Pamiętnik czasu wojny. Lekarska epopeja Adama Wrzoska

• Authors: Konstańczak Stefan

Title variants

EN

A diary of war times. Doctor’s epic of Adam Wrzosek

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule autor zaprezentował życie i działalność naukowo-dydaktyczną w czasie II wojny światowej Adama Wrzoska, wybitnego polskiego przedstawiciela medycyny, antropologii oraz historii nauki. Treść artykułu została oparta na nieznanych do tej pory materiałach archiwalnych, a zwłaszcza na osobistych dziennikach prowadzonych w trakcie wojny przez Wrzoska. Autor w pierwszej kolejności omówił stosunek Wrzoska do wojny i zadań, jakie powinni wypełniać przedstawiciele nauki w czasie jej trwania. Przedstawione zostało także jego zaangażowanie w organizację pracy naukowo- dydaktycznej w ramach Wydziału Lekarskiego Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich działającego od końca 1942 r. na terenie Generalnego Gubernatorstwa. W artykule mowa jest także o aprobowanej przez Wrzoska wizji Polski po zakończeniu działań wojennych.

EN

In the article the author presented life and scientific and didactic work during the World War II of Adam Wrzosek, an outstanding Polish representative of medicine, anthropology and the historyof science. The contents of the article are based on the unknown until now archive materials, and particularlyon personal diaries kept by Wrzosek during the war. At first, the author discussed Wrzosek’sattitude to the war and tasks of representatives of science during the war. The author also presented Wrzosek’s engagement in the organization of scientific and didactic work in the Medical Department of Underground University of the Western Lands, functioning since the end of 1942 in the area of General Gouvernement. Wrzosek’s vision of Poland after the war was discussed in the article as well.

Keywords

PL

historia medycyny; II wojna światowa; Adam Wrzosek; pamiętniki lekarzy

EN

history of medicine; Second World War; Adam Wrzosek; doctors’ diaries

• Publisher: Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
• Journal: Acta Medicorum Polonorum
• Year: 2016
• Volume: 6
• Issue: 2
• Pages: 69-87

Contributors

author

Konstańczak Stefan

• Instytut Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego

References

• Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. S II 619.
• Archiwum PAN – Oddział w Poznaniu, Materiały Archiwalne Adama Wrzoska P-III-70, p. 26
• Biogramy uczonych polskich: materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW PAU PAN, Cz. 6. Nauki medyczne, z. 2, oprac. A. Śródka, PAN, Warszawa 1991.
• Ćwiertnia-Sitow I., Pierwszy rok studiów na Uniwersytecie Ziem Zachodnich, [w:] Encyklopedia medyków Powstania Warszawskiego, http://lekarzepowstania.pl/tajne-studia-medyczne/wspomnienia-i-relacje/pierwszy-rok-w-uniwersytecie-ziem-zachodnich-irena-cwiertnia-sitow/
• Ćwirko-Godycki M., Profesor Adam Wrzosek: Członek zasłużony Polskiego Towarzystwa Antropologicznego, „Człowiek w Czasie i Przestrzeni” 1960, nr 2.
• Grodecka Z., Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich (TUZZ) 1940-1945, „Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – Okręg Wielkopolska” 1999, nr 2(37).
• Hasik J., Meissner E., Prof. dr med. Adam Wrzosek (1875-1965) – pierwszy dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego, [w:] J. Hasik, J. Juszczyk, Dzieje Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego i Akademii Medycznej 1919-1979, Akademia Medyczna, Poznań 1979.
• Jędrzeja Śniadeckiego Teorya jestestw organicznych z przedmową Adama Wrzoska zawierającą rys życia Jędrzeja Śniadeckiego i krótki rozbiór jego teorii, Nakładem „Nowin Lekarskich”, Poznań 1905.
• Kampioni B., Anatomia opisowa i interia, [w:] Uniwersytet Ziem Zachodnich i tajne kursy uniwersyteckie 1939-1945 : pokłosie wspomnień, oprac. J. Wikarjak, Wyd. UAM, Poznań 1972.
• Kapuściński W., Wykłady z fizyki, [w:] Uniwersytet Ziem Zachodnich i tajne kursy uniwersyteckie 1939-1945 : pokłosie wspomnień, oprac. J. Wikarjak, Wyd. UAM, Poznań 1972.
• Konopka S., Profesor Adam Wrzosek. Wspomnienie o jego życiu i twórczości naukowej, „Arch. Hist. Med.” 1965, t. 28, z. 1-2.
• Kowalenko W., Tajny uniwersytet Ziem Zachodnich: Uniwersytet Poznański 1940-1945, Instytut Zachodni, Poznań 1961.
• Lutosławski W., Ludzkość odrodzona: wizje przyszłości, Gebethner i Wolf, Warszawa 1910.
• Lutosławski W., Wojna Wszechświatowa: jej odległe przyczyny i skutki: zarys filozofjj historji: wiekowe walki ludów, Bibljoteka Domu Polskiego, Warszawa 1925.
• Maćkowiak Z., Musielak M., Adam Wrzosek: Życie i działalność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000.
• Malinowski A., Edukacja akademicka w Polsce w perspektywie czasowej, „Homines Hominibus” 2012, vol. 8.
• Malinowski A., Sylwetki znamienitych naukowców: Adam Jan Wrzosek (1875-1965), „Biuletyn PTA” 2014, nr 14.
• Manteuffel T., Formy tajnego nauczania akademickiego w Warszawie 1939-1944, „Kwart. Hist.” 1970, nr 3.
• Pawłowicz W., Wspomnienie o tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich, [w:] Encyklopedia medyków Powstania Warszawskiego, http://lekarzepowstania.pl/tajne-studia-medyczne/wspomnienia-i-relacje/wspomnienie-o-tajnym-uniwersytecie-ziem-zachodnich-wanda-pawlowicz/
• Sawaszkiewicz J., Pięćdziesiąt lat filozofii w Poznaniu, „Przegl. Filoz.” 1948, z. 1-3.
• Szukiewicz H., Ćwiczenia z anatomii na trzech uczelniach, [w:] Uniwersytet Ziem Zachodnich i tajne kursy uniwersyteckie 1939-1945: pokłosie wspomnień, oprac. J. Wikarjak, Wyd. UAM, Poznań 1972.
• Wrzosek A., Materiały do historii Wydziału Lekarskiego w Tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń. Akademia Umiejętności w Krakowie” 1950, nr 6.
• Wrzosek A. (ps. A. Śniadecki), O niedomaganiach i naprawie szkół akademickich w Polsce, „Kultura Polska” 1943 (1939), nr 7.
• Wrzosek A., Religijność naszych znakomitych lekarzy XIX wieku, „Arch. Hist.Filoz. Med.” 1927, t. VII, z. 2.
• Wrzosek A., Sceptycyzm a krytyka w medycynie, „Krytyka Lekarska” 1899, nr 7.