Aleksander Archangielski – kompozytor, dyrygent, człowiek

• Authors: Wołosiuk Włodzimierz

Title variants

EN

Alexander Arkhangelsky – composer, conductor, human

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Powyższy artykuł jest próbą refleksji nad jednym z najbardziej znanych protagonistów cerkiewnego życia muzycznego, Aleksandrem Archangielskim. Autor artykułu poświęca sporo uwagi jego profilowi życiowemu i osobowościowemu, ujawniając meandry jego artystycznego rozwoju i artystycznej kariery. Wiele płaszczyzn, na których odznaczał się swą wielostronną działalnością stanowiło bardzo istotny element rosyjskiej kultury. Powszechnie znano Archangielskiego nie tylko jako cerkiewnego dyrygenta, dyrektora znamienitych chórów, lecz także jako społecznika, walczącego o lepszy byt dla współczesnych mu artystów. Życie kompozytora przypadło na czas przełomu: zaistnienie Związku Radzieckiego otworzyło artystom nowe drogi rozwoju, drogi, których Aleksander już nie do końca rozumiał. Ponadto choroba, na którą przez długi czas cierpiał, nie pozwalała mu na kontynuowanie artystycznej pracy czy podejmowanie nowych zamysłów kompozytorskich. Lecz przyszłość okazała się dlań daleko bardziej łaskawa: dziś dzieła Aleksandra Archangielskiego należą do rzędu najczęściej wykonywanych kompozycji nie tylko w jego Ojczyźnie, lecz także za granicą.

EN

This article above is an attempt of reflexion on the one of the most famous protagonists in the Church musical activities, on Alexander Archangielski. The Author is concentrating not only on the composer’s way of life or his personality; he is also presenting “mysteries” of the artist’s human development and his brilliant carrier as well. Many spheres of his many-sided activity were an essential element of the Russian culture. Archangielski was generally known not only as a Church conductor or an excellent choir director, but also as a very active community worker, struggling against difficult social conditions and trying to better the situation of contemporary artists.

Keywords

PL

muzyka religijna; Prawosławie; chóralistyka; kompozycja; człowiek

EN

the religions music; the Orthodox; the choir art; composition; human being

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2016
• Volume: 58
• Issue: 4
• Pages: 601-636

Contributors

author

Wołosiuk Włodzimierz

References

• Arkhangelsky, Alexander Andreevich. 1992. Singing Of All – Night Vigil Nr. 2. Opr. ks. Witold Maksymowicz, Julia Lachocka, Leon Pantelewicz i Wiesław Trzpis. Cracow: Slavonic Gallery Edition.
• Bortnianskij, Dymitry. 1995. 35 concerts for Mixed Chorus unaccompanied. Ed. P. Chajkovskij. Moscow: Muzyka.
• Habela, Jerzy. 1972. Słowniczek muzyczny. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
• Malinowski, Andrzej. 1985. Aklamacje w ceremoniach bizantyńskich (Musica Antiqua Europae Orientalis). Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe/Filharmonia Pomorska im. J. Paderewskiego.
• Radujcie się ludzie. Antologia muzyki cerkiewnej. 2007. Hajnówka: Fundacja Muzyka Cerkiewna.
• Znosko, Aleksy ks. 1983. Mały słownik wyrazów starocerkiewno-słowiańskich i terminologii cerkiewno-teologicznej. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie.
• Wołosiuk, Włodzimierz. 2005. Wschodniosłowiańscy kompozytorzy muzyki cerkiewnej od XVII do 1. połowy XX wieku i obecność ich utworów w nabożeństwach PAKP. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie.
• „Александр Андреевич Архангельский.” 1999. W Воспоминания современников. Москва: Живоносный Источник.
• Ангельская сотница. Сто Херувимских Песен. 2002. Oбp. монахиня Лаврентия (Чернова). Черкаск: Красногорско монастыря.
• Архангельский, Александр. 1886. Пение Божественной литургии. Санкт-Петербург.
• Гарднер, Иван Алексеевич. 1937. О инструментальной музыке и о хоровом полифоническом пении в православной церкви. Варшава: Синодальная Типогафия.
• Гарднер, Иван Алексеевич. 1970. „Екфонетика.” W Православный Путь. Церковно-Богословско-Филосовскй Иежегодник 1970: 136-159. Jordanville: Типография преп. Иова Почаевского.
• Гарднер, Иван Алексеевич. 1982. Богослужебное пение Русской Православной Церкви. T. II. Jordanville: Издание Св-Троицкаго монастыря.
• Ектении. 2001. Москва/Санкт-Петербург: Лесвица-Диоптра.
• Ершoв, Анатолий. 1978. Старейший русский хор: Ленинградская государственная академическая капелла им. Н.И. Глинки 1703-1978. Ленинград: Советский композитор.
• Затаевич, Александр. 1912. „Концерты А.А. Архангельского.” Варшавский Дневник 102.
• Компанейский, Николай Иванович. 1903. „Двадцатилетие концертной деятельности Александра. Андреевича. Архангельского.” Русская Музыкальная Газета 3: 71-74. Петербург.
• Литургия св. Иоанна Златоуста (заупокойная). 1891. Санкт-Петербург: Г. Шмидт.
• Матвеев, Николай Васильевич. 1998. Хоровое пение: учебное пособие по Хороведению. Москва: Издательство братства во имя св. блгв. князя Александра Невского.
• Мирославский, П. 1999. „A. A. Aрхангельский, его жизнь и деятельность.” W Воспоминание современников. Москва: Живоносный Источник.
• Музыкальный энциклопедический словарь. 1991. Гл. ред. Георгий Всеволодович. Келдыш. Москва: Советская энциклопедия.
• Нотный сборник православного русского церковного пения. T. 1: Божественная Литургия. 1962. Лондон: Жизнь с Богом.
• Пение Литургии Преждеосвященных Даров. 2002. Соч. А. Архангельского. Москва Живоносный Источник.
• Песнопения вечерни, утрени и Литургии (разных авторов). [brak daty wydania]. Обр. Генадий Никифорович Лапаев. Твердь: Живоносный Источник.
• Песнопения Божественной Литургии для смешанного хора. 1997. Москва.
• Православная Энциклопедия. Т. III. 2001. Oбщ. ред. Патр. моск. и всея Руси Алексия II. Москва: Церковно-научный центр „Православная Энцикопедия”.
• С.А.Л. 1908. „Архангельский как хоровой дирижер и композитор.” Гуселки яровчаты 7 (март): 6-7; 8 (апрель): 4-6; 9 (май): 8-9.
• Ткачев, Донат. 1974. А. Архангельский: Очерк жизни и деятельности. Москва: Музыка. Ленинградское отделение.
• Филатьев, Aлександр 1971. „Композитор церковной музыки А. Архангельский (к 125 летию со дня рождения).” W Русская мысль 2867. Париж: La Presse Libre.