Małoletni jako dawca i biorca przeszczepów – ex vivo i ex mortuo. Regulacje i dylematy prawne

• Authors: Jolanta Pacian

Title variants

EN

A Juvenile Person as a Donor and a Recipient – Ex Vivo and Ex Mortuo. Regulations and Legal Issues

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem pracy jest omówienie rozwiązań prawnych dotyczących przeszczepów ex vivo i ex mortuo, których podmiotem jest małoletni jako dawca albo biorca, oraz rozważnie argumentów prawnych uzasadniających i negujących ich dokonywanie. Regulacje prawne dotyczące transplantologii zawarte są w ustawie z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Natomiast status małoletniego warunkują przepisy prawne zawarte zarówno w Kodeksie cywilnym, jak i Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Chociaż przepisy ustawy transplantacyjnej czasem zawierają pewne sprzeczności, to jednak w przeważającej większości pozytywnie należy ocenić zwłaszcza te rozwiązania prawne, które traktują o możliwości wyrażenia przez sąd opiekuńczy zgody zastępczej, niejednokrotnie bardzo często ratującej zdrowie a nawet życie małoletniego. Również ciekawe są unormowania obowiązujące w Austrii, Niemczech czy Hiszpanii, które z dużym powodzeniem i korzyścią dla małoletnich zarówno dawców, jak i biorców mogłyby być implementowane do naszego systemu prawnego.

EN

The aim of the paper is to discuss legal solutions concerning ex vivo and ex mortuo transplantation whose participant is a juvenile donor or recipient, as well as to consider legal arguments for and against such transplantation. Legal regulations concerning transplantation are contained in the Act of 01.07.2005 on taking, storing and transplanting of cells, tissue and organs. On the other hand, the status of a juvenile person is regulated by the provisions of the Civil Code and of the Family and Guardianship Code. Even though the provisions of the Transplantation Act occasionally contain some contradictions, there is mostly positive evaluation of especially these legal solutions which enable a Family Court to give a replacement consent, which frequently saves health and even life of a juvenile person. There are also interesting legal rules binding in Austria, Germany or Spain which could be effectively implemented into our legal system, for the benefit of juvenile donors and recipients.

Keywords

PL

małoletni; dawca; biorca; regulacje; transplantacja

EN

a juvenile person; donor; recipient; regulations; transplantation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2015
• Volume: 25
• Issue: 3
• Pages: 69-86

Contributors

author

Jolanta Pacian

• Katedra Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

References

• Daniluk Paweł: Zgoda zastępcza na naruszenie dóbr prawnych w prawie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2005, nr 5, s. 81.
• Duda Juliusz: Cywilnoprawna problematyka transplantacji medycznej, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2011, s. 123.
• Dukiet-Nagórska Teresa: Niepodjęcie – zaprzestanie terapii a prawo karne, „Prawo i Medycyna” 2010, nr 1, s. 36.
• Dukiet-Nagórska Teresa: Świadoma zgoda pacjenta w ustawodawstwie polskim, „Prawo i Medycyna” 2000, nr 6-7, s. 78.
• Europejskie standardy bioetyczne: wybór materiałów, red. i tłum. Tadeusz Jasudowicz, TNOiK Dom Organizatora, Toruń 1998, s. 81-86.
• Filar Marian: Postępowanie lecznicze (świadczenia zdrowotne) w stosunku do pacjenta niezdolnego do wyrażenia zgody, „Prawo i Medycyna” 2003, nr 13, s. 41.
• Gałęska-Śliwka Anita: Transplantacja ex mortuo z udziałem małoletniego, „Prawo i Medycyna” 2003, nr 1-2, s. 74.
• Gesetz über die Spende, Entnahme und Übertragung von Organen (Transplantationsgesetz-TPG) vom 5. November 1997, BGBI I 1997, 2631.
• Guzik-Makaruk Ewa M.: Transplantacja organów, narządów i tkanek w ujęciu prawnym i kryminologicznym, Temida 2, Białystok 2008, s. 290 i 291.
• Haberko Joanna, Uhrynowska-Tyszkiewicz Izabela: Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Komentarz, LEX/el 2014.
• Kubiak Rafał: Prawo medyczne, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2010, s. 510.
• Lipski Jan: Opinia prawna na temat rządowego projektu ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, narządów i tkanek, druk sejmowy nr 3856, http://orka.sejm.gov.pl/proc4.nsf/opisy/3856.htm
• Mularski Krzysztof: Problematyka przeszczepu od małoletniego żywego dawcy, „Państwo i Prawo” 2013, nr 7, s. 54.
• Pyrzyńska Agnieszka: Dostęp pacjenta do świadczeń zdrowotnych (na tle ustawy o działalności leczniczej), „Państwo i Prawo” 2011, nr 12, s. 16.
• Rejman Genowefa: Zgoda dawcy narządu lub organu na uszkodzenie ciała jako okoliczność uchylająca bezprawność czynu, „Nowe Prawo” 1988, nr 4, s. 24.
• Szewczyk Maria: Wybrane prawne aspekty wykonywania zawodu lekarza, „Folia Medica Cracoviensia” 1998, nr 3-4, s. 103.
• Schweizerisches Zivilgesetzbuch vom 10. Dezember 1907, SR. Systematische Sammlung des Bundesrechts, 210.
• Zielińska Eleonora: Transplantacja w świetle prawa w Polsce i na świecie, „Państwo i Prawo” 1995, nr 6, s. 26.
• ABGB Allgemeines Bürgerliches Gesetzchbuch, www.ris.bka.gv.at

Identifiers

DOI

10.18290/rnp.2015.25.3-4