Rozwój szpitalnictwa i opieki społecznej w dekanacie węgrowskim w XVII i XVIII wieku

• Authors: Górska Krystyna

Title variants

EN

Parish hospitals and social care of the deanery Węgrów in the 17th and 18th centuries

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie procesów genezy formowania się sieci szpitali parafialnych na obszarze dekanatu węgrowskiego, ukazanie aspektów związanych z ich funkcjonowaniem oraz próba zestawienia czynników wpływających na rozwój tych placówek. Praca zawiera ogólną charakterystykę dekanatu węgrowskiego. W artykule zestawiono dane na temat fundatorów i lokalizacji szpitali. Następnie podjęto próbę ukazania przyczyn zakładania szpitali parafialnych. W tekście znalazły się również zagadnienia związane z obowiązkami pensjonariuszy szpitali, ich liczebnością, jak i warunkami panującymi w przytułkach. W artykule przedstawiono metody pozyskiwania dochodów przez ubogich mieszkańców szpitali.

EN

The aim of the article is to present the processes of the genesis of the formation of the network of parish hospitals in the area of the deanery Węgrów, showing aspects related to their functioning and an attempt to compile factors affecting the development of these facilities. The work contains general characteristics of the deanery Węgrów. The article compiles data on funders and location of hospitals. Then an attempt was made to show the reasons for starting parish hospitals. The text also includes issues related to the duties of hospital residents, their numbers and conditions prevailing in the poorhouses. The article presents the methods of obtaining income by poor hospital residents.

Keywords

PL

szpitale parafialne; opieka społeczna; przytułki; ubodzy; dekanat Węgrów; diecezja łucka

EN

parish hospitals; poorhouses; poor people; social care; a deanery Węgrów; Lutsk diocese

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2018
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 9-28

Contributors

author

Górska Krystyna

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

References

• Budzyński Z., Dzieje opieki społecznej w ziemi przemyskiej i sanockiej (XV-XVIII wiek), Przemyśl-Kraków 1987.
• Giedroyć F., Mór w Polsce w wiekach ubiegłych. Zarys historyczny, Wyd. „Kronika Lekarska”, Warszawa 1899.
• Jawor G., Opieka społeczna na wsi lubelskiej, [w:] Szpitalnictwo w dawnej Polsce, (red.) M. Dąbrowska, J. Kruppé, Wyd. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 1998.
• Karpiński A., W walce z niewidzialnym wrogiem; epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI- XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Wyd. Neriton Instytut Historii PAN, Warszawa 2000.
• Kotyńska Stetkiewicz J., Kułak A., Zabytki Sokołowa i okolic, [w:] Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic, (red.) G. Ryżewski, Białystok-Sokołów Podlaski 2006.
• Kowalczyk J., Szpitale w Polsce przedrozbiorowej – na czym polegały różnice między szpitalem prepozyturalnym a parafialnym?, Perspektiva Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne Rok XIII, 2014, nr 1 (24).
• Kowalski W., Szpitale i dobroczynność w archidiakonacie sandomierskim, [w:] Charitas. Miłosierdzie i opieka społeczna w ideologii, normach postępowania i praktyce społeczności wyznaniowych w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku, (red.) U. Augustyniak i A. Karpińskiego, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1999.
• Królik L., Organizacja dekanalna diecezji łuckiej i brzeskiej w XVII i XVIII wieku, KUL, Lublin 1981.
• Królik L., Organizacja diecezji łuckiej i brzeskiej od XVI do XVIII wieku, TN KUL, Lublin 1983.
• Kumor B., Opieka społeczna Kościoła w świetle ustawodawstwa synodalnego w Polsce (do 1795), [w:] Charitas. Miłosierdzie i opieka społeczna w ideologii, normach postępowania i praktyce społeczności wyznaniowych w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku, (red.) U. Augustyniak i A. Karpińskiego, Wyd. naukowe Semper, Warszawa 1999.
• Lernet J., Rozprawa o morze, z łac. przeł. K. T. Soszyński, Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk, T. 11, Warszawa 1817.
• Leś E., Działalność dobroczynna w Europie i Ameryce. Tradycje i współczesność. Centrum Informacji dla Organizacji Pozarządowych BORDO, Warszawa 1999.
• Litak S., Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku = The atlas of the Latin Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 18th century, TN KUL, Lublin 2006.
• Litak S., Kościół łaciński w Rzeczypospolitej około 1772 roku: struktury administracyjne, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1996.
• Litak S., Od Reformacji do oświecenia: kościół katolicki w Polsce nowożytnej, TN KUL, Lublin 1994.
• Litak S., Parafie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku: struktura, funkcje społeczno-religijne i edukacyjne, TN KUL, Lublin 2004.
• Nowicki T., Ministri ecclesiae. Służba kościelna i witrycy w diecezji włocławskiej w XVIII wieku, TN KUL, Lublin 2011.
• Radwan-Pragłowski J., Frysztacki K, Społeczne dzieje pomocy człowiekowi – od filantropii greckiej do pomocy socjalnej, „Interart”, Warszawa 1996.
• Ryżewski G. (red.), Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków – Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Białymstoku, Białystok-Sokołów Podlaski 2006.
• Surdacki M., Opieka społeczna w Polsce do końca XVIII wieku, TN KUL, Lublin 2015.
• Topolski J., Wpływ wojen połowy XVII wieku na sytuację ekonomiczną: Przykład Podlasia, [w:] tenże, Gospodarka polska a europejska w XVI-XVIII wieku, Wyd. Poznańskie, Poznań 1977.
• Wąsowski Z., Monografia parafii Kożuchówek na Podlasiu, Wyd. Parafia rzymsko-katolicka pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Kożuchówku, Kożuchówek 2015.
• Wąsowski Z., Jaszczołt T., Wierzbicki G., Monografia Parafii Rozbity Kamień na Podlasiu, Wyd. Parafia rzymsko-katolicka pod wezwaniem św. Trójcy w Rozbitym Kamieniu, Rozbity Kamień 2004.
• Wereda D., Unicka diecezja włodzimiersko-brzeska (część brzeska) w XVIII wieku, Wyd. UPH w Siedlcach, Siedlce 2014.