Mapa Bernarda Wapowskiego a ‘Chorografia’ Jana Długosza. Zarys analityczno-syntetyczny

• Authors: Paszczyk Anna

Title variants

EN

The Map by Bernard Wapowski versus Chorography by Jan Dlugosz. The analytical and synthetic outline

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł został poświęcony porównaniu dwóch wybitnych osobistości i ich dzieł, ukazujących Koronę Królestwa Polskiego. Pierwszą z nich był Jan Długosz (1415-1480) i jego ‘Chorografia’, drugi zaś to Bernard Wapowski (1450-1535), autor pierwszej mapy Królestwa Polskiego. W artykule ukazano proces powstawania tych dzieł, poszukiwano wspólnych inspiracji dla obu autorów oraz przeanalizowano procesy twórcze. Porównując wartość informacyjną ‘Chorografii’ i mapy Królestwa Polskiego, dokonano próby odpowiedzi na pytanie, czy Wapowski korzystał z dzieła Długosza jako źródła do swoich badań. Odpowiedź ta wypada pozytywnie. Elementem wspólnym obu dzieł była sieć rzeczna, na której skupił się Długosz, a na mapie Wapowskiego jest ona główną podstawę orientacji. Porównano też sieć miejską i dokładność jej przedstawienia w obu źródłach.

EN

The article compares two outstanding personalities and their works showing the Polish Kingdom (Corona Regni Poloniae). The first of them was Jan Długosz (1415–1480) and his ’Chorography’, the other one is Bernard Wapowski (1450–1535), author of the first map of the Polish Kingdom. The article shows the process of creating these works, moreover, common inspiration for both authors and the creative process were examined. Comparing the informative value of Chorography and of the Wapowski’s map of the Polish Kingdom, author tried to answer the question whether Wapowski used the Długosz’es work as a source for his research. The answer to this question was positive. The common element of both works was a river network on which Dlugosz was focused and which was the main point of orientation in the Wapowski’s map. Additionally, the author compared Poland’s urban network and the accuracy of its performance in both sources.

Keywords

PL

kartografia; Bernard Wapowski; Jan Długosz

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych i Wydawnictwo DiG
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2015
• Issue: 22
• Pages: 121-138

Dates

published

2015-12-17

Contributors

author

Paszczyk Anna

• Uniwersytet Warszawski, Warszawa

References

• Alexandrowicz S., Kartografia Wielkiego Księstwa Litewskiego od XV do połowy XVIII wieku, Warszawa 2012
• Alexandrowicz S., Kartografia ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce panowania Jagiellonów, „Przegląd Kartograficzny”, t. 46, nr 1, 2014, s. 62–76
• Bagrow L., History of Cartography, London 2009
• Birkenmajer L. A., Marco Beneventano. Kopernik, Wapowski a najstarsza karta geograficzna Polski, Kraków 1901
• Birkenmajer L. A., Mikołaj Kopernik [w:] Studia nad pracami Kopernika oraz materiały biograficzne, Kraków 1900
• Biskup M., Działalność dyplomatyczna Jana Długosza w sprawach pruskich w latach 1454–1466 [w:] Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, red. S. Gawęda, Warszawa 1980, s. 141–165
• Buczek K., Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Warszawa 1963
• Buczek K., Wacław Grodecki [w:] PSB, t. 8, Kraków 1959, s. 609–610
• Bzinkowska J., Od Sarmacji do Polonii. Studia nad początkami obrazu kartograficznego Polski, Kraków 1994
• Derda T., Klaudiusz Ptolemeusz i nauka aleksandryjska [w:] Świat Ptolemeusza. Włoska kartografia renesansowa w zbiorach Biblioteki Narodowej, Warszawa 2012, s. 36–43
• Długosz J., Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, t. 1, ks. 1, Warszawa 1961
• Hajdukiewicz L., Maciej z Miechowa [w:] PSB, t. 19, s. 28–33
• Historia geografii polskiej, red. A. Jackowski, S. Liszewski, Warszawa 2008
• Jurek T., Kizik E., Historia Polski do 1572, Warszawa 2013
• Koranus J., Jan Długosz, geograf polski XV wieku, „Prace Geograficzne”, z. 5, Lwów-Warszawa 1925, s. 81–126
• Krawczyk A., Informacja o badaniach Bożeny Modelskiej-Strzeleckiej nad mapą Polski Jana Długosza [w:] Z dziejów kartografii, t. 17, Warszawa 2013, s. 85–93
• Krzyżaniakowa J., Otoczenie intelektualne Jana Długosza [w:] Jan Długosz w pięćsetną rocznicę śmierci. Materiały z sesji, red. F. Kiryk, Olsztyn 1983
• Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400–1508, red. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, t. 1, Kraków 2004
• Niesiecki K., Herbarz polski, t. 6, 9, Lipsk 1841-1842
• Nowak Z., Jan Dantyszek, portret renesansowego humanisty, Wrocław 1982
• Ortelius A., Theatrum orbis terrarum, Antwerpia 1570
• Pietkiewicz S., Mapa Polski – „milionówka” Bernarda Wapowskiego (1526), Warszawa 1980 (Studia i Materiały z dziejów nauki polskiej, seria C, z. 24)
• Polonia. Atlas map z XVI–XVIII wieku, Warszawa 2005
• Rutkowski H., Polska na mapie Europy Środkowej z 1507 roku [w:] O rzeczach minionych, „Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej”, t. 71, Warszawa 2006
• Semkowicz-Zarembina W., Przedmowa [w:] Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, t. 1, Warszawa 1961
• Szelińska W., „Chorografia Regni Poloniae” Jana Długosza. Problem autopsji autora [w:] Jan Długosz w pięćsetną rocznicę śmierci. Materiały z sesji, red. F. Kiryk, Olsztyn 1983
• Szelińska W., Jan Długosz i opis Małopolski w jego „Chorographia Regni Poloniae” [w:] Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, red. S. Gawęda, Warszawa 1980, s. 224–253
• Sznayder E., Kopernik i mapy, „Rocznik Krakowski”, t. 43, s. 31–44