Hymn dawniej i dziś, czyli o możliwościach ekspresji poetyckiego słowa w starożytnym kulcie i chrześcijańskiej liturgii

• Authors: Filipowicz Krzysztof

Title variants

EN

The Hymn Before and Now, or the Possibilities of Poetic Word Expression in Ancient Worship and in Christian Liturgy

DE

Lobgesang einst und heute, d. h. über die Möglichkeiten des poetischen Ausdrucks im altertümlichen Kult und der christlichen Liturgie

FR

L’hymne, autrefois et aujourd’hui – les possibilités de l‘expression de la parole poétique dans le culte antique et dans la liturgie chrétienne

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Hymn, zarówno ten starożytny jak i tworzony współcześnie, nadal może pozostawać znakomitym narzędziem kultu. Najbardziej charakterystyczną cechą poezji hymnicznej wydaje się być jej zdolność synkretyczna; poezja swobodnie łączy w sobie różne wątki, treści, które wydają się być niesprowadzalne do siebie w innym przypadku. Jej wielka siła oddziaływania polega także na pięknie słowa, które w innych okolicznościach mogłoby wydawać się nienaturalne. Ekspresja poetyckiego słowa w liturgii wydaje się zyskiwać walor dodatkowy. W jakimś sensie utwory takie stają się słowem Bożym, rzecz jasna wtórnym do tego natchnionego, ale zawsze pozostającym w służbie Objawienia, które także na biblijnych stronicach oddają zamysł Bożego zbawienia właśnie poprzez poezję. Hymn należy do jej najbardziej charakterystycznego i wzniosłego kręgu.

EN

Hymn is a typical species of lyric. Since ancient times, was used in ancient worship. Not surprisingly, the hymn found its rightful place in Christian liturgy. The major reforms of the liturgy gave them a different rank and place in the ecclesiastic worship. However, from the earliest times to the present days hymns are eloquent testimony of the possibilities of poetic words and, as such, have their permanent place in the Christian liturgy.

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Theologica Varsaviensia
• Year: 2013
• Volume: 51
• Issue: 1 - Numer Jubileuszowy 1963-2013
• Pages: 303-320

Contributors

author

Filipowicz Krzysztof

• WT UKSW

References

• B. Altaner, A. Stuiber, Patrologia (tłum. P. Pachciarek), Warszawa 1990.
• W. Appel, Ymnoi omphikoi, czyli hymny homeryckie, Toruń 2001.
• A. Bober, Antologia patrystyczna, Kraków 1966.
• B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków, Warszawa 1988.
• M Brożek, Wstęp, w: Aureliusz Prudencjusz Klemens, Poezje (tłum. i oprac. M. Brożek), „Pisma Starożytnych Pisarzy”, t. XLIII, Warszawa 1987, s. 7 – 36.
• A. Bugnini, La riforma liturgica (1984 – 1975), Roma 1983, s. 536-539.
• W. Burkert, Starożytne kulty misteryjne, Bydgoszcz 2001.
• S. Cichy, Treści teologiczne hymnów w odnowionej Liturgii Godzin, „Anamnesis”, 21, s. 105.
• M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska okresu cesarstwa. Autorzy chrześcijańscy, Warszawa 1994.
• M. Cytowska, Ostatni poeta starożytny Wenancjusz Fortunatus, „Meander”, 28(1973), s. 307-320.
• J. Danielewicz, Liryka starożytnej Grecji, Warszawa 1996.
• J. Danielewicz, Miary wierszowe greckiej liryki. Problemy opisu i interpretacji, Poznań 1994.
• J. Danielewicz, Morfologia hymnu antycznego. Na materiale greckich zbiorów hymnicznych, Poznań 1976.
• M. Eliade, Historia wierzeń i idei religijnych. Tom I. Od epoki kamiennej do misteriów eleuzyńskich, Warszawa 1997.
• A. Filaber, Powstanie i rozwój twórczości hymnicznej w kościele od I do VI wieku, „Liturgia Sacra”, 7(2001) nr1, s. 60.
• J. Frankowski, Pierwotne hymny chrześcijańskie cytowane w NT, „Studia Theologica Varsaviensia”, 20(1982) nr 2, s. 83-96.
• B. Gładysz, Św. Augustyn u kolebki hymnografii łacińskiej, „Przegląd Teologiczny” 11(1930) z.4, s. 371-398.
• B. Gładysz, Hymny Brewiarza Rzymskiego oraz Patronału Polskiego. Przekład i objaśnienia, Poznań 1933.
• M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Słowiński, Zarys teorii literatury, Warszawa 1991.
• P. Gruszka, Kommodian i jego czasy, w: Kommodian, Poezje. Przekład, wstęp, opracowanie, „Pisma Starożytnych Pisarzy”, t. LIII, Warszawa 1990, s. 10-19.
• Hymni instaurandi Breviarii Romani. Consilium ad exsequendam constitutionem de Sacra Liturgia, Città del Vaticano 1968.
• J. Janicki, Sens i rola hymnów, „Ateneum Kapłańskie”, 75(1983) z. 446, s. 37.
• O. Jurewicz, Historia literatury bizantyńskiej, Wrocław 1984.
• W. Kania, Echo lutni syryjskich Ojców – święty Efrem, „Ateneum Kapłańskie”, 71(1979) t.92, s. 125-153.
• T. Karyłowski, Hymny kościelne w nowym przekładzie, Kraków 1932.
• Z. Kubiak, Literatura Greków i Rzymian, Warszawa 1999.
• K. Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1965.
• H. Langkammer, Hymny chrystologiczne Nowego Testamentu. Najstarszy obraz Chrystusa, Katowice 1976.
• A. Lentini, Hymnorum series in „Liturgia Horarum”, „Notitiae”, 9(1973), s.179-192.
• S. Łach, Hymny i dziękczynienia w Psałterzu, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 30(1977) nr 4, s. 163-172.
• J. Łanowski, M. Starowieyski, Literatura Grecji starożytnej w zarysie. Od Homera do Justyniana, Warszawa 1996.
• F. Małaczyński, Wydawanie ksiąg liturgicznych w języku polskim, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 38(1985) nr 4-5, s. 328.
• W. Myszor, Poezja teologów, w: Muza chrześcijańska. Poezja ormiańska, syryjska i etiopska (red. M. Starowieyski), t. I, Kraków 1985, s. 163-172.
• W. Myszor, Wstęp, w: Św. Efrem – Cyryllonas – Balaj, Wybrane pieśni i poematy syryjskie (tłum. W. Kania), „Pisma Starożytnych Pisarzy”, t. XI, Warszawa 1973, s. 6-26.
• A. J. Nowowiejski, Wykład Liturgii Kościoła Katolickiego, t. IV cz. 2, Płock 1916.
• J. Piwowarczyk, Hymny Brewiarza Rzymskiego proprium Poloniae, Poznań 1958.
• H. Podbielski, Wstępne rozważania na temat najstarszej greckiej poezji hymnicznej, „Roczniki Humanistyczne”, (1964) t. 12 z.3, s. 41-44.
• T. Sinko, Zarys historii literatury greckiej. Literatura archaiczna i klasyczna wiek VIII – IV pne włącznie, t. I, Warszawa 1959.
• L. Staff, Hymny Brewiarza i sekwencje Mszału, Warszawa 1962.
• M. Starowieyski, Hymn liturgiczny na tle rozwoju poezji starochrześcijańskiej, w: A. Szastyńska – Siemion (red.), Liryka starożytna Wrocław 1990, s. 145-161.
• M. Starowieyski (red.), Muza chrześcijańska. Poezja grecka od II do XV wieku t. III, Kraków 1995, s. 5-26.
• M. Starowieyski (red.), Muza chrześcijańska. Poezja starożytna i średniowieczna , t. II, Kraków 1992.
• J. Stefański, Reforma Liturgii Godzin według Vaticanum II. Prace redakcyjne, „Ateneum Kapłańskie”, 75(1983) z.446, 19-21.
• A. Suski, Najstarsze świadectwa o hymnach chrześcijańskich, „Studia Theologica Varsaviensia”, 14(1976) nr 1, s. 29-41.
• M. Swoboda, J. Danielewicz, Modlitwa i hymn w poezji rzymskiej, Poznań 1981, s. 19-20.
• J. Sznayder, Hymn, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, 3(1960) z.1, s. 140-142.
• A. Świderkówna, Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego, Warszawa 1999.
• A. Reginek, Hymnodia – teologia dźwięku, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 55(2002)1, s. 31-40.
• J. Waloszek, Teologia muzyki. Współczesna myśl teologiczna o muzyce, Opole 1997.
• W. Witakowski, Geneza chrześcijańskiej kultury syryjskiej, „Studia Theologica Varsaviensia”, 16(1978) nr 1, s. 125-153.
• L Kotyński, Metryka hymnów brewiarzowych, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 11(1958), s. 292-317.
• T. Zieliński, Religia starożytnej Grecji, Warszawa – Kraków 1921.

Identifiers

ISSN

0585--5594