Czy zmierzch filozofii analitycznej?

• Authors: Tadeusz Szubka

Title variants

EN

The decline of analytic philosophy?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Filozofia analityczna należy do najbardziej zróżnicowanych nurtów czy kierunków filozofii XX w. W jej rozwoju można wyróżnić trzy fazy: wczesną, centralną i późną. Nawiązując do uwag Bernarda Williamsa, staram się podać racje przemawiające za tym, że często przejawiający się w niej scjentyzm, naturalizm i ahistoryzm prowadzi do kryzysu czy wręcz powolnego zmierzchu tego nurtu filozoficznego. Filozofia analityczna, przynajmniej na obecnym etapie rozwoju, powinna pozbyć się scjentystycznych złudzeń i przestać imitować nauki przyrodnicze lub wręcz zachowywać się jak ich przedłużenie (chyba, że jest to faktycznie ich przedłużenie, takie jak filozofia mechaniki kwantowej czy filozofia biologii). Filozofia, cytując Williamsa, “powinna traktować siebie jako część szerszego przedsięwzięcia humanistycznego, polegającego na rozumieniu nas samych i naszych aktywności”, i aby odpowiedzieć na wiele kwestii rodzących się w trakcie tego rozumienia powinna “zajmować się innymi częściami tego przedsięwzięcia, a w szczególności historią”. Jeżeli tak się stanie, to dokona się albo radykalna transformacja filozofii analitycznej, albo zostanie ona zastąpiona jakąś odmianą filozofii postanalitycznej.

EN

Analytic philosophy is one of the most varied currents of philosophy in the 20th century. Its development can be seen to include three phases: early, central, and late. Making use of the remarks of Bernard Williams, I argue that the scientism, naturalism, and ahistoricism that it often espouses are leading to a crisis and even to a gradual decline of this philosophical current. Analytic philosophy, at least in the present phase of its development, ought to rid itself of scientistic illusions and stop imitating the natural sciences or even behaving as if it were their extension (unless it indeed is such an extension, like the philosophy of quantum mechanics or the philosophy of biology). Philosophy, Williams claims, ought to regard itself as part of a broader humanistic enterprise whose aim is to understand ourselves and our activity. In order to answer the many questions that arise in the course of its investigations, it ought to turn its attention to other parts of this enterprise, in particular with history. Once this happens, we will witness a radical transformation of analytic philosophy, or even its replacement by some form of post-analytic philosophy.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2005
• Issue: 6
• Pages: 94-104

Contributors

author

Tadeusz Szubka

References

• Blackburn [2005] – S. Blackburn, Paradise Regained, „Proceedings of the Aristotelian Society”, Suppl. (79) 2005, s. 1-14.
• Cottingham [2005] – J. Cottingham, Why Should Analytic Philosophers Do History of Philosophy?, w: Analytic Philosophy and History of Philosophy, red. T. Sorell, G .A .J. Rogers, Clarendon Press, Oxford 2005, s. 25-41.
• Craig [1987] – E. Craig, The Mind of God and the Works of Man, Clarendon Press, Oxford 1987.
• De Caro, Macarthur [2004] – Naturalism in Question, red. M. De Caro, D. Macarthur, Harvard University Press, Cambridge, MA 2004.
• Lindberg [2001] – Analytic Philosophy. Beginnings to the Present, red. J. J. Lindberg, Mayfield, Mountain View, CA 2001.
• Putnam [1997] – H. Putnam, A Half Century Philosophy, Viewed From Within, „Daedalus” (126) 1997, s. 175-208.
• Putnam [2004] – H. Putnam, The Content and Appeal of „Naturalism”, w: De Caro, Macarthur [2004] s. 59-70.
• Reck [2002] – From Frege to Wittgenstein. Perspectives on Early Analytic Philosophy, red. E. H. Reck, Oxford University Press, New York 2002.
• Rorty [1984] – R. Rorty The Historiography of Philosophy: Four Genres, w: Philosophy in History. Essays on the Historiography of Philosophy, red. R. Rorty, J. B. Schneewind, Q. Skinner, Cambridge University Press, Cambridge 1984, s. 49-75.
• Searle [1996] – J. R. Searle, Contemporary Philosophy in the United States, w: The Blackwell Companion to Philosophy, red. N. Bunnin, E. P. Tsui-James, Blackwell, Oxford 1996, s. 1–24 [Współczesna filozofia w Stanach Zjednoczonych, tłum. M. Iwanicki, T. Szubka, „Przegląd Filozoficzny”, (10) 2001, nr 1, s. 175-201].
• Sluga [1997] – H. Sluga, Frege on Meaning, w: The Rise of Analytic Philosophy, red. H.-J. Glock, Blackwell, Oxford 1997, s. 17-34.
• Soames [2003] – S. Soames, Philosophical Analysis in the Twentieth Century, vol. 1: The Dawn of Analysis, vol. 2: The Age of Meaning, Princeton University Press, Princeton 2003.
• Stroud [1996/2004] – B. Stroud, The Charm of Naturalism, w: De Caro, Macarthur [2004] s. 21-35.
• Williams [2000] – B. Williams, Philosophy as a Humanistic Discipline, „Philosophy” (75) 2000, s. 477-496.
• Woleński [1989] – J. Woleński, Kierunki i metody filozofii analitycznej, w: Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii, red. J. Perzanowski, PWN, Warszawa 1989, s. 30-77.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.6.2005.166