Litera jako nośnik kultury (o trudnościach z tłumaczeniem cyrylicy)

• Authors: Ochniak Magdalena

Title variants

EN

Letter as a Carrier of Culture (on Problems with Cyrillic Translation)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

It may seem that a letter, being a graphic sign, should not be an element causing difficulties in the process of translation. For every graphic sign appearing in a given alphabet, there are long-established patterns of transliteration, and for every sound, there are patterns of transcription allowing one to render its form in another language. However, it seems that this elementary unit of the alphabet begins to cause problems in translation from Russian into Polish, when words are combined to form collocations; it disappears from the alphabet at different stages of the historical development of a language, being retained, however, in older editions of texts that are still present and translated within a culture; it becomes an element of language games; the graphic form is of crucial importance for a given work and it is the key to understanding it. In situations of this kind, a translator’s task does not consist in a mechanical process of finding the graphic equivalents of letters among the set of letters (formal translation) but in providing a translation which adapts the original text to the target culture (functional translation). This article presents methods of translation which attempt to adapt the original text to the linguistic standards and to the culture of the target language, as exemplified by Russian authors of the nineteenth and twentieth centuries such as Leskov, Gorki, Tsvetaeva, Bulgakov and others.

Keywords

EN

translation; changes in translation; Cyrillic; Russian literature

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Między Oryginałem a Przekładem
• Year: 2015
• Volume: 27
• Pages: 9-24

Contributors

author

Ochniak Magdalena

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Alex; litery x, v, q w polszczyźnie, [on‑line] http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=602&Itemid=73 – 27.09.2013.
• Bułhakow, M. (1999), Mistrz i Małgorzata, tłum. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, Prószyński i S‑ka, Warszawa.
• Bułhakow, M. (1995), Mistrz i Małgorzata, tłum. A. Drawicz, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Cwietajewa, M. (1947), „Imię twe – ptaszyna w ręku…”, tłum. S. Galewska, w: Jastrun, M., Pollak, S. (red.), Dwa wieki poezji rosyjskiej. Antologia, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa.
• Cwietajewa, M. (1987), „Twoje imię – ptaszyna w rękach…”, tłum. S. Pollak, w: Pomorski, A. (red.), Z liryki rosyjskiej XX wieku, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
• Czechow, A. (1992), Dramat na polowaniu, tłum. R. Śliwowski, Dom Wydawniczy Szczepan Szymański, Warszawa.
• http://www.fil.us.edu.pl/ijp/poradnia/baza_archiwum.php?POZYCJA-=200&AKCJA=&TEMAT=Ortografia&NZP=&WYRAZ= – 27.09.2013.
• Gorki, M. (1963), Artamonow i synowie, tłum. S. Strumph‑Wojtkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Leskow, M. (1970), Wędrowiec urzeczony, tłum. J. Wyszomirski, w: Leskow, M., Utwory wybrane, Ossolineum, Wrocław.
• Moszyński, L. (2006), Wstęp do filologii słowiańskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Pielewin, W. (2003), Mały palec Buddy, tłum. H. Broniatowska, Wydawnictwo WAB, Warszawa.
• Wiesioły, A. (1964), Rosja we krwi skąpana, tłum. I. Szenfeld, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.
• Bednarczyk, A. (2000), „Tłumacz – łącznik interkulturowy (mitologizmy Osipa Mandelsztama)”, Między Oryginałem a Przekładem, VI: Przekład jako promocja literatury, Kraków, s. 27‑43.
• Bednarczyk, A. (2011), Problemy archaizacji w przekładzie, w: Fast, P., Car, A., Osadnik, M. (red.), Historyczne oblicza przekładu, Śląsk, Katowice, s. 63‑76.
• Gogol, M. (2002), Taras Bulba, tłum. A. Ziemny, Czytelnik, Warszawa.
• Lewicki, R. (1986), Przekład wobec zjawisk podstandardowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin.
• Starosielska, K. (1998), „Co czyta Rosjanin z literatury polskiej (dzień wczorajszy i dzień dzisiejszy)”, Między Oryginałem a Przekładem, IV: Literatura polska w przekładzie, Kraków, s. 11‑12.
• Tazbir, J. (2002), „Posłowie”, w: Gogol, M., Taras Bulba, tłum. A. Ziemny, Czytelnik, Warszawa, s. 145‑169.
• Toury, G. (1980), In Search of a Theory of Translation, The Porter Institute for Poetics and Semiotics, Tel Aviv.
• Ziemny, A. (2002), „Czarne lustro «Trylogii»”, w: Gogol, M., Taras Bulba, tłum. A. Ziemny, Czytelnik, Warszawa, s. 5‑9.Булгаков, М. (1998), Мастер и Маргарита, Издательство Вече, Москва.
• Веселый, А. (1977), Россия, кровью умытая, Современник, Москва.
• Горкий, М. (1989), Дело Артамоновых, w: Горкий, М., Собрание сочинений в восьми томах, т. 7, Советская Россия, Москва.
• Лесков, Н. (2005), Очарованный странник, Профиздат, Москва.
• Пелевин, В. (2003), Чапаев и Пустота, w: Пелевин, В., Песни царства „Я”, Вагриус, Москва.
• Успенский, Л. (1962), Слово о словах. Ты и твое имя, Лениздат, Ленинград.
• Цветаева, М. (2007), „Имя твое – птица в руке…”, w: Цветаева, М., Сти- хотворения. Поэмы, РИПОЛ классик, Москва.
• Чехов, А. (1955), Драма на охоте, w: Собрание сочинений. Том третий. Повести и рассказы 1884‑1885, Государственное издательство художественной литературы, Москва.

Identifiers

DOI

10.12797/MOaP.21.2015.27.02