Liberalne wartości, komunitarystyczne cnoty?

• Authors: Sebastian Gałecki

Title variants

EN

Liberal Values, Communitarian Virtues?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł porusza stary spór liberalizmu z komunitaryzmem – przyjmuje jednak nieco inną niż dominujące perspektywę. Podjęta zostaje próba zanalizowania obu tych nurtów z punktu widzenia metaetyki. Postawiona zostaje teza, że kluczowa różnica polega na założonej teorii uzasadniania przyjętych stanowisk i zasad. Liberalizm posługuje się ideą wartości, którą cechuje preferencyjność, pluralizm i niewspółmierność, natomiast komunitaryzm odwołuje się do starożytnej idei cnót, zakładających obiektywizm, racjonalność i teleologiczność rzeczywistości moralnej.

EN

This paper raises an old dispute between liberalism and communitarianism – however, it takes a somewhat different than the dominant perspective, as an attempt to analyze both these trends from the metaethical perspective. Liberalism uses the idea of value, which is characterized by preference, pluralism and incommensurability, while communitarianism refers to the ancient idea of the virtues, assuming objectivity, rationality and teleology of the moral reality.

Keywords

PL

liberalizm; komunitaryzm; wartość; cnota; aksjologia; aretologia; metaetyka; filozofia społeczna

EN

liberalism; communitarism; value; virtue; axiology; aretology; meta-ethics; political philosophy

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2016
• Volume: 158/2
• Pages: 247-267

Contributors

author

Sebastian Gałecki

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, ul. Jerzego Waszyngtona 4/8, 42-200 Częstochowa

References

• Arystoteles, 1996, Etyka nikomachejska. Przeł. D. Gromska. Warszawa: PWN.
• Bellamy R., 1999, Liberalism and Pluralism. Towards a politics of compromise. London–New York: Routledge.
• Brandt R.B., 1996, Etyka. Zagadnienia z etyki normatywnej i metaetyki. Przeł. B. Stanosz. Warszawa: PWN.
• Chmielewski A., 2014, Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Dylus A., 1996, Wartości etyczne a wartości gospodarcze. Między moralizmem a ekonomizmem. W: A. Węgrzecki (red.), Etyczny wymiar przekształceń gospodarczych w Polsce. Kraków: Oficyna Cracovia: 61–77.
• Engelhardt H.T., 1996, The Foundations of Bioethics. Oxford: OUP.
• Finnis J., 2011, Rawls „A Theory of Justice”. W: J. Finnis. Human Rights and Common Good. New York: OUP: 72–75.
• Krąpiec M.A., 2008, Wartość. W: A. Maryniarczyk (red.), Powszechna encyklopedia filozofii. T. 9. Lublin: PTTA: 704–708.
• Król M., 2008, Filozofi a polityczna. Kraków: Znak.
• Kymlicka W., 2009, Współczesna filozofia polityczna. Przeł. A. Pawelec. Warszawa: Aletheia.
• Macedo S., 1995, Cnoty liberalne. Przeł. G. Łuczkiewicz. Kraków: Znak.
• MacIntyre A., 1996, Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności. Przeł. A. Chmielewski, Warszawa: PWN.
• Miller D., 2003, Political Philosophy. A Very Short Introduction. Oxford: OUP.
• Pańpuch Z., 2001., Cnoty i wady. W: A. Maryniarczyk (red.), Powszechna Encyklopedia Filozofii. T. 2. Lublin: PTTA: 216–231.
• Prostak R., 2004, Rzecz o sprawiedliwości. Komunitarystyczna krytyka współczesnego liberalizmu amerykańskiego. Kraków: WUJ.
• Przybysz P., 1994, Dwa modele człowieka. O sporze liberalizm – komunitaryzm, „Arka”, 51(3): 22–39.
• Rawls J., 2009, Teoria sprawiedliwości. Przeł. S. Szymański. Warszawa: PWN.
• Reichenbach H., 1989, Trzy zadania epistemologii. Przeł. W. Sady, „Studia filozoficzne”, 7–8 (284–285): 205–212.
• Reiman J., 2000, Abortion, Natural Law, and Liberal Discourse. A Response to John Finnis. W: R.P. George, Ch. Wolfe (eds), Natural Law and Public Reason. Washington: Georgetown University Press: 107–124.
• Slote M., 2002, Cnota. Przeł. C. Cieśliński. W: R.E. Goodin, F. Pettit (red.), Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej. Warszawa: Książka i Wiedza: 820–827.
• Ślipko T., 2002, Zarys etyki ogólnej. Kraków: WAM.
• Tam H., 2011, Komunitaryzm. Nowy program polityczny i obywatelski. Przeł. J. Grygieńć, A. Szahaj. Toruń: WN UMK.
• Taylor Ch., 2003, Cross-purposes. The liberal–communitarian debate. W: D. Matravers, J. Pike (eds), Debates in contemporary political philosophy: an anthology. New York: Routledge: 195–218.