Corruption-involving criminal acts and legal corruption – economic and legal aspects

• Authors: Walczak Waldemar

Title variants

PL

Przestępstwa korupcyjne a legalna korupcja – aspekty ekonomiczne i prawne

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

The article presents considerations and analyzes on the subject of conditions and prerequisites relevant to the identification processes, as well as the assessment of selected decisions, behavior patterns that enable dividing into criminal and legal corrupt practices. At the beginning, the concept of corruption under the Act on the Central Anticorruption Bureau was analyzed, paying special attention to important phrases and formulations describing specific acts. In the further part of the work, the characteristic features of corruption were presented and discussed. At this point was emphasized the importance of corruption for the system of power and the functioning so-called closed systems. Then was made an attempt to indicate the premises for the division into punishable and legal forms of corrupt practices, taking into account personnel decisions and regarding economic matters in reference to articles of the penal code, and also from the point of view the possibility of using materials from operational control. The summary stresses the fact that final and binding decisions as concerns the assessment of certain actions as illegal or legal forms of corruption belong to the judiciary (court power).

PL

W artykule przedstawiono rozważania i analizy dotyczące uwarunkowań i przesłanek mających znaczenie dla procesów identyfikacji oraz oceny wybranych decyzji i wzorców postępowania, które umożliwiają dokonanie podziału na czyny karalne i legalne praktyki korupcyjne. Na wstępie poddano analizie rozumienie pojęcia k o r u p c j a na gruncie ustawy o CBA i zwrócono szczególną uwagę na istotne zwroty oraz sformułowania opisujące określone czyny. W dalszej części pracy zostały wyszczególnione i omówione charakterystyczne cechy korupcji. W tym miejscu podkreślono znaczenie tego zjawiska dla systemu władzy i funkcjonowania tzw. układów zamkniętych. Następnie podjęto próbę wskazania przesłanek podziału na karalne i legalne formy praktyk korupcyjnych, z uwzględnieniem decyzji w sprawach kadrowych i gospodarczych odnośnie do przepisów kodeksu karnego, a ponadto z punktu widzenia możliwości dowodowego wykorzystania materiałów pochodzących z kontroli operacyjnej. W podsumowaniu zaakcentowano, że ostateczne i wiążące rozstrzygnięcia w zakresie oceny określonych działań jako karalne bądź legalne formy korupcji należą do władzy sądowniczej.

Keywords

EN

corruption crimes; legal corruption; undue benefits; system of power; constitutional values; supreme court; penal code; social justice

PL

przestępstwa korupcyjne; legalna korupcja; nienależne korzyści; system władzy; wartości konstytucyjne; Sąd Najwyższy; kodeks karny; sprawiedliwość społeczna

• Publisher: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Journal: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Year: 2019
• Volume: 11
• Issue: 21
• Pages: 334-362

Dates

published

2019-11-29

Contributors

author

Walczak Waldemar

• doktor nauk ekonomicznych, Uniwersytet Łódzki

References

• Arasli H., Tumer M., Nepotism, Favoritism and Cronyism: A study of their effects on job stress and job satisfaction in the banking industry of north Cyprus, „Social Behavior and Personality” 2008, t. 36, s. 1237–1250
• Argandona A., Private – To Private – Corruption, „IESE Business School Working Papers” 2003, nr 531, s. 1–18
• Baniak J., Łapownictwo w moralnej ocenie religijnych i niereligijnych studentów stacjonarnych i niestacjonarnych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Socjologica” 2012, nr 40, s. 167–190
• Barczak-Oplustil A., Naruszenia Konstytucji RP a zakres odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego z art. 231 k.k., „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2017, z. 4, s. 135–157
• Bartnicki S., Głosowanie klientelizmem pisane, czyli jak zwiększyć szanse reelekcji w wyborach wójtów i burmistrzów, „Studia Socjologiczne” 2019, nr 1, s. 65–93
• Błotnicki M., Problematyka korupcji w polskim kodeksie karnym na tle klarownych regulacji japońskich, „Studenckie Zeszyty Naukowe UMCS” 2016, nr 29, s. 9–20
• Boles J.R., The Two Faces of Bribery: International Corruption Pathways Meet Conflicting Legislative Regimes, „ Michigan Journal of International Law” 2014, t. 35, nr 4, s. 674–713
• Bożek M., Zwalczanie przestępstw jako ustawowe zadanie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Stan obecny i postulaty de lege ferenda, „Studia Iuridica Lublinensia” 2015, nr 1, s. 35–66
• Cincer O., Johnston M., Measuring Illegal and Legal Corruption in American States: Some results from the Edmond J. Safra Center for Ethics Corruption in America Survey, Cambridge 2015, t. 58, s. 1–41
• Corruption and the Secret of Law. A legal anthropological perspective, M. Niujten, G. Anders (red.), Hampshire 2007, Ashgate
• Daniluk P., Pojęcie korzyści majątkowej w prawie karnym, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2014, nr 1, s. 11–15
• Dobrowolski Z., Szkoły publiczne w procesie przeciwdziałania korupcji, w: Wybrane zagadnienia zarządzania i przywództwa edukacyjnego, Kraków 2018, Instytut Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 21–32
• Domadenik P., Praśnikar J., Svejnar J., Legal Corruption, Politically Connected Corporate Governance and Firm Performance, „IZA Discussion Papers” 2014, t. 8321, s. 1–26
• Dominiuk R.E., Korupcja wyborcza jako patologia relacji państwo–biznes, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2017, nr 1, s. 159–169
• Fisman R., Golden M.A., Corruption: what everyone needs to know, Oxford 2017, Oxford University Press
• Gaweł J., Przekroczenie lub niedopełnienie uprawnień przez funkcjonariusza Policji jako przestępstwo, w: Odpowiedzialność prawna funkcjonariuszy publicznych. Wybrane zagadnienia, M. Giżyńska i in. (red.), Olsztyn 2017, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olszynie, s. 137–148
• Gorbanova M., SPEAK UP. Empowering citizens against corruption, Berlin 2015, Transparency International
• Grabowska-Moroz B., Szuleka M., Od kadr się zaczyna. Zmiana prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych w okresie od sierpnia 2017 do lutego 2018, Warszawa 2018, Helsińska Fundacja Praw Człowieka
• Graycar A., Monaghan O., Rich Country Corruption, „International Journal of Public Administration” 2015, t. 38, s. 586–595
• Grupa R., Łączek M., Zjawisko korupcji oraz jej wpływ na funkcjonowanie organizacji, „Organizacja i Zarządzanie” 2015, nr 3, s. 79
• Harchoł T., Kryminalizacja korupcji w sektorze prywatnym w niemieckim prawie karnym w odniesieniu do rozwiązań polskich, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2011, nr 27, s. 79–93
• Holmes L., Corruption. A very short introduction, Oxford 2015, Oxford University Press.
• Informacja o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w 2017 roku oraz o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2018, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
• Interpelacja nr 18119 do prezesa Rady Ministrów w sprawie nagród dla poszczególnych ministrów, 13 XII 2017 r., Warszawa 2017
• Interpelacja nr 18119 do prezesa Rady Ministrów w sprawie nagród dla poszczególnych ministrów, 9 II 2018 r., Warszawa 2018
• Jakubowski R., Cechy charakterystyczne korupcji i sposoby jej zapobiegania w administracji, w: Korupcja w administracji, M. Myśliwiec, A. Turska-Kawa (red.), Katowice 2016, Fundacja Akademicka IPSO ORDO, s. 21–42
• Jałoszewski M., Prokurator Krajowy wzywa śledczych do lekceważenia uchwały Sądu Najwyższego, 27 VII 2018 r., OKO.press, Warszawa 2018
• Jankowska-Prochot I., Falenta P., Karno-prawne aspekty przestępstwa fałszerstwa intelektualnego, „Journal of Modern Science” 2016, nr 1, s. 233–250
• Jaworski D.R., Dopuszczalność przeprowadzenia i wykorzystania dowodu uzyskanego za pomocą czynu zabronionego do celów postępowania karnego na gruncie prawa polskiego, „Młody Jurysta” 2019, nr 1, s. 3–21
• Kania M., Systemowe rozwiązania w zakresie przeciwdziałania i zwalczania korupcji w zamówieniach publicznych na tle rozwiązań prawa niemieckiego, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2017, nr 497, s. 128–150.
• Karklins R., Typology of Post-Communist Corruption, „Problems of Post-Communism” 2002,t. 49, nr 4, s. 22–32.
• Kaufmann D., Vicente P.C., Legal Corruption, „Economics & Politics” 2011, nr 2, s. 195–219.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU z 1997 r. nr 78 poz. 483,ze zm.)
• Kopińska G., Stanowiska publiczne jako łup polityczny. Polityka personalna w okresie od 16 listopada 2015 do 31 października 2017 roku, Warszawa 2018, Fundacja Batorego.
• Kotowski A., Wiedza i doświadczenie życiowe jako metadyrektywa interpretacyjna, w: Wyzwania współczesnego prawa. Księga pamiątkowa dedykowana SSN Tadeuszowi Szymankowi, Warszawa 2018, Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, s. 103–126
• Krawczyk T., Więcej niż trzydzieści trzy procent, sedziowielodzcy.pl, 3 II 2019 r.
• Kukuła Z., Przestępstwo nadużycia władzy – odpowiedzialność karna funkcjonariusza publicznego, „Kontrola Państwowa” 2018, nr 5, s. 108–124
• Lipiński K., Klauzula uadekwatniająca przesłanki niedopuszczalności dowodu w postępowaniu karnym (art. 168a k.p.k.), „Prokuratura i Prawo” 2016, nr 11, s. 44–59
• Łętowska E., Korupcja staje się narzędziem władzy, 12 IV 2018 r., OKO.press, Warszawa 2018
• Maciejewska E., Czy udało się nas skłócić?, sedziowielodzcy.pl, 20 X 2018
• Maciejewska E., Nominaci neo-KRS, sedziowielodzcy.pl, 24 II 2019
• Majewski P., Raport na temat korupcji w polskim systemie ochrony zdrowia, Warszawa 2007, KPRM
• Makowski G., Korupcja jako problem społeczny, Warszawa 2008, Trio
• Makowski G., Postępowania jednoofertowe jako wskaźnik ryzyka korupcji w zamówieniach publicznych, „Zarządzanie Publiczne” 2017, nr 4, s. 525–550
• Makowski M., Wejście w porozumienie na szkodę zamawiającego – (de)penalizacja zmów przetargowych w systemie zamówień publicznych, „Palestra” 2014, nr 3–4, s. 185–199
• Mapa korupcji. Stan korupcji w Polsce na podstawie danych statystycznych przekazanych przez służby i organy państwowe za lata 2004–2009, Warszawa 2010, CBA
• Mapa korupcji. Zwalczanie przestępczości korupcyjnej w Polsce w 2016 r., Warszawa 2017, CBA.
• Mądrzejowski W., Prawne podstawy współdziałania służb i instytucji zwalczających przestępczość zorganizowaną, „Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje” 2018,nr 29, s. 107–140
• Mindur M., Korupcja a rola państwa w rozwoju gospodarczym, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów” 2006, nr 74, s. 75–84
• Niedźwiedziński M., Klepacz H., Nowak-Jamróz E., Projekt PICTURE jako sposób walki z korupcją w obszarze inwestycji ICT, „Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych” 2014, nr 33, s. 409–419.
• Odpowiedź na interpelację nr 18119 w sprawie nagród dla poszczególnych ministrów, 7 II 2018 r., Warszawa 2018
• Odpowiedź na interpelację ponowną nr 18119 w sprawie nagród dla poszczególnych ministrów, 16 III 2018 r., Warszawa
• Odpowiedź na interpelację nr 4288 w sprawie art. 168a Kodeksu postępowania karnego, 29 VII 2016 r., Warszawa
• Olszewski B., Problem nepotyzmu w administracji publicznej, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2009, nr 79, s. 173–185.
• Paczocha J., Partia w państwie. Bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy, Warszawa 2018, Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju.
• Patora K., Zbrodnia wystawiania pustych faktur w VAT, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2019, nr 86, s. 91–111.
• Pilitowski B., Hoffman M., Kociołowicz-Wiśniewska B., Skąd biorą się sędziowie? Raport z badania procesu selekcji kandydatów na wolne stanowiska sędziowskie przez Krajową Radę Sądownictwa, Toruń 2017, Fundacja Court Watch Polska.
• Pismo Marszałka Sejmu do Trybunału Konstytucyjnego z 1 III 2018 r. (sygn. akt K 27/16), BAS-WPTK-1037/16
• Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 27 II 2005 r. (Ts. 198/05), Niedopuszczalność skargi konstytucyjnej zarzucającej naruszenie praw osoby trzeciej
• Postanowienie Sądu Najwyższego z 18 I 2017 r. (sygn. akt II KK 324/16)
• Postanowienie Sądu Najwyższego z 7 III 2012 r. (sygn. akt V KK 402/11, OSNK W 2012, nr 8, poz. 84)
• Preibisz A.N., Niekorzystne rozporządzenie mieniem jako znamię oszustwa (art. 286 § 1 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 2005, nr 10, s. 63–82.
• Romański M., Czy CBA i aparat sądowniczy w Polsce są skuteczne w walce z korupcją, „Przegląd Nauk o Obronności” 2017, nr 3, s. 197–219
• Rose-Ackerman S., Palifka B.J., Corruption and Government. Causes, Consequences and Reform, wyd. II, New York 2016, Cambridge University Press
• Rothstein B., Varraich A., Making sense of corruption, Cambridge 2017, Cambridge University Press
• Shore C., Culture and Corruption in UE: Reflections on Fraud, Nepotism and Cronyism in European Commission, w: Corruption. Anthropological Perspective, D. Haller, C. Shore (red.), London 2005, Pluto Press, s. 131–155.
• Soreide T., Business Corruption. Uncertainty and Risk Aversion, „CMI Working Papers” 2006, nr 4, s. 1–30.
• Sutch H., Strategia walki z korupcją. Teoria i praktyka, Warszawa 1999, Fundacja Naukowa CASE i BRE Bank S.A.
• Sydor P., Problem pustych faktur w ujęciu prawno-karnym i karno-skarbowym w świetle orzecznictwa sądowego, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2017, z. 12, cz. 3, s. 87–98
• Szwejkowski Ł., Korupcja. Wybrane zagadnienia, Legionowo 2013, Zakład Służby Prewencyjnej, Centrum Szkolenia Policji (materiały dydaktyczne nr 87)
• Szydło B., Ministrom rządu PiS należały się nagrody za uczciwą pracę, Do Rzeczy, 22 III 2018 r., Warszawa
• Szydło B., Ministrom rządu PiS te pieniądze się po prostu należały, 22 III 2018 r., TVN24, Warszawa
• Thompson D.F., Theories of Institiunal Corruption, „Annual Review of Political Science” 2018, t. 21, s. 495–513.
• Walczak W., Aspekty prawnokarne naruszenia przepisów tzw. ustawy kominowej, „Państwo i Prawo” 2015, nr 8, s. 52–66
• Walczak W., Działania analityczno-informacyjne identyfikujące mechanizmy korupcyjne w procesach zarządzania, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2017, nr 16, s. 55–72.
• Walczak W., Korupcja jako sieć wpływów, powiązań i zależności, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2018, nr 19, s. 11–41
• Walczak W., Odpowiedzialność menedżerów z tytułu zajmowania się sprawami majątkowymi podmiotów gospodarczych, „Wiedza Prawnicza” 2014, nr 1, s. 76–96
• Walczak W., Prawno-organizacyjne aspekty wykorzystania kontroli operacyjnej, „Policja. Kwartalnik Kadry Kierowniczej Policji” 2018, nr 4, s. 47–56
• Walczak W., Zawłaszczanie stanowisk w administracji samorządowej – element umacniania systemu władzy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2013, nr 288, s. 67–78
• Wantoła M., Odpowiedzialność przedsiębiorców będących osobami fizycznymi oraz osób przez nich zatrudnionych za przestępstwo biernej korupcji gospodarczej (art. 296a § 1 k.k.), „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016, z. 2, s. 171–190
• Wielki R., Prawne i kryminalistyczne aspekty zwalczania przestępstw korupcyjnych w ochronie pogranicza, „Pogranicze. Polish Borderlands Studies” 2016, t. 4, nr 2, s. 231–243
• Witczak H., Kawałko A., Zobowiązania, Warszawa 2015, C.H. Beck.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 III 2019 r., sygn. akt K12/18, Wybór członków KRS przez sejm spośród sędziów; odwołanie od uchwały KRS dotyczącej powołania do pełnienie urzędu na stanowisku sędziego
• Wyrok Sądu Najwyższego z 24 IV 2018 r. (sygn. akt V KK 379/17).
• Ziniewicz M., Korupcja w świetle odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, w: Korupcja a bezpieczeństwo narodowe Rzeczypospolitej Polskiej, P. Chodak (red.), Józefów 2013, Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej, s. 55–75
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU z 2009 r. nr 157 poz. 1240, ze zm.)
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (t.j.: DzU z 2017 r. poz. 1993)
• Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j.: DzU z 2018 r. poz. 1986, 2215; z 2019 r. poz 53, 730)
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU z 1997 r. nr 88 poz. 553, ze zm.)
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j.: DzU z 2019 r. poz. 80)

Identifiers

ISSN

2080-1335