Zakopiańskie dziedzictwo architektoniczne przełomu XIX i XX wieku jako potencjał rozwoju funkcji turystycznej

• Authors: Dominika Hołuj

Title variants

EN

The Architectural Heritage of the Late Nineteenth and Early Twentieth Centuries in Zakopane as the Potential for Development of Tourism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przeanalizowano problem wykorzystania zasobów dziedzictwa architektonicznego do rozwoju funkcji turystycznej na przykładzie Zakopanego. Analizując dawne i obecne funkcje wybranej grupy obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, zbadano występowanie zależności pomiędzy lokalizacją i stanem zachowania obiektu a jego rolą w rozwoju funkcji turystycznej. Na podstawie wyników badań można stwierdzić, że Zakopane ciągle zwiększa (zwłaszcza w wymiarze ilościowym) swój potencjał turystyczny oraz wykorzystuje w tym celu zasób dziedzictwa architektonicznego. Presja rynku jednak skutecznie prowadzi do osłabienia tożsamości miejsca oraz utraty klimatu miejsca i jego oryginalności, zarówno w przypadku poszczególnych obiektów, jak i przestrzeni całego ośrodka.

EN

The article analyses the problem of using architectural heritage resources for the development of tourism, taking the Polish city of Zakopane as an example. By analysing the past and present functions of the selected group of heritage objects included in the municipal register of monuments, the relationship between the location and state of preservation of the object with the occurrence of its role in tourism development is examined. Studies have shown that Zakopane continues to grow, at least in quantitative terms, its tourism potential and that it utilises its architectural heritage resources to that purpose. On the other hand, market pressure is weakening the city’s identity, atmosphere and originality, both in terms of individual objects, and its entirety as a resort.

Keywords

PL

dziedzictwo kulturowe; zarządzanie dziedzictwem; turystyka; Zakopane

EN

cultural heritage; heritage planning; tourism; Zakopane

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2015
• Issue: 12(948)
• Pages: 43-63

Contributors

author

Dominika Hołuj

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Historii Gospodarczej i Społecznej, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

References

• Alberti F.G., Giusti J.D. [2012], Cultural Heritage, Tourism and Regional Competitiveness: The Motor Valley Cluster, „City, Culture and Society”, vol. 4, nr 3, http://dx.doi.org/10.1016/j.ccs.2012.11.003.
• Badanie ruchu turystycznego w województwie małopolskim [2013], Urząd Marszałkowski w Krakowie, EU–Consult, Gdańsk.
• Borg J., Costa P., Gotti G. [1996], Tourism in European Heritage Cities, „Annals of Tourism Research”, vol. 23, nr 2, http://dx.doi.org/10.1016/0160-7383(95)00065-8.
• Bunten A.C. [2008], Sharing Culture or Selling out? Developing the Commodified Persona in the Heritage Industry, „American Ethnologist”, vol. 35, nr 3, http://dx.doi.org/10.1111/j.1548-1425.2008.00041.x.
• Butler R.W. [1980], The Concept of the Tourism Area Cycle Evolution: Implications for Management of Resources, „The Canadian Geographer”, vol. 24, nr 1, http://dx.doi.org/10.1111/j.1541-0064.1980.tb00970.x.
• Garrod B., Fyall A. [2000], Managing Heritage Tourism, „Annals of Tourism Research”, vol. 27, nr 3, http://dx.doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00094-8.
• Gminna ewidencja zabytków miasta Zakopane [2014], BIP, Zakopane (stan na 9.01.2014).
• Greffe X. [2004], Is Heritage an Asset or a Liability?, „Journal of Cultural Heritage”, nr 5, http://dx.doi.org/10.1016/j.culher.2004.05.001.
• Halifeoğlu M., Gökçay Kiliç A.G. [2013], Restoration and Refunction Problems of Diyarbakir Traditional Houses, „Journal of Cultural Heritage”, vol. 14, nr 3, supplement, http://dx.doi.org/10.1016/j.culher.2012.12.009.
• Harrison L.E., Huntington S.P. [2003], Kultura ma znaczenie, Zysk & S-ka, Poznań.
• Hełpa-Liszkowska K. [2013], Dziedzictwo kulturowe jako czynnik rozwoju lokalnego, „Studia Oeconomica Posnaniesia”, vol. 1, nr 6(255).
• Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego [2003], UNESCO, Paryż (ratyfikowanie przez Polskę ogłoszone w Dz.U. 2011, nr 172, poz. 1018).
• Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego [1972], UNESCO, Paryż (ratyfikowanie przez Polskę ogłoszone w Dz.U. 1976, nr 32, poz. 190).
• Kultura a rozwój [2013], red. J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla, NCK, Warszawa 2013.
• Kuraś B. [2012], Grunt cenniejszy niż zabytkowe wille. Tak znika dawne Zakopane, http://krakow.gazeta.pl/krakow/51,44425,11634363.html?i= (dostęp: 28.01.2015).
• Nuryanti W. [1996], Heritage and Postmodern Tourism, „Annals of Tourism Research”, vol. 23, nr 2, http://dx.doi.org/10.1016/0160-7383(95)00062-3.
• Murzyn-Kupisz M. [2012], Dziedzictwo kulturowe a rozwój lokalny, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Piwowarczyk M., Skuciński M., Wałaszek M. [2011], Podhale, Urząd Statystyczny w Krakowie, Kraków.
• Pociask-Karteczka J., Baścik M., Czubernat S. [2007], Ruch turystyczny w Tatrzańskim Parku Narodowym w latach 1993–2005 [w:] Studia nad turystyką. Tradycje, stan obecny i perspektywy badawcze, red. W. Kurek, M. Mika, IGiGP UJ, Kraków.
• Poria Y., Butler R., Airey D. [2003], The Core of Heritage Tourism, „Annals of Tourism Research”, vol. 30, nr 1, http://dx.doi.org/10.1016/S0160-7383(02)00064-6.
• Ram Y., Björk P., Weidenfeld A. [2016], Authenticity and Place Attachment of Major Visitor Attractions, „Tourism Management”, vol. 52, http://dx.doi.org/10.1016/j.tourman.2015.06.010.
• Ruggles D.F. [2012], Introduction: The Social and Urban Scale of Heritage [w:] On Location: Heritage Cities and Sites, ed. D.F. Ruggles, http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4614-1108-6_1.
• Społeczno-gospodarcze oddziaływanie dziedzictwa kulturowego. Raport z badań społecznych [2013], Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa.
• Tarkowska E. [2012], Pamięć w kulturze teraźniejszości [w:] Kultura jako pamięć. Posttradycjonalne znaczenie przeszłości, red. E. Hałas, NOMOS, Kraków.
• Throsby D. [2010], Ekonomia i kultura, NCK, Warszawa.
• Tomaszewski A. [2012], Ku nowej filozofii dziedzictwa, MCK, Kraków.
• Tondos B. [2004], Styl zakopiański i zakopiańszczyzna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Ustupski J. [1994], Rozwój przestrzenno-funkcjonalny Zakopanego po II wojnie światowej [w:] Studia nad przemianami Podhala, red. B. Górz, Prace Monograficzne WSP w Krakowie, nr 172, Wydawnictwo WSP, Kraków.
• Zakopane. Tradycja, historia, zabytki, Biuro Promocji Miasta Zakopanego, Zakopane (broszura).

Identifiers

DOI

10.15678/ZNUEK.2015.0948.1204