The performative turn in the visual arts. The art of Paul Klee

• Authors: Sztabińska Paulina

Title variants

PL

Zwrot performatywny w sztukach plastycznych. Koncepcja sztuki Paula Klee

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The 1970s saw the emergence of the performative turn in many areas of the humanities. Although its most important representatives emphasized that it did include visual arts, specific examples were usually limited to action art phenomena, bordering on performance art, painting, or sculpture. This article is an attempt to demonstrate that the performative approach to art can be traced back to the avant-garde movement of the first half of the twentieth century. Moreover, Paul Klee’s concept of painting discussed here shifts the performative aspect from the artist's activity to the elements of the image, interpreted from the point of view of their interactions. The article examines the theoretical and pedagogical writings by Klee (both published during his lifetime and posthumously), considered as the basis for the interpretation of his paintings. The artist assumed that the pictorial elements are bound by the principle of motion – a line is a trace left by a moving point, while a plane is created by the movement of a line. Associated with this theory, defined as “performative geometry,” is the semantic interpretation. The whole concept leads to approaching a painting as a unique “performance” of pictorial elements. The article also points to other contemporary interpretations of Klee’s works, which examine the problems of performatics. On this basis, the author concludes that the source of the performative turn in the visual arts can be sought in the art of the 1920s and 1930s, as well as outside direct references to performance art.

PL

Zwrot performatywny w wielu dziedzinach nauk humanistycznych zaznaczył się w latach siedemdziesiątych XX wieku. Wprawdzie najważniejsi jego reprezentanci podkreślali, że obejmuje on także sztuki plastyczne, jednak konkretne przykłady ograniczane były zwykle do akcjonistycznych zjawisk artystycznych z pogranicza sztuki performance i malarstwa lub rzeźby. Niniejszy artykuł stanowi próbę wskazania, że tendencja do performatywnego ujmowania sztuki występowała już w ramach działań awangardowych pierwszej połowy XX wieku. Ponadto omawiany w nim przykład koncepcji malarskiej Paula Klee przenosi obszar performatywności z aktywności artysty na elementy plastyczne interpretowane z punktu widzenia zachodzących między nimi działań. Przedmiotem analiz prowadzonych w artykule są pisma teoretyczne i pedagogiczne Klee (zarówno opublikowane za jego życia, jak pośmiertnie) rozważane jako podstawa interpretacji jego obrazów. Artysta zakładał, że elementy plastyczne wiąże zasada ruchu - linia to ślad przesuwania się punktu, płaszczyzna to ślad ruchu linii. Z tą teorią, która zostaje określona jako „geometria performatywna”, związana jest interpretacja semantyczna. Całość koncepcji prowadzi do ujęcia obrazu jako swoistego „performansu” elementów plastycznych. W artykule wskazane są również inne współczesne interpretacje twórczości Klee, w których rozważane są problemy performatyki. Na tej podstawie autorka wnioskuje, że źródeł zwrotu performatywnego w sztukach plastycznych można poszukiwać w twórczości lat 20. i 30. ubiegłego stulecia, a ponadto że znajdują się one także poza obszarem bezpośrednich odniesień do performance art.

Keywords

EN

performative turn; Paul Klee; performative geometry; motion of the lines; performance art

PL

zwrot performatywny; Paul Klee; geometria performatywna; ruch linii; sztuka performance

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Art Inquiry. Recherches sur les arts
• Year: 2015
• Volume: XVII (XXVI)
• Pages: 129-144

Dates

published

2015

Contributors

author

Sztabińska Paulina

• Department of Art History University of Lodz

References

• Austin John Langshaw (1962) How to do Things with Words: The William James Lectures delivered at Harvard University in 1955, eds. by J.O. Urmson and M. Sbisà, Oxford: Clarendon Press.
• Carlson Marvin (2004) Performance: A Critical Introduction, New York: Routledge.
• Elias Nedaa (2014) Paul Klee – Making the Visible. Art does not reproduce the visible; rather it makes visible, www. nidaelias.com (22 January) [21.07.2015].
• Euclid (2008) Euclid's Elements of Geometry, the Greek text of J. L. Heiberg (1883–1885), ed. by R. Fitzpatrick, 2008,
• http://farside.ph.utexas.edu/Books/Euclid/Elements.pdf [26.08.2015].
• Féral Josette (1982) “Performance and Theatricality: The Subject Demystified”, transl. T. Lyons. Modern Drama no. 1, pp. 170-181.
• Leonardo Da Vinci (1877) A Treatise on Painting, transl. J.F. Riguad, London: George Bell&Sons.
• Klee Paul (1972) Pedagogical Sketchbook, transl. S. Moholy-Nagy, New York-Washington: Praeger Publishers.
• Klee Paul (1996) “Creative Credo” (1920) [in:] Theories of Modern Art: A Source Book by Artists and Critics, ed. by H.B. Chipp, Los Angeles and London Berkeley: University of California Press, pp. 182-186.
• Klee Paul (1999) “On Modern Art” (1924) [in:] Art in Theory 1900-1990 An Anthology of Changing Ideas, ed. by Ch. Harrison and P. Wood, Oxford & Cambridge: Blackwell Publishers, pp. 343-350.
• Kirby Michael (1971) Futurist Performance. With manifestos and play scripts translated from the Italian by Victoria Nes Kirby, New York: E.P. Dutton & Co.
• Krauss Rosalind E. (1994) The Optical Unconscious, Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Lacan Jacques (1998) The Four Fundamental Concepts of Psycho-analysis, London: Vintage.
• Lessing Gotthold Ephraim (1853) Laocoon: An Essay on the Limits of Painting and Poetry, transl. E.C. Beasley, London: Longman, Brown, Green, and Longmans.
• Moholy-Nagy Sibyl (1971) Introduction [in:] Pedagogical Sketchbook, New York-Washington: Praeger Publishers, pp. 7-12.
• Paul Klee: The Thinking Eye (1961) ed. by Spiller Jürg, transl. R. Manheim, New York, Lund Humpries, London: George Wittenborn.
• Tatarkiewicz Władysław (2009) Historia estetyki, T. I, Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
• Wingham Ivana (2004) "Taking the line for a walk" – within Paul Klee modernist practice, LIMITS: 21st Annual Conference of the Society of Architectural Historians Australia & New Zealand, Melbourne, Australia, 26-29 September, http://eprints.brighton.ac.uk/5647/ [26.08.2015].

Identifiers

ISSN

1641-9278