Granice interpretacji lingwistycznej – mit czy rzeczywistość?

• Authors: Kunźniak Marek

Title variants

EN

The boundaries of linguistic interpretation – myth or reality?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zagadnienie granic interpretacji lingwistycznej można sprowadzić do: a) problematyki określenia horyzontu przedmiotu badań; b) problematyki granic jako takich dyscypliny językoznawczej lub szerzej – naukowej. Relacja pomiędzy a) i b) ma charakter inkluzywny, tzn. sposób nakreślenia horyzontu badawczego zawiera się niejako w sposobie ujmowania granic jako bytu realnego lub mitycznego. Psychologiczna realność pojęcia „mit” oraz „rzeczywistość” wyłania się pośrednio poprzez stosunek badacza-lingwisty do pojmowania granic własnej dyscypliny, a co za tym idzie – zakresu przedmiotowego własnych dociekań. Lingwiści, skłaniający się ku mityczności granic interpretacji lingwistycznej, zmierzać będą raczej ku integracji dyscypliny językoznawczej z innymi pokrewnymi dyscyplinami i przez ten pryzmat będą widzieć jej rozwój, natomiast lingwiści, optujący za realnością granic, dążyć będą do autonomizacji dyscypliny językoznawczej w relacji do pokrewnych dziedzin1. Czy istnieje zatem paradygmat opisu języka wspólny dla „hetero-„ i „homo-lingwistów”? 2 Być może jedyną odpowiedzią na ten postulat jest poszukiwanie „wspólnego języka” środowiska językoznawców, który na poziomie znaczników meta-dyskursywnych oraz w oparciu o jasno zarysowane tło ontologiczne doprowadziłoby do zażegnania wielu sporów wśród językoznawców o różnej orientacji badawczej w dyskusjach na temat języka.

EN

The question of determining the boundaries of linguistic interpretation may be reduced to the following sub-problems: a) outlining the horizons of the subject-matter of linguistics; b) outlining the horizons of linguistics as such, or to put it more broadly, scientific enterprise. Relation between a) and b) is of inclusive nature, i.e. the way the said horizons are to be outlined is related to the manner of discussing boundaries as such, either as real or mythical entity. The psychological reality of the „myth” or „reality” emerges somewhat indirectly through the approach adopted by a scholar or scientist with respect to the boundaries of the discipline in which they work, and consequently, the boundaries of the subject-matter within the scope of which they formulate academic statements. Linguists who incline to treat the abovementioned boundaries as mythical would rather aim at integrating linguistics with the related disciplines, whereas linguists opting for „the reality” of boundaries will rather aim at a clear delineation of linguistics as an autonomous discipline from among other fields of enterprise. The fundamental issue that arises is whether there exists any common methodological ground for the description of language that would be relevant to both „hetero-„ and „homo-linguists”, respectively? Hypothetically, the answer to that query may be searched for in explorations of the „common” metadiscursive tools, with a clear referential frame (preferably of epistemological-ontological provenance) ‘clasping’ the discussion about language.

Keywords

PL

hetero-lingwista; homo-lingwista; autonomia;; integracja; model ontologiczno-epistemologiczny

EN

hetero-linguist; homo-linguist; autonomy; integration; ontological-epistemic model

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2016
• Volume: 72
• Pages: 37-48

Contributors

author

Kunźniak Marek

• Uniwersytet Wrocławski we Wrocławiu

References

• BIERWIACZONEK Bogusław (2008): Czy językoznawstwo kognitywne jest autonomiczne? – [w:] Piotr STALMASZCZYK (red.): Metodologie Językoznawstwa. Współczesne tendencje i kontrowersje. – Kraków: Lexis, 120–131.
• BROŻEK Paweł (2014): Granice interpretacji. – Kraków: Copernicus Center Press.
• FURDAL Antoni (2000): Językoznawstwo otwarte. 3 wyd. – Wrocław: Ossolineum.
• GRUCZA Franciszek (1983): Zagadnienia metalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• HELLER Michał (2014): Granice nauki. – Kraków: Copernicus Center Press.
• KUŹNIAK Marek (2013): Fizykalizm w semantyce kognitywnej. Trzecia droga? – [w:] Piotr STALMASZCZYK (red.): Metodologie Językoznawstwa. Ewolucja języka. Ewolucja teorii językoznawczych. – Łodź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 83–102.
• KUŹNIAK Marek (2015): Bridging the gap between sciences and humanities. The Story of “to be” and “to be like”. On the Basis of Excerpts from Classic Readings in Translation Studies. – Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 132. – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 151–165.
• LAKOFF George, JOHNSON Mark (1999): Philosophy in the Flesh. The Embodied Mind and its Challenge to Western Thought. – New York: Basic Books.
• MCLUHAN Marshall (2004): Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka. – Warszawa: Wydawnictwa Na ukowo-Techniczne.
• PAWELEC Andrzej (2008): Mentalizm w badaniach nad językiem. [w:] – Piotr STALMASZCZYK (red.): Metodologie Językoznawstwa. Współczesne tendencje i kontrowersje. – Kraków: Lexis, 105–119.
• PAWŁOWSKI Adam (2010): Empiryczne i ilościowe metody badań wobec naukowego statusu współczesnego językoznawstwa. – [w:] Piotr STALMASZCZYK (red.): Metodologie językoznawstwa. Filozoficzne i empiryczne problemy w analizie języka. – Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 117–131.
• POPPER Karl (1977): Logika odkrycia naukowego. Wyd. 1. – Warszawa: Wyd. PWN.
• WĄSIK Zdzisław (1987): Semiotyczny paradygmat językoznawstwa. Z zagadnień metodologicznego statusu lingwistycznych teorii znaku i znaczenia. – Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego (Acta Universitatis Wratislaviensis No 939. Studia Linguistica XI).
• WĄSIK Zdzisław (1997): Systemowe i ekologiczne właściwości języka w interdyscyplinarnych podejściach badawczych. – Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego (Acta Universitatis Wratislaviensis No 1948. Studia Linguistica XVIII).
• WENDLAND Zbigniew (2009): Historia filozofii. Od szkoły jońskiej do postmodernizmu. –Warszawa: Wydawnictwo SGGW.