Świadomość narodowo- historyczna oraz kwestia tożsamości społeczeństwa białoruskiego

• Authors: Baziur Grzegorz

Title variants

EN

National-historical consciousness and the issue of the identity of Belarusian society

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zawiera wyniki badań nad świadomością narodową społeczeństwa Białorusi i jej rolą w samoidentyfikacji narodowej Białorusinów. Ocenę stopnia świadomości narodowej autor przedstawił w kontekście polityki historycznej, a zwłaszcza istotnego dylematu (konieczności wyboru) między Zachodem, reprezentowanym przez Polskę i Litwę, a Wschodem, który jest utożsamiany z Rosją? Odrodzenie narodowe Białorusinów ukazane zostało w związku z fiaskiem polityki rusyfikacyjnej władz, realizowanej w latach 1995-2014 – od referendum w sprawie przywrócenia symboliki z czasów Białoruskiej SRR i równości języka rosyjskiego, do aneksji ukraińskiego Krymu i rozpoczęcia wojny hybrydowej w Donbasie. Wspomniane wydarzenia wpłynęły na zmianę postrzegania Rosji przez władze i patriotycznie świadomą część społeczeństwa. Uważana uprzednio za państwo sojusznicze, Rosja stała się w świadomości Białorusinów mocarstwem perspektywicznie zagrażającym niepodległości Białorusi. Jest to widoczne zwłaszcza w obliczu powtarzających się nacisków Rosji na pogłębienie integracji obu państw.

EN

The article contains the results of research on the national consciousness of Belarusian society and its role in the national self-identification of Belarusians. The author assessed the degree of national awareness in the context of historical policy, and in particular the important dilemma (necessity of choice) between the West, represented by Poland and Lithuania, and the East, which is identified with Russia. The national revival of Belarusians was shown in connection with the fiasco of the Russification policy of the authorities, implemented in 1995-2014 - from the referendum on the restoration of the symbols of the Belarusian SSR and the equality of the Russian language, to the annexation of the Ukrainian Crimea and the start of the hybrid war in the Donbass. These events changed the perception of Russia by the authorities and the patriotic conscious part of society. Previously considered an ally, Russia became a power in the minds of Belarusians that threatens Belarus's independence in future. This is especially evident in the face of Russia's repeated pressure to deepen the integration of both countries.

Keywords

PL

Białoruś; odrodzenie narodowe; polityka historyczna; Rosja; rusyfikacja; świadomość narodowa

EN

Belarus; historical policy; national consciousness; national revival; Russia; Russification

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2020
• Volume: 32
• Pages: 83/108

Contributors

author

Baziur Grzegorz

• Małopolska Uczelnia Państwowa im. rotm. W. Pileckiego w Oświęcimiu

References

• Aкинчиц, И., 2007, Kocтeл кaк cpeдomoчe пoльcкoй кyльmypы в Бeлopycи, [w:] A.
• Bobryk (red.), Życie społeczne Polaków na Wschodzie. Wybrane zagadnienia, Siedlce 2007.
• Antonowicz, M., 2016, Czy Alaksandr Łukaszenka zalegalizuje Pogoń?, Przegląd Bałtycki, 29 września 2016 - https://przegladbaltycki.pl/3251,alaksandrlukaszenka-zalegalizuje-pogon.html, dostęp: 12.10.2019.
• Baziur, G., 2016, Antypaństwowa działalność komunistyczna na Kresach Wschodnich II RP jako czynnik geopolitycznej destabilizacji, Przegląd Geopolityczny, 16, s. 138-155.
• Baziur, G., 2016, „Divide et impera”. Polsko-białoruski konflikt narodowościowy wokół Związku Polaków na Białorusi, Europa Środkowa / Central Europe, 5.
• Bazylow, L., 2005, Historia Rosji, Warszawa-Wrocław 2005.
• Białoruś: Abp Kondrusiewicz na czele episkopatu, Gość.pl 4.06.2015 - https://www.gosc.pl/doc/2520886.Bialorus-Abp-Kondrusiewicz-naczele-episkopatu, dostęp: 16.10.2019.
• Biłas, A., 1999, Język białoruski a białoruska świadomość narodowa (sytuacja w dwóch miasteczkach republiki), Etnografia Polska, t. XLIII, z. 1-2.
• Brzeziecki, A., Nocuń, M., 2014, Łukaszenka. Niedoszły car Rosji, Kraków.
• Czachor, R., 2011, Polityka zagraniczna Republiki Białoruś w latach 1991-2011, Polkowice.
• Czachor, R., 2014, Postradziecka trauma jako bariera demokratyzacji Białorusi, Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia, 2.
• Czachor, R., 2016, Transformacja systemu politycznego Białorusi w latach 1988–2001, Polkowice.
• Czachor, R., 2018, Niedemokratyczne tendencje w rozwoju systemów politycznych państw poradzieckich a przypadek Republiki Białoruś, Studia Politologiczne, nr 47.
• Deruga, A., 1968, Z dziejów sprawy białoruskiej w latach 1917-1918, Przegląd Historyczny, nr 59/4.
• Дубянецкі, Э., 1992, Ментальнасць беларусаў: спроба гістарычна-псіхалагічнага аналізу, w: Беларусіка – Albaruthenica, Мінск, T. 2.
• Gawin, T., 2006, Historia niszczenia niezależności Związku Polaków na Białorusi (1988-2005), [w:] M. Iwanow (red.), Białoruś. Trudna droga do demokracji, Wrocław.
• Gierowska-Kałłaur, J., 2010, Powiat słucki w raportach agentów Wydziału Werbunkowo-Zaciągowego Okręgu Mińskiego Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich w roku 1919, Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, vol. LXV, z. 2, Sectio F.
• Gomółka, K., 1992, Białorusini w II Rzeczypospolitej, Gdańsk.
• Hiełahajeu, A., 2017, Rok 1920 oczami Białorusinów. Powstanie słuckie i utracona niepodległość, Belsat - https://belsat.eu/pl/news/rok-1920-oczamibialorusinow-powstanie-sluckie-i-utracona-niepodleglosc/, dostęp: 11.10.2019.
• Karpus, Z., 2007, Formowanie oddziałów wojskowych przez Białoruską Komisję Wojskową w Polsce w latach 1919-1920, [w:] D. Michaluk (red.), Białoruś w XX stuleciu. W kręgu kultury i polityki, t. 1, Toruń.
• Malak, K., 2003, Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Białorusi, Warszawa.
• Marples, D., 2006, Historia ZSRR. Od rewolucji do rozpadu, Wrocław-WarszawaKraków.
• Michaluk, D., 2010, Białoruska Republika Ludowa 1918-1920: u podstaw białoruskiej państwowości, Toruń.
• Mironowicz, E., 1999, Białoruś, Warszawa.
• Mironowicz, E., 2011, Polityka zagraniczna Białorusi 1990-2010, Białystok.
• Mironowicz, E., 2015, Sojusz interesów. Stosunki białorusko‑rosyjskie 1991‑2014,
• Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, 50, z. 2.
• Mironowicz, E., Łatyszonek, O., 2002, Historia Białorusi: od połowy XVIII do końca XX wieku, Białystok.
• MSZ Białorusi: nie mamy świadomości narodowej, Rzeczpospolita 29.05.2015 - https://www.rp.pl/artykul/1205042-MSZ-Bialorusi--nie-mamyswiadomosci-narodowej.html, dostęp: 11.10.2019.
• Poczobut, A., 2013, System Białoruś, Gliwice.
• Radzik, R., 2007, Formowanie się nowoczesnej białoruskości w XX stuleciu, [w:] D.Michaluk (red.), Białoruś w XX stuleciu. W kręgu kultury i polityki, t. 1,Toruń.
• Spis narodowy Białorusi 2009 roku: język rodzinny - http://www.belstat.gov.by/upload-belstat/upload-belstatpdf/perepis_2009/5.8-0.pdf, dostęp: 6.10.2019.
• Szebieka, Z., 2002, Historia Białorusi 1795-2000, Lublin.
• Szoszyn, R., 2016, Ciche odrodzenie narodowe Białorusinów, Rzeczpospolita 21.07.2016 - rp.pl/Polityka/307219890-Ciche-odrodzenie-narodoweBialorusinow.html, dostęp: 11. 10. 2019.
• Toczek, E., 1994, Białoruś, w: Europa Środkowo‑Wschodnia 1992, Warszawa.
• Turonek, J., 1992, Wacław Iwanowski i odrodzenie Białorusi, Warszawa.
• Turonek, J., 1993, Białoruś pod okupacją niemiecką, Warszawa.
• Turonek, J., Działalność grupy Fabiana Akinczyca (1939-1943), [w:] D.Michaluk (red.), Białoruś w XX stuleciu. W kręgu kultury i polityki, t. I, Toruń.
• Tymanowski, J., 2017, Rola i znaczenie Republiki Białoruś we współczesnej Europie, Toruń.
• Уліцёнак, А., 1991, Іншадумцы (Мыслящие иначе), Минск.
• Waszkiewicz, J., 2013, Rozwianie mitów – współczesne białoruskie refleksje nad własną tożsamością, Studia Białorutenistyczne, 7.