Nowoczesne myślenie o kształceniu.Człowiek i różne drogi edukacji u źródeł współczesności (w perspektywie badań nad polskim szkolnictwem we Francji)

• Authors: Kempiński Łukasz , Rezmer-Mrówczyńska Natalia

Title variants

EN

Modern approach to education. Man and different ways of schooling at the beginning of the present day (in the view of research into Polish education in France)

• Conference: Ad maiora natus sum. Człowiek na skrzyżowaniu materialno-duchowych wyzwań współczesności
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem naukowych rozważań o człowieku w kontekście kształcenia i rozwoju jednostki (u progu współczesności) jest prezentacja różnych obszarów badań dotyczących szkolnictwa w Polsce i za granicą w wyznaczonych okresach historycznych. Człowiek, stanowiący oś konstrukcyjną refleksji nad kwestiami edukacji, zaprezentowany zostanie w orbicie nowożytnych pojęć, kategorii i wartości, z których wykrystalizowały się nowoczesne oraz współczesne systemy nauczania. Całość naukowego dyskursu zostanie zawarta w dwóch częściach. Będą one ukazywać kolejno: a) źródła myślenia nowoczesnego o kształceniu oraz realizację nowożytnych ideałów w edukacji przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku, a następnie b) nowe drogi edukacji w okresie międzywojnia w perspektywie badań nad polskim szkolnictwem we Francji. W pierwszej części artykułu autorzy będą poszukiwać źródeł nowoczesnego myślenia o kształceniu ludzkiej jednostki, począwszy od starożytnych rozważań filozofów o doskonałości duszy i ciała a skończywszy na dążeniu w stronę człowieka wieku świateł. Jednostka ludzka u progu współczesności zyskała wolność, niezależność intelektualną i nowy potencjał rozwoju, dzięki czemu znalazła się w centrum refleksji naukowej oraz filozoficznej. Zainteresowanie człowiekiem oraz jego rozwojem stało się zalążkiem nowoczesnej myśli pedagogicznej. Materiałem egzemplifikacyjnym tej części artykułu staną się źródła, które ukazują obraz szkolnictwa u schyłku Rzeczpospolitej. W drugiej części artykułu naukowej eksploracji podlegać będą zagadnienia nowych ścieżek edukacji po roku 1918 w Polsce i za granicą – zwłaszcza tam, gdzie Polacy naj-liczniej emigrowali, tzn. we Francji. Ponad półmilionowa kolonia polska we Francji stała się w analizowanym okresie jednym z najważniejszych składników polonii zagranicznej. Polska emigracja przynajmniej od połowy lat dwudziestych XX w. stanowiła grupę znaczącą, zarówno z racji swej liczebności, jak i pozycji w całej populacji cudzoziemskiej we Francji. Badając zawiłe problemy polskiego szkolnictwa i nauczania języka polskiego, autorzy przyjęli za punkt wyjścia to, co już dotąd na ten temat napisano we Francji i w Polsce, uzupełnili jednak obecny stan wiedzy o analizę dokumentów jeszcze niezbadanych lub niepublikowanych.

EN

The aim of the academic discussion about man in terms of education and development of an individual (at the beginning of the modern times) is to present different research areas in schooling in Poland and abroad in the given historical periods. Man, being the elemental axis of reflection on the educational issues, will be presented in the orbit of modern notions, categories and values, which gave rise to modern and contemporary systems of education. The whole of the academic discourse will be contained in two parts, presenting consecutively: the origins of modern thought about education and fulfilling modern-times ideas in education of the turn of the 18th and the 19th centuries, and then new ways of education in the interwar period in the perspective of research into the Polish educational system in France. In the first part of the article, the authors will look for the origins of modern thinking about developing human individual, beginning with considerations of ancient philosophers concerning the perfection of body and soul – heading towards the man of the Age of Light. Human individual, on the verge of modern times, gained freedom, intellectual independence and new potential for development, due to which, man found himself in the centre of scientific and philosophical reflection. The interest in man and his development was the germ of modern pedagogical thought. The second part of the article will explore the issues and matters of new ways of education after 1918 in Poland and abroad, in places where Poles immigrated in biggest numbers, namely, France. Polish colony in France, counting over half a million, in the analyzed period, was the major constituent of the Polish community abroad. Polish emigration constituted an important group, due to its population, as well as its importance among foreign nations in France in the mid 20s. Studying complex problems of Polish education and Polish language teaching, we took as the starting point what had been published about it in France and Poland, broadening our knowledge by analysis of documents which have not yet been research or published.

Keywords

PL

edukacja; oświecenie; programy nauczania; szkolnictwo we Francji; międzywojnie

EN

education; schooling; syllabi; immigration; Poland; France

• Publisher: Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu
• Journal: humanistica 21
• Year: 2018
• Volume: 2
• Pages: 247-266

Dates

published

2018-11-26

Contributors

author

Kempiński Łukasz

• Akademia Pomorska w Słupsku, Wydział Filozoficzno-Historyczny

author

Rezmer-Mrówczyńska Natalia

• Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu

References

• Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Archiwum Prymasa Polski (dalej AAG APP), Francja. Sprawy społeczne, 31.
• Affaires Étrangéres Archives diplomatiques en France (dalej AEAd), 106 CPCOM, Polonais en France, carton 712, 1934-1935, 434.
• AAN, Konsulat RP w Marsylii, Komunikaty emigracyjne.Statystyka emigracji w okręgu konsularnym (w poszczególnych ośrodkach, położenie emigracji, organizacja szkolnictwa, prasa itp.), 311.
• AAN, Konsulat RP w Marsylii, Dary i składki na różne cele. Zbiórka na Fundusz Szkolny 1936-1938, 920.
• Leski, K. „Mowa IV”. [w:] F. Bohomolec, Zabawki oratorskie niektórych kawalerów Akademii szlacheckiej warszawskiej, Warszawa 1755, s. 336-337; Gabinet Starych Druków, Bi-blioteka Główna UMK, Toruń, Pol.8.II.2241.
• Bołdyrew, A. 2008. Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795- 1918, Warszawa.
• Chaunu, P. 1989. Cywilizacja wieku Oświecenia, przeł. E. Bąkowska, Warszawa.
• Ciunovič, M. 2011. „Kim jesteś, człowieku?” [w:] Humanizm w języku polskim. Wartości humanistyczne w polskiej leksyce i refleksji i języku, red. A. Janowska, M. Pastuchowa, R. Pawelec, Warszawa.
• Diderot, D. J. Le Rond d’ Alembert, Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné des sciences des arts et des métiers, 1751-1772. hasło z t. 6, 1756, dostęp: http:// encyclopedie. uchica-go.edu/, 12 listopada 2012 roku.
• Drozdowicz, Z. 2006. Filozofia oświecenia. Warszawa.
• Dzwonkowski, R. 1988. Polska opieka religijna we Francji. 1909-1939, Poznań.
• Georges, M. 1932. Les étrangers en France, Paris.
• Gogolewski, E. 1998. Szkolnictwo polskie we Francji (1833-1990), Wrocław.
• Hazard, P. 1972. Myśl europejska w XVIII wieku. Od Monteskiusza do Lessinga. przeł. H. Suwała, wstęp S. Pietraszko, Warszawa.
• Jaeger, W. 2001. Paideia. Formowanie człowieka greckiego. przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa.
• Janowska, J. 1964. Polska emigracja zarobkowa w Francji (1919-1939). Warszawa.
• Jaroszyński, P. 2000. „Paideia” [w]: Powszechna encyklopedia filozofii. T. 7, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Kaczmarek, C. 1928. L’émigration polonaise en France après la guerre, Paryż.
• Kadulska, I. 2004. Akademia Połocka. Ośrodek kultury na Kre-sach 1812-1820. Gdańsk.
• Kadulska, I. „Kochanowscy w połockiej drukarni akademickiej” 2004. [w:] Od liryki do retoryki. W kręgu słowa literatury i kultury, prace ofiarowane J. i E. Kotarskim, red. I. Kadulska i R. Grześkowiak, Gdańsk.
• Kobielus, S. 1997. Człowiek i ogród rajski w kulturze religijnej średniowiecza. Warszawa.
• Kostkiewiczowa, T. 1975. Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa.
• Kostkiewiczowa, T. 2006. „Osiemnastowieczne drogi do szczęścia. Perspektywa europejska – perspektywa polska.” [w:] Rozprawy z dziejów oświaty. t. XLV.
• Kryda, B. 1992. Franciszek Bohomolec, [w:] Pisarze polskiego oświecenia, t. 1, red. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa.
• Kryda, B. 1979. Szkolna i literacka działalność Franciszka Bo-homolca. U źródeł polskiego klasycyzmu XVIII w., Wrocław.
• Libera, Z. 1991. Oświecenie. Warszawa.
• Locke, J. 1955. Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. t. 1, przeł. B. Gawęcki, Warszawa.
• Outram, D. 2008. Panorama Oświecenia. przeł. J. Kolczyńska, Warszawa.
• Paczkowski, A. 1979. Prasa i społeczność polska we Francji 1920-1940. Ossolineum.
• Pico della Mirandola Giovanni, 2010. Mowa o godności czło-wieka, przeł. i przypisami opatrzyli Z. Nerczuk i M. Olszew¬ski, Warszawa.
• Ponty, J. 2003. Polonais méconnus. Histoire des travailleurs immigrés en France dans l’entre-deux-guerres, Paris 2005; tejże, L’immigration dans les textes, Paris.
• Pozierski, E. 1933. L’École Polonaise de Paris, Paryż.
• Jędrzejewicz, R. 2009. Szkolnictwo polskie we Francji, referat przygotowany na zjazd konsularny w Paryżu, odbyty (osta-tecznie) 2-3 listopada 1936 r., [w:] H. Chałupczak, E. Koło-dziej, Zjazdy i konferencje konsulów polskich w Francji. Protokoły i referaty 1931-1938, Lublin.
• Ricoeur, P. 2003. O sobie samym jako innym. przeł. B. Cheł-stowski, Warszawa.
• Słownik wyrazów obcych. 2002. red. A. Latusek, I. Puchalska, Kraków.
• Staszic, S. 1921. Edukacja z autobiografią autora. wydanie no-we A. Tom, Warszawa.
• Staszic, S. 1954. „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego.” [w:] Pisma filozoficzne i społeczne, oprac. B. Suchodolski, Warszawa, t. 1.
• Staszic, S. 1952. Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, oprac. S. Czarnowski, Wrocław.
• Śladkowski, W. 1980. Emigracja polska we Francji 1871-1918. Lublin.
• Vovelle, M. 2001. Człowiek oświecenia. red. idem, przeł. M. Gurgul, Warszawa.