Zwarcie krtaniowe – rodzaj fonacji czy artykulacji?

• Authors: Osowicka-Kondratowicz Magdalena

Title variants

Glottal stop – a type of phonation or articulation?

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper discusses the definitions of the glottal stop encountered in the literature. The term glottal stop appears in many works in the field of linguistics (or, more precisely, phonetics and phonology), phoniatrics, voice emission and speech therapy. However, this term may be understood in various ways. Generally speaking, in speech therapy, a glottal stop is defined, for example, as: 1. a form of phonation; 2. a type of pseudo articulation. In phonetics the term is referred to as: 1. a form of voicing initiation; 2. a type of articulation; 3. both the type of articulation and the type of phonation. In the light of the definitions quoted in this work, the answer to the question posed in the title of this paper is neither simple nor clear.

Keywords

PL

zwarcie krtaniowe; glottalizacja; artykulacja; fonacja; język polski

EN

glottal stop; glottalization; articulation; phonation; Polish language

• Publisher: Committee on Slavic Studies, Polish Academy of Sciences
• Journal: Rocznik Slawistyczny
• Year: 2018
• Issue: 67
• Pages: 39-53

Contributors

author

Osowicka-Kondratowicz Magdalena

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn

References

• Allen J., 1970, The glottal stop as a junctural correlate in English Journal of the Acoustical Society, „Journal of the Acoustical Society of America”, vol. 47, pp. 57–58.
• Balas A., 2011–2012, Acoustic cues to glottal stops in Polish-accented English, „Speech and Language Technology”, vols. 14–15, pp. 191–197.
• Brunner, Żygis, 2011 = Brunner J., Żygis M., Why do glottal stops and low vowels like each other? [in:] Proceedings of the 17th International Congress of Phonetic Sciences (ICPhS 17), eds. W. S. Lee, E. Zee, Hong Kong, pp. 376–379.
• Cieszyńska J., 2016, Zaburzenia głosu u osób śpiewających, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, pp. 288–296.
• Dłuska M., 1950, Fonetyka polska. Cz. 1: Artykulacja głosek polskich, Kraków.
• Dukiewicz L., 1995, Fonetyka, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków, pp. 9–103.
• Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, 1993, red. K. Polański, Wrocław : Warszawa : Kraków.
• Esling J. H., Fraser K. E., Harris J. G., 2005, Glottal stop, glottalized resonants, and pharyngeals: a reinterpretation with evidence from a laryngoscopic study of Nuuchahnulth (Nootka), „Journal of Phonetics”, vol. 33, pp. 383–410.
• Esling J. H., Zeroual C., Crevier-Buchman L., 2007, A study of muscular synergies at the glottal, ventricular and aryepiglottic levels, [in:] Proceedings of the 16th International Congress of Phonetic Sciences, eds. J. Trouvain, W. J. Barry, Saarbrücken, pp. 585–588.
• Galera H., Kwiecień A., 2000, Sprawozdanie z zajęć praktycznych przeprowadzonych podczas konferencji przez zespół pracujący w Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Otwocku pod kierunkiem dr med. Anny Hortis-Dzierzbickiej z Centrum Leczenia Wad Twarzoczaszki Instytutu Matki i Dziecka, Temat:Ćwiczenia głosowe u dzieci z rozszczepem podniebienia, [w:] Teoretyczne podstawy
• metod usprawniania mowy – Afazja – Zaburzenia rozwoju mowy, red. H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwko, Warszawa, pp. 145–149.
• Garellek M., 2012, Glottal stops before word-initial vowels in American English: distribution and acoustic characteristics, „UCLA Working Papers in Phonetics”, vol. 110, pp. 1–23.
• Garellek M., 2013, Production and perception of glottal stops, University of California, Los Angeles.
• Gołąb Z., Heinz A., Polański K., 1970, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa.
• Kohler K., 1994, Glottal stops and glottalization in German. Data and theory of connected speech processes, „Phonetica”, vol. 51, pp. 38–51.
• Kohler K., 2001, Plosive-related glottalization phenomena in read and spontaneous speech. A stød in German? [in:] To Honour Eli Fischer-Jørgensen. Festschrift on the Occasion of Her 90th Birthday, February 11th, 2011, eds. N. Grønnum, J. Rischel, Kopenhagen : Reitzel, pp. 281–321. (Travaux Du Cercle Linguistique De Copenhague; 31).
• Koneczna H., 1934, Studjum eksperymentalne artykulacji głosek polskich, Warszawa.
• Kopaliński W., 1967, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa.
• Kraska-Szlenk I., Żygis M., 2012, Phonetic and lexical gradience in Polish prefixed words, „Cognitive Linguistics”, vol. 23, pp. 317–336.
• Ladefoged P., 2006, A course in phonetics, 5th ed., Boston.
• Ladefoged P., Maddieson I., 1996, The Sounds of the World’s Languages, Oxford.
• Laver J., 1980, The phonetic description of voice quality, Cambridge.
• Laver J., 1994, Principles of phonetics, Cambridge.
• Lorenc A., 2016, Transkrypcja wymowy w normie i w przypadkach jej zaburzeń. Próba ujednolicenia i obiektywizacji, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, pp. 107–143.
• Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Warszawa.
• Maddieson I., 1984, Patterns of Sounds, Cambridge.
• Malisz Z., Żygis M., Pompino-Marschall B., 2013, Rhythmic structure effects on glottalisation: A study of different speech styles in Polish and German, „Laboratory Phonology”, vol. 4 (1), pp. 119–158.
• Michałowska D., 1994, O podstawach polskiej wymowy scenicznej, Kraków.
• Milewski S., 1999, Lingwistyczne i dydaktyczne aspekty analizy fonemowej, Lublin.
• Osowicka-Kondratowicz M., 2016, Przegląd wiedzy na temat zwarcia krtaniowego w polszczyźnie, [w:] Sandhi w językach słowiańskich II, red. A. Cychnerska, I. Sawicka, Warszawa, pp. 197–214.
• Osowicka-Kondratowicz M., 2017, Interdyscyplinarność a terminologia w kształceniu logopedycznym oraz w logopedii, „Prace Językoznawcze”, vol. 19, No. 1, pp. 121–136.
• Ostapiuk B., 1997, Zaburzenia dźwiękowej realizacji fonemów języka polskiego – propozycje terminów i klasyfikacji, „Audiofonologia”, No. 10, pp. 117–136.
• Ostapiuk B., 2012, Zaburzenia dźwiękowej realizacji fonemów języka polskiego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, pp. 431–454.
• Palková Z., 2016, Hlasivkový ráz ve výzkumu zvukové stavby češtiny, [w:] Sandhi w językach słowiańskich II, red. A. Cychnerska, I. Sawicka, Warszawa, pp. 143–158.
• Palková Z., Veroňková J., Volin J., Skarnitzl R., 2004, Stabilizace některých termínů pro fonetický popis češtiny v závislosti na nových výsledcích výzkumu, [in:] Sbornikí z Konference česko-slovenské pobočky The International Society of Phonetic Sciences (ISPhS), ed. T. Duběda, Praga, pp. 65–74.
• Pennington M., 2005, The Phonetics and Phonology of Glottal Manner Features. PhD thesis, Indiana University.
• Pierrehumbert J., Talkin D., 1992, Lenition of /h/ and glottal stop, [in:] Papers in Laboratory Phonology II, eds. G. J. Docherty, D. R. Ladd, Cambridge, pp. 90–116.
• Pompino-Marschall B., Żygis M., 2010, Glottal Marking of Vowel-Initial Words in German, „Zentrum für Allgemeine Sprachwissenschaft. Typologie und Universalienforschung (ZAS) Papers in Linguistics”, vol. 52, pp. 1–17.
• Ramthor D., 2013, Der Knacklaut im Deutschen. Vorkommen, Merkmale, Eigenschaften und alternative Beschreibungen, Monachium.
• Rodgers J., 1999, Three infl uences on glottalization in read and spontaneous German speech, „Arbeitsberichte des Instituts für Phonetik und digitale Sprachverarbeitung der Universität Kiel (AIPUK)”, vol. 34, pp. 173–280.
• Rybka P., 2015, Międzynarodowy alfabet fonetyczny w slawistyce, Katowice.
• Sawicka I., 1995, Fonologia, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków, pp. 105–195.
• Schwartz G., 2013, Vowel hiatus at Polish word boundaries – phonetic realization and phonological implications, „Poznań Studies in Contemporary Linguistics”, vol. 49 (4), pp. 557–585.
• Schwartz G., 2017, The perception of sandhi-blocking in Polish vowel-initial words, „Folia Linguistica”; vol. 51 (3), pp. 671–693.
• Skarnitzl R., 2004, Acoustic properties of the glottal stop before the Czech conjunction “a”, [in:] 13th Czech-German Workshop – Speech Processing, ed. R. Vích, Praga, pp. 73–77.
• Skorek E. M., 2010, Samogłoski. Profilaktyka, diagnoza, korekcja nieprawidłowej artykulacji, Kraków.
• Stevens K. N., 2000, Acoustic Phonetics, Cambridge.
• Stieber Z., 1966, Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, Warszawa.
• Slifka J., 2000, Respiratory constraints on speech production at prosodic boundaries, Ph.D. thesis MIT.
• Słownik wymowy polskiej, 1977 , red. M. Karaś, M. Madejowa, Warszawa : Kraków.
• Styczek I, 1980, Logopedia, Warszawa.
• Trawińska A., 2012, Charakterystyka fonetyczna /c/ we współczesnej polszczyźnie, „Linguistica Copernicana”, vol. 2 (8), pp. 91–116.
• Trawińska A., Cychnerska A., Sawicka I., 2016, Wymowa samogłosek w warunkach sandhi na południu Słowiańszczyzny, [w:] Sandhi w językach słowiańskich II, red. A. Cychnerska, I. Sawicka, Warszawa, pp. 227–276.
• Umeda N., 1978, Occurrence of glottal stops influent speech, „Journal of the Acoustical Society of America”, vol. 64, pp. 88–94.
• Veroňková J., 2016, Výskyt rázu ve čtených a semispontánních projevech v češtině, [w:] Sandhi w językach słowiańskich II, red. A. Cychnerska, I. Sawicka, Warszawa, s. 159–172.
• Wierzchowska B., 1969, Fonetyczna organizacja nagłosu w języku polskim, „Biuletyn Fonograficzny”, t. 10, s. 115–127.