizmów czy przysłów), do jednego typu dyskursu publicznego (np. politycznego). W płaszczyźnie metodologicznej postulat ten oznacza sięganie do wielu źródeł materiałowych i stosowania różnych technik ich analizy. Podstawą rekonstrukcji JOS powinna być baza „zrównoważona”, na oparta na danych językowosystemowych, językowo-tekstowych (dostępnych dzięki narodowym korpusom językowych) oraz źródłach wywołanych (metodami kwestionariuszowymi, ankietowymi), w skrócie S-A-T. Autor pokazuje, że w przypadku EUROPY sięgnięcie do metody eksperymentalnej (ankieta typu otwartego) pozwala ubogie dane słownikowe i bardzo zróżnicowane dane tekstowe wzbogacić i zweryfikować.

EN

The author relates to the words of Wojciech Chlebda and Anna Horolets concerning Europe (at a meeting of the Ethnolinguistic Committee of the Polish Academy of Sciences, December 4, 2009, published in the present volume in a slightly modified form) and continues to advocate his methodological postulate that the reconstruction of the linguistic worldview (JOS) within the EUROJOS research programme focus on what is common, entrenched in the colloquial (standard) variety of a given language, rather than limiting oneself to just one category of data (collocations, proverbs) or a single type of discourse (e.g. political). On the methodological platform, the postulate amounts to making use of various sources of data and techniques of their analysis. A reconstruction of the linguistic worldview should be based on a “balanced” foundation, embracing systemic-linguistic data, textual data (corpora) and questionnaires. The author shows that in the case of EUROPE, the last, experimental method (open-ended questionnaires) enables one to enrich and verify poor lexicographic data as well as diversified textual data.

Keywords

PL

językowo-kulturowy obraz świata; potoczny wariant języka; zrównoważona baza materiałowa; dane językowo-systemowe; dane językowo-tekstowe; dane ankietowe; ankieta typu otwartego; metoda eksperymentalna; Europa

EN

linguistic-cultural worldview; colloquial variety of language; balanced data base; linguistic-systemic data; linguistic-textual data; data from questionnaires; open questionnaire; experimental method; Europe

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2010
• Volume: 22
• Pages: 121-127

Contributors

author

Bartmiński Jerzy

• Pracownia "Archiwum Etnolingwistyczne" Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• ABC 2009 – Abramowicz Maciej, Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, Językowo-kulturowy obraz świata Słowian na tle porównawczym. Założenia programu „A”, „Etnolingwistyka” 21, s. 341–342.
• ASA 1990, ASA 2000 – Ankieta nt. nazw wartości (zob. podsumowanie w: JWP 2006).
• Bartmiński Jerzy, 1998/2006, Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu matki, „Język a Kultura” t. 12, Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, Wrocław 1998, s. 63–83 [przedruk w tomie Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wyd. UMCS, 2006, s. 151–166].
• Bartmiński Jerzy, 2008, Wartości i ich profile medialne, [w:] Ideologie w słowach i obrazach, red. Irena KamińskaSzmaj, Tomasz Piekot, Marcin Poprawa, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 23–29.
• Chlebda Wojciech, 2010, W stronę językowego obrazu europy. Analiza słownikowotekstowa, „Etnolinwistyka” 22, s. 73--83.
• Czyżewski Marek, Kowalski Sergiusz, Piotrowski Andrzej (red.), 1997, Rytualny chaos: Studium dyskursu publicznego, Kraków: Wydawnictwo Aureus.
• Horolets Anna, 2006, Obrazy Europy w polskim dyskursie publicznym, Kraków.
• Horolets Anna, 2010, Miłość do Europy: między polityką, dyskursem publicznym i życiem codziennym, „Etnolinwistyka” 22.
• JWP 2006 – Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Opracował zespół w składzie: Jerzy Bartmiński Iwona BielińskaGardziel, Małgorzata Brzozowska, Irina Lappo, Urszula MajerBaranowska, Beata Żywicka, pod redakcją Jerzego Bartmińskiego, Lublin : Wyd. UMCS.
• Nowak Paweł, Tokarski Ryszard (red.), 2007, Kreowanie świata w języku mediów, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Pacewicz Piotr, 2008, Euroentuzjaści, ale traktatosceptycy? „Gazeta Wyborcza” 9 VII 2008.
• Skarga Barbara, 2007, Człowiek to nie jest piękne zwierzę, Kraków: Wyd. „Znak”.
• Świderska Julia, 2010, Stereotypy Ukraińca i Polaka (Na podstawie badań w województwie lwowskim i lubelskim), praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. Jana Mazura, Lublin: UMCS (mps).
• Żuk Grzegorz, 2005, Twierdza czy wspólnota? Europa w polskim dyskursie publicznym, Lublin: Wydawnictwo UMCS.