REHABILITACJA SPOŁECZNO-ZAWODOWA DOROSŁYCH OSÓB AUTYSTYCZNYCH. WPROWADZENIE DO ZAGADNIENIA

• Authors: Joanna Buława-Halasz

Title variants

EN

Social and vocational rehabilitation of Adult Autistic People. Introduction to the issue

Abstracts

PL

Choć autyzm rozpoznawany jest w Polsce od około 30 lat, to jednak nie zostały przygotowane rozwiązania systemowe dla dorosłych osób autystycznych po ukończeniu edukacji szkolnej. Liczne raporty przywołane w tekście świadczą o tym, że sytuacja tej grupy jest trudna. Dlatego dużą rolę odgrywają organizacje pozarządowe, dzięki którym dorosłe osoby autystyczne mają szansę na rehabilitację społeczną i zawodową.

EN

Although autism has been diagnosed in Poland for about 30 years, no systemic solutions for autism in adults who have completed school education have been developed so far. Numerous reports cited in the text bear witness to autistic adults’ difficult situation. That is why NGOs play a large role as they provide autistic adults with a chance of social and vocational rehabilitation.

Keywords

PL

rehabilitacja społeczna rehabilitacja zawodowa; dorosła osoba autystyczna

EN

social rehabilitation; vocational rehabilitation; adult autistic person

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 317-325

Dates

published

2016

Contributors

author

Joanna Buława-Halasz

• Uniwersytet Szczeciński, Wydział Humanistyczny

References

• Bidziński K. (2011). Aktywizacja zawodowa i społeczna integracja dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną – przykłady dobrej praktyki z wybranych krajów Unii Europejskiej. W: Cytowska B. (red.). Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności. Analiza badań – krytyka podejść – propozycje rozwiązań. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Buława-Halasz J. (2011). Aktywność zawodowa dorosłych osób z autyzmem w Polsce. W: Żółkowska T., Konopska L., Szarkowicz D. (red. nauk.). Uszkodzenie, niepełnosprawność, upośledzenie – aspekty teoretyczne i praktyczne w pedagogice XXI wieku, t. 8. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Dąbrowska A. (2003). Pytania o możliwości bycia dorosłym z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnym świecie. W: Rzedziecka K., Kobylańska A. (red.). Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Farma Życia. Fundacja Wspólnota Nadziei, www.farma.org.pl i http://www.farma.org.pl/dzialalnosc/gospodarstwo-ekologiczne.html (otwarty 22.03.2016).
• Frith U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy, tłum. Hernik M., Krajewski G. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Gąciarz B., Ostrowska A., Pańków W. (2008). Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych zamieszkałych w małych miastach i na terenach wiejskich. Uwarunkowania sukcesów i niepowodzeń. Raport z badań. Warszawa: IFiS PAN.
• Giddens A. (2004). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• ICD-10. (2008). Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Tom I. World Health Organization, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia; http://www.csioz.gov.pl/src/files/klasyfikacje/ICD10TomI.pdf (otwarty 10.11.2015).
• Jaklewicz H. (1993). Autyzm wczesnodziecięcy. Diagnoza, przebieg, leczenie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Komender J. (2009). Sprawność intelektualna dziecka autystycznego. W: Bryńska A., Komender J., Jagielska G. Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Lista członków Porozumienia Autyzm-Polska, http://synapsis.org.pl/autyzm/autyzm-polska/organizacje-zrzeszone (otwarty 10.11.2015).
• Majewski T. (2011). Problem zatrudnienia osób z niepełnosprawnością intelektualną. W: Cytowska B. (red.). Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności. Analiza badań – krytyka podejść – propozycje rozwiązań. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Ostrowska A., Sikorska J., Gąciarz B. (2001). Wpływ transformacji społeczno-ekonomicznej
• na sytuację i aktywność osób niepełnosprawnych w latach 90. W: Kawczyńska-Butrym Z. (red.). Problemy opieki i środowisko życia osób niepełnosprawnych. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa.
• Pisula E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Porozumienie Autyzm-Polska, http://autyzmwpolsce.pl/autyzm-polska/o-porozumieniuautyzm-polska (otwarty 10.11.2015).
• Pracownia Rzeczy Różnych. Fundacja Synapsis, www.pracowniasynapsis.pl (otwarty 22.03.2016).
• Ramik-Mażewska I. (2008). Sytuacja prawna dzieci i osób dorosłych z autyzmem w Polsce na tle prawa europejskiego. W: Wlazło M. (red.). Żyć z autyzmem. Dobro osoby z autyzmem – naukowe, społeczne i prawne aspekty rehabilitacji. Szczecin: Krajowe Towarzystwo Autyzmu Oddział w Szczecinie.
• Raport 2004. Sytuacja dorosłych osób z autyzmem w Polsce. Warszawa: Fundacja Synapsis.
• Raport 2005. Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dostęp do edukacji i zatrudnienia. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.
• Raport 2008. Sytuacja osób z autyzmem w województwie zachodniopomorskim. Szczecin: Krajowe Towarzystwo Autyzmu.
• Raport 2013. Autyzm – sytuacja dorosłych. Warszawa: Fundacja Synapsis, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, http://autyzmwpolsce.pl/pliki/Raport_2013_Autyzm.pdf (otwarty 10.10.2014).
• Raport końcowy z ewaluacji projektu pt. Wsparcie osób z autyzmem (II 2009 – III 2010), http://www.efs.gov.pl/analizyraportypodsumowania/baza_projektow_badawczych_efs/documents/raport_koncowy_osoby_z_autyzmem_na_rynku_pracy_mpips25032011_.pdf (otwarty 11.10.2013).
• Raport z badania pilotażowego realizowanego w ramach projektu pt. Wsparcie osób z autyzmem (IV–X 2009), http://www.autyzm-dorosli.pl/pl/aktualnosci/1024.html (otwarty 8.05.2011).Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. 2009, nr 224, poz. 1803).
• Rybakowski F., Białek A., Chojnicka I., Dziechciarz P., Horvath A., Janas-Kozik M., Jeziorek A., Pisula E., Piwowarczyk A., Słopień A., Sykut-Cegielska J., Szajewska H., Szczałuba K., Szymańska K., Urbanek K., Waligórska A., Wojciechowska A., Wroniszewski M., Dunajska A. (2014). Zaburzenia ze spektrum autyzmu – epidemiologia, objawy, współzachorowalność i rozpoznawanie. „Psychiatria Polska”, 48 (4), s. 653–665; http://www.psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_4_2014/653Rybakowski_PsychiatrPol2014v48i4.pdf (otwarty 10.11.2015).
• Smith D.D. (2009). Pedagogika specjalna. Podręcznik akademicki, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szczupał B. (2006). Wybrane aspekty poczucia jakości życia bezrobotnych osób niepełnosprawnych. W: Palak Z. (red.). Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społecznie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997, nr 123, poz. 776).
• Ustawa z dnia 6 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2015, poz. 493).
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991, nr 95, poz. 425).
• Wiatrowski Z. (2005). Podstawy pedagogiki pracy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
• Żółkowska T. (2004). Wyrównywanie szans społecznych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Uwarunkowania i obszary. Szczecin: Oficyna In Plus.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2016.1.21