Sprawiedliwość a budowanie wspólnoty

• Authors: Magdalena Baran

Title variants

EN

Justice and Construction of Community

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Sprawiedliwość nigdy nie była konceptem łatwym i przez wieki nastręczała myślicielom różnorakich problemów. Debatowano o jej znaczeniu, zakresie, poszczególnych teoriach, rozumieniu w kontekście człowieka i budowanych przezeń relacji. Nic zatem dziwnego, że właśnie idea sprawiedliwości stała się jednym z zapalnych punktów sporu między zwolennikami liberalizmu budowanego przez Johna Rawlsa, a komunitarianami, reprezentowanymi przez Michaela Sandela czy Michaela Walzera. Moment jej ustalenia, rozumienie, a także sposób budowania na niej wspólnoty poróżnił obie teorie, otwierając dyskusję nad momentem ustalenia się znaczenia wartości, którą odnajdujemy w dyskursie naukowym i publicznym. Choć między przywołanymi komunitarianami pojawiają się znaczące różnice, to analizując sprawiedliwość, widzą oni konkretne przypadki, wskazują na określone sytuacje, w kontekście których należy ją rozpatrywać. Co najistotniejsze, postrzegają sprawiedliwość jako konkret, którego rozważanie i rozumienie jest powiązane z istnieniem wspólnoty. Sprawiedliwość nie jest abstraktem, przedmiotem swoistych negocjacji. Nie kryje się w hipotetycznych, demaskowanych przez komunitarian momentach „sytuacji pierwotnej” czy w działaniu za „zasłoną niewiedzy”. By jednak wykazać chwiejność owych abstrakcji, teorię Johna Rawlsa należy poddać weryfikacji, posługując się przy tym konkretnymi przykładami, pozwalającymi na zdemaskowane niepewności jego sprawiedliwości oraz niestabilności systemu, jaki miałby być na niej oparty.

EN

Justice has never been an easy concept and for centuries it bother the thinkers with various problems. Historians of idea repeatedly debated about its meaning, scope, specific theories, understanding in the context of human and relations that man’s able to built. That idea of justice has become one of the inflammatory points of dispute between supporters of liberalism, built by John Rawls and the communitarians, represented by Michael Sandel or Michael Walzer. The moment of establishing justice, its understanding, as well as a way to build community quarreled both theories, opened a discussion on the significance of this particular value, which can be found in scientific discourse and in public sphere. Although there are signifi cant differences between communitarians, but analyzing the justice they see specific cases, indicate the specific situations in the context of which it must be considered. Most importantly they perceive justice as concrete, which consideration and understanding is linked with the existence of the community as such. Justice is not an abstract or subject of specific negotiations. Justice is not hidden in a hypothetical moment called „the original position” or behind „the veil of ignorance”. However, to show the instability of these abstractions, we have to say „Check” to the theories of John Rawls, and using concrete examples, that allows unmask the uncertainty of Rawls justice and the instability of the system, which would be based on it.

Keywords

PL

bezstronność; sprawiedliwość; sytuacja pierwotna; wspólnota; zasłona niewiedzy

EN

community; justice; original position; rules of law; veil of ignorance

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2016
• Volume: 158/2
• Pages: 121-136

Contributors

author

Magdalena Baran

References

• Arystoteles, 1982, Etyka nikomachejska. Przeł. D. Gromska. Warszawa: PWN.
• Arystoteles, 1964, Polityka. Przeł. L. Piotrowicz. Warszawa: PWN.
• Burke V. J., 1997, Historia etyki. Przeł. A. Białek. Warszawa: Krupski i S-ka.
• Cyceron, 1879, Pisma filozoficzne (O wróżeniu. O przeznaczeniu. O starości. O przyjaźni. O powinnościach. O wynalezieniu retorycznym). Przeł. E. Rykaczewski. Poznań: Biblioteka Kórnicka.
• Cyceron, 1960, Pisma filozofi czne, t. II. Przeł. W. Kornatowski. Warszawa: PWN.
• Kant I., 2001, Uzasadnienie metafizyki moralności. Przeł. M. Wartenberg. Kęty: Antyk.
• Kant I., 1993, O wiecznym pokoju. Zarys filozoficzny. Przeł. F. Przybylak. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• MacIntyre A., 1996, Dziedzictwo cnoty: studium z teorii moralności. Przeł. A. Chmielewski. Warszawa: PWN.
• Orwell G., 1988, Folwark zwierzęcy. Przeł. B. Zborski. Warszawa: „Alfa”.
• Platon, 1928, Rzeczpospolita. Przeł. S. Lisiecki. Kraków: PAU.
• Rawls J., 1994, Teoria sprawiedliwości. Przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk. Warszawa: PWN.
• Rawls J., 2010, Wykłady z historii filozofii polityki. Przeł. S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Sandel M., 2009, Liberalizm a granice sprawiedliwości. Przeł. A. Grobler. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Sandel M., 2013, Sprawiedliwość. Jak postępować słusznie? Przeł. O. Siara. Warszawa: Kurhaus.