Metoda punktu odniesienia przy wyborze decyzji w warunkach ryzyka

• Authors: Łodziński Andrzej

Title variants

EN

The reference point method at decision selection in risk conditions

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W pracy przedstawiono zastosowanie optymalizacji wielokryterialnej do modelowania i wspomagania decyzji w warunkach ryzyka. Decyzje w warunkach ryzyka są wtedy, gdy wynik podjętej decyzji nie jest jednoznaczny i zależy od stanu otoczenia. Proces decyzyjny modeluje się przy pomocy zadania optymalizacji wielokryterialnej. Metody optymalizacji wielokryterialnej nie dają jednego rozwiązania, ale cały zbiór rozwiązań. Wybór decyzji dokonuje się przez rozwiązywanie problemu z parametrami sterującymi, które określają aspiracje decydenta i ocenie otrzymywanych rozwiązań. Decydent zadaje parametr, dla którego wyznaczane jest rozwiązanie. Następnie ocenia otrzymane rozwiązanie akceptując je lub odrzucając. W drugim przypadku decydent podaje nową wartość parametru i problem jest rozwiązywany ponownie dla nowego parametru. Praca zawiera przykład wspomagania wyboru decyzji w warunkach ryzyka – problem wyboru inwestycji energetycznej.

EN

The paper presents the application of multi-criteria optimization for modeling and decision support in risk conditions. Decisions in risk conditions are when the result of a decision is not unequivocal and depends on the state of the environment. The decision process is modeled using the multi-criteria optimization problem. Multi-criterial optimization methods do not give one solution, but a whole set of the solutions. The decision is made by solving the problem with the control parameters that determine the decision maker’s aspirations and the evaluation of the solutions received. The decision-maker asks the parameter for which the solution is determined. Then, evaluate the solution received accepting or rejecting it. In the second case, the decision-maker gives a new parameter value and the problem is solved again for the new parameter. The work includes an example of supporting decisions in risk conditions – the problem of choosing an energy investment.

Keywords

PL

decyzje w warunkach ryzyka; optymalizacja wielokryterialna; decyzja symetrycznie efektywna; funkcja skalaryzyjąca; metoda wyboru decyzji

• Publisher: Wydawnictwo WSEI Kraków
• Journal: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Informatyki w Krakowie
• Year: 2018
• Issue: 14
• Pages: 199-211

Contributors

author

Łodziński Andrzej

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Zastosowań Informatyki i Matematyki

References

• Cabała P., Podejmowanie decyzji w warunkach niepełnej informacji, Wydawnictwa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2014
• Goodwin P., Wright G., Analiza decyzji, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Heilpen S., Podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław 2001.
• Keeney L., Raiffa H., Decisions with Multiple Objectives, Preferences and Value Tradeoffs 1993.
• Kukula K., Badania operacyjne w przykładach i zadaniach, PWN, Warszawa 2005.
• Lewandowski A., Wierzbicki A. (red.), Aspiration Based Decision Support Systems, Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems, Vol. 331, Springer Verlag, Berlin–Heidelberg 1989.
• Luce D., Raiffa H., Gry i decyzje, PWN, Warszawa 1966.
• Łodziński A., System wspomagania decydenta w podejmowaniu decyzji zadawalających, Zagadnienia techniczno-ekonomiczne, Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2007.
• Łodziński A., Interaktywna sposób analizy i podejmowania decyzji wielokryterialnych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Warszawskiej” 2008.
• Łucki Z., Matematyczne techniki zarządzania, Wydawnictwo AGH, Kraków 2001.
• Ogryczak W., Multicriteria Optimization and Decisions under Risk, „Control and Cybernetics” 2002, vol. 31.
• Sadowski W., Teoria podejmowania decyzji, PWE, Warszawa 1973.
• Samuelson W.F., Marks S.G., Ekonomia menedżerska, PWE, Warszawa 1998.
• Szapiro T., Co decyduje o decyzji, PWN, Warszawa 1993.
• Trzaskalik T., Wielokryterialne wspomaganie decyzji. Metody i zastosowania, PWE, Warszawa 2014.
• Wierzbicki A., Makowski N., Wessels J., Model_Based Decision Support Methology with Environmental Applications, IIASA Kluwer, Laxenburg Dordrecht 2000.