Świeckość i koncyliacyjność we Francji i w Polsce

• Authors: Bomba Sarah
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł powstał na podstawie analizy przemian świadomościowych polskiego społeczeństwa oraz planów reform stosunków między państwem a Kościołem zawartych w programach partii tworzących koalicję rządzącą po wyborach z dnia 15 października 2023 roku. Przemiany te porównano do dynamiki zmian w polityce konfesyjnej we Francji w latach 80. XIX wieku. Analizie poddano uwarunkowania historyczne, które wpłynęły na aksjologię obu państw oraz ich stosunek do instytucji kościelnej. Nakreślono główne osie porównania w celu ukazania bezprecedensowych przemian tożsamościowych w polskim społeczeństwie. Przemiany te prowadzą do postępującej sekularyzacji, która wpływa na finansowanie Kościoła katolickiego z budżetu państwa. Do przeprowadzenia analizy wykorzystano zarówno literaturę przedmiotu dotyczącą rozwoju laickości we Francji i w Polsce, jak i źródła prawne pozwalające nakreślić ramy legislacyjne finansowania związków wyznaniowych (w szczególności Kościoła katolickiego) w najnowszej historii politycznej.

Keywords

PL

laickość; kościół; sekularyzacja; świeckość; Francja; Polska

• Publisher: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Przegląd Europejski
• Year: 2024
• Issue: 3(73)
• Pages: 73 - 87

Dates

published

2024

Contributors

author

Bomba Sarah

• Institut National des Langues et Civilisations Orientales

References

• AUGUSTYNIAK Urszula (2013), Antyklerykalizm szlachecki w Rzeczypospolitej Obojga Narodów jako problem badawczy, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, nr 57.
• BOUDON Jacques-Olivier (2007), Religion et politique en France depuis 1789, Armand Colin.
• FREY Daniel (1991), Nieruchomości kościelne. Tytuł własności, „Rzeczpospolita”, nr 266.
• GRZEGORZ XVI (1832), Cum Primum: O posłuszeństwie obywatelskim, 09 czerwca 1832.
• KONSTYTUCJA Rzeczypospolitej Polskiej (1997), Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483.
• KRUKOWSKI Józef (1993), Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin.
• LALOUETTE Jacqueline (2005a), La Séparation des Églises et de l'État. Genèse et développement d'une idée 1789–1905, Le Seuil.
• LALOUETTE Jacqueline (2005b), Anticléricalisme et laïcité, w: Jean-Jacques Becker (red.), Histoire des gauches en France. Volume 2, La Découverte.
• LATREILLE André (1946), L’Eglise catholique et la Révolution Française, Paris.
• LESEGRETAIN Claire (2018), La vie matérielle des prêtres, „La Croix”, 12.02.2018.
• ŁEPKOWSKI Tadeusz (1964), Mały słownik historii Polski, Warszawa.
• LIOGIER Raphael (2008), France, fille aînée de l’Eglise?, „La pensée de midi”, vol. 24-25, nr 2-3.
• LOI (1882) du 28 mars 1882 sur l'enseignement primaire obligatoire.
• LOI (1905) du 9 décembre 1905 concernant la séparation des Eglises et de l’Etat.
• LOI (2004) n° 2004-228 du 15 mars 2004 encadrant, en application du principe de laïcité, le port de signes ou de tenues manifestant une appartenance religieuse dans les écoles, collèges et lycées publics.
• LOI (2016) n° 2016-1691 du 9 décembre 2016 relative à la transparence, à la lutte contre la corruption et à la modernisation de la vie économique.
• LOI (2018) n° 2018-727 du 10 août 2018 pour un Etat au service d'une société de confiance.
• MAUDUIT Anne-Marie, MAUDUIT Jean (1984), XII – Mobilisations et apaisement: le pape a parlé, w: Anne-Marie Mauduit, Jean Mauduit (red.), La France contre la France. La séparation de l'Église et de l'État: 1902–1906, Plon.
• MAZEAU Guillaume (2009), Les politiques de la Terreur 1793–1794, „Annales historiques de la Révolution française”, vol. 358, nr 4.
• MORNET Daniel (1933), Les origines intellectuelles de la Révolution française 1715–1787, Paris.
• NOEL David (2022), Philippe Portier et Jean-Paul Willaime, La Religion dans la France contemporaine. Entre sécularisation et recomposition, „La Pensée”, vol. 412, nr 4.
• OLSZEWSKI Michał (2022), Kościół jako ofiara? To zdanie jest jak splunięcie w twarz wszystkim ofiarom Kościoła katolickiego w Polsce, „Gazeta Wyborcza”, 07.01.2022.
• ORZECZENIE TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO z dnia 30 stycznia 1991 r. – K 11/90, BOTK.
• PAMIĘTNIKI ks. Wincentego Chościak-Popiela Arcybiskupa Warszawskiego wydane przez ks J. Urbana (1915), Kraków.
• PIETRZAK Michał (1999), Demokratyczne świeckie państwo prawne, Warszawa.
• ROGOJSZ Łukasz (2013), Komisja Majątkowa. Nadal bezkarna, „Newsweek”, 25.03.2013.
• SMELSER Neil (1975), Przyczynek do teorii modernizacji, w: W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, Warszawa.
• USTAWA (1991/459) z dnia 11 października 1991 r. o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1991, nr 107, poz. 459.
• ZAPOLSKI-DOWNAR Jan (2021), Granice funkcjonowania religii w polskiej szkole na kanwie przestrzegania wolności sumienia, myśli oraz wyznania, w: M. Stanulewicz, E. Plewa, C. Linowski (red.), Państwo wobec religii. Teraźniejszość i przeszłość, Łódź.