„Naszym światem włada nieczułość” #MeToo i transformacja

• Authors: Adamiecka-Sitek Agata

Title variants

EN

"Our World Is Ruled by Insensitivity." The #MeToo Movement and Its Transformation

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article analyzes the transformational potential of the #MeToo movement in terms of personal experience, institutional, and social transformations, looking first of all at the dynamics the movement has created in theater in Poland and around the world. The author unveils the systemic dimension of violence encoded in invisible and standardized relations of domination and subordination, inscribed in the two models which are still very common in Polish theater: the "master and apprentice" model defining the position of a director and the "feudal" model visible in institutional relations.Looking at the "Gardzienice" case and the reactions of the public to the testimonies exposing violence, the author also mentions examples of institutional and systemic reactions to similar situations in British and Belgian theater. In this way, she outlines possible directions for action in Polish theater. She asks questions about the transformative and emancipatory potential of the #MeToo movement, emphasizing the necessity to consider an intersectional perspective, to build alliances and to practice promiscuous care.

Keywords

EN

#MeToo; discrimination; intersectionality; "Gardzienice"; institutional critique

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2021
• Issue: 161
• Pages: 86-134

Dates

published

2021-02

Contributors

author

Adamiecka-Sitek Agata

• Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie

References

• „Polish Theatre Journal” 2019 nr 1–2, https://www.polishtheatrejournal.com/index.php/ptj/issue/view/19/showTo… 15 I 2021].
• #MeToo i Troubleyn/Jan Fabre. List otwarty do Jana Fabre’a, „Didaskalia” 2018 nr 148.
• Adamczyk, Anna, Polska podpisuje antyaborcyjną deklarację „w obronie praw kobiet”. Z Arabią Saudyjską, Ugandą i Dżibuti, „OKO.press”, 26 X 2020, https://oko.press/polska-podpisuje-antyaborcyjna-deklaracje-w-obronie-p… [dostęp: 12 I 2020].
• Adamiecka-Sitek, Agata, Agata Koszulińska, Marta Miłoszewska, Weronika Szczawińska, Beata Szczucińska, Małgorzata Wdowik, Sojuszniczki. Jak przerwałyśmy ciszę i zrobiłyśmy dokumenty, „Polish Theatre Journal” 2019 nr 1-2, https://www.polishtheatrejournal.com/index.php/ptj/article/view/201/958 (dostęp: 15 I 2021).
• Adamiecka-Sitek, Agata, Homosocial Relations and Feminist Transgressions: Theatre and the patriarchy, [w:] History of Polish Theatre, red. K. Fazan, M. Kobiałka, B. Lease, Cambridge University Press (w druku)
• Adamiecka-Sitek, Agata, Marta Keil, Igor Stokfiszewski, Feminizm! Nie faszyzm: Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie – „Porozumienie”, „Didaskalia” 2019 nr 153.
• Adamiecka-Sitek, Agata, Społecznie odpowiedzialne instytucje kultury, „Krytyka Polityczna” 19 X 2016; https://krytykapolityczna.pl/kultura/spolecznie-odpowiedzialne-instytuc… [dostęp: 12 I 2021].
• Ahmed, Sara, Living Feminist Life, Duke University Press, Durham and London 2017 (cytaty na podstawie publikacji elektronicznej iBooks).
• Ahmed, Sara, The Cultural Politics of Emotion, Routledge, NewYork 2004.
• Aikenhead Decca, The Royal Court’s Vicky Featherstone: „We all knew about sexuall harassment. We. All. Knew, „The Guardian” 4 XI 2017 https://www.theguardian.com/stage/2017/nov/04/royal-court-vicky-feather… [dostęp: 15 I 2021].
• Bartusiak, Agnieszka, W sądzie trudno jest udowodnić molestowanie seskualne, https://www.rp.pl/Prawo-karne/312279971-W-sadzie-trudno-jest-udowodnic-… [dostęp: 15 I 2021].
• Benjamin, Walter, Twórca jako wytwórca, [w:] Twórca jako wytwórca i inne eseje, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2011.
• Bennett, W. Lance, Alexandra Segerberg, The Logic of Connective Action: Digital Media and The Personalization of Contentious Politics, „Information, Communication & Society” 2013 nr 15.
• Bertolucci, Bernardo, Twan Huys, rozmowa w programie Coullage Tour, Dutch TV 2013; https://www.youtube.com/watch?v=RMl4xCGcdfA [dostęp: 15 I 2021].
• Bourdieu, Pierre, Męska dominacja, przeł. L. Kopicewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2004.
• Braidotti, Rosi, Etyka stawania-się-niewykrywalnym, przeł. J. Bednarek, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012.
• Carole Pateman, Kontrakt płci, przeł. J. Mikos, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2014.
• CBS News. (2017). More than 12M Me Too Facebook posts, comments, reactions in 24 hours, https://www.cbsnews.com/news/metoo-more-than-12-millionfacebook-posts-c… [dostęp: 15 I 2021].
• Chandra Giti, Irma Erlingsdóttir (red.) The Routledge Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, Routledge, London and New York, 2021.
• Coffey, Vanessa, Hilary Jones, Mccallister Selva, Thomas Zachar, Shifting the Landscape: Why Changing Actor Training Matters in Light of the #MeToo Movement, „Polish Theatre Journal” 2019 nr 1-2, https://www.polishtheatrejournal.com/index.php/ptj/issue/view/19/showToc [dostęp: 15 I 2021].
• Day of Action, Press Release, 2017 https://d19lfjg8hluhfw.cloudfront.net/wp-content/uploads/2017/10/201026… [dostęp: 15 I 2021].
• Engagement Arts ZIN, 2019 nr 1 (maj) https://www.engagementarts.be/en/tools/_links/links/engagement_zine1.pd… 15 I 2021].
• Engagement Arts, https://www.engagementarts.be [dostęp: 15 I 2021].
• Featherstone, Vicky, Artistic Director Vicky Featherstone Programs of Day of Action in Response to the Weinstein Revelation, 17 X 2017, https://royalcourttheatre.com/artistic-director-vicky-featherstone-prog… [dostęp: 15 I 2021].
• Federici, Silvia, Caliban and the Witch. Women, the Body and Primitive Accumulation, Autonomedia, New York 2009.
• Fileborn, Bianca, Rachel Loney-Howes (red.) #MeToo and the Politics of Social Change, Palgrave – Macmillian, 2019.
• Ghekiere, Ilse, Sexism, sexual harassment and abuse of power in the arts. A suggestion towards understanding terminology, last update 31 III 2020, https://www.kunsten.be/nu-in-de-kunsten/sexism-sexual-harassment-and-ab…
• Ghekiere, Ilse, #Wetoo. What dancers talk about when they talk about sexism, 10 X 2017; https://www.rektoverso.be/artikel/wetoo-what-dancers-talk-about-when-th… [dostęp: 15 I 2021].
• Gilligan, Carol, Chodźcie z nami! Psychologia i opór, przeł. S. Kowalski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.
• Grabowska, Magdalena, Marta Rawłuszko, Polish #MeToo: When concern for men’s rights derails the woman’s revolution, [w:] The Routledge Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, red. G. Chandra, I. Erlingsdóttir, Routledge, London and New York 2021.
• Halberstam, Jack, Wieners, whiners, Weinstein, and worse, [w:] The Routlegde Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, red. G. Chandra, I. Erlingsdóttir, Routledge, London and New York 2021.
• Haraldsdóttir, Freyja, Being a disabled feminist killjoy in a feminist movement, [w:] The Routlegde Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, red. G. Chandra, I. Erlingsdóttir, Routledge, London and New York 2021.
• Harvie, Jen, The power of abuse, [w:] The Routledge Companion to Theatre and Politics, red. Peter Eckersall, Helen Grehan, Routledge 2019.
• Izadi, Elahne, The story behind filmmaker Bernardo Bertolucci’s last public controversy, „The Washington Post” 26 XI 2018, https://www.washingtonpost.com/arts-entertainment/2018/11/26/story-behi… [dostęp: 15 I 2021].
• Jakimiak, Agnieszka, Ta dziwna instytucja zwana spektaklem, „Didaskalia” 2014 nr 119.
• Kapusta Anna, niepublikowany komputeropis z archiwum autorki.
• Keil, Marta, My też, „Didaskalia” 2018 nr 148.
• Kitchin Rob, Martin Dodge, Code/Space: Software and Everyday Life, MIT, Press, Cambridge 2011.
• Kolankiewicz, Leszek, Oświadczenie, „Didaskalia” 2020 nr 160, https://didaskalia.pl/pl/artykul/oswiadczenie [dostęp: 15 I 2021].
• Kornaś, Tadeusz, Lśnij!, „Teatrologia.info”, 20 X 2020, https://teatrologia.pl/autorzy/tadeusz-kornas-lsnij/?fbclid=IwAR1-cX4Y0… dostęp: 15 I 2021].
• Korolczuk, Elżbieta, Bunt kobiet AD 2016: skąd się wziął i czego nas uczy, [w:] Przebudzona rewolucja. Prawa reprodukcyjne w kobieta Polsce. Raport 2016, red. A. Czarnacka, Fundacja im. Izabeli Jarugi-Nowackiej, Warszawa 2017.
• Korolczuk, Elżbieta, Explaining mass protests against abortion ban in Poland: The power of connective action, „Zoon Politicon Journal” 2016 nr 7.
• Kościelniak, Marcin, Przeciw-historia. Stanowisko, „Didaskalia” 2020 nr 160, https://didaskalia.pl/pl/artykul/stanowisko-przeciw-historia [dostęp: 15 V 2021].
• Kraj. Oświadczenie przedstawicieli środowiska naukowego ws. Gardzienic, „e-teatr.pl”, materiał nadesłany, 20 XI 2020, https://e-teatr.pl/kraj-oswiadczenie-przedstawicieli-srodowiska-naukowe… [dostęp: 15 I 2021].
• Kuczyńska, Urszula, „Cancel culture”, czyli kultura nieuważania, https://krytykapolityczna.pl/kultura/cancel-culture-urszula-kuczynska/ [dostęp: 15 I 2021].
• Kwaśniewska (A), Monika, Między wolnością artystyczną a manipulacją. Sytuacja aktorek i aktorów w „Factory 2”, „Didaskalia” 2019 nr 150.
• Kwaśniewska (B), Monika, Świadectwa czy/i spektakle, „Dialog” 2019 nr 2, http://www.dialog-pismo.pl/w-numerach/swiadectwa-czyi-spektakle [dostęp: 15 I 2021].
• Kwaśniewska, Monika, Dlaczego przestały milczeć? Dlaczego zostały wysłuchane? Afektywna analiza #metoo w Teatrze Bagatela, „Didaskalia” 2020 nr 160, https://didaskalia.pl/pl/artykul/dlaczego-przestaly-milczec-dlaczego-zo… [dostęp: 10 I 2021].
• Leung, Rebecca, Williams Robert, #MeToo and Intersectionality: An Examination of the #MeToo Movement Through the R. Kelly Scandal, „Journal of Communication Inquiry” 2019, nr 43 (4).
• Lupa, Krystian, Komentarz, „Didaskalia” 2019 nr 150.
• Majewska, Anna, Co wiedzą wszyscy?, „Dialog” 2019 nr 2, http://www.dialog-pismo.pl/w-numerach/co-wiedza-wszyscy[dostęp: 15 I 2021].
• Massie-Blomfield, Amber, A year on from #MeToo, how much has theatre really changed?, „The Stage” 15 X 2018, https://www.thestage.co.uk/features/a-year-on-from-metoo-how-much-has-t… [dostęp: 15 I 2021].
• money.pl/gospodarka/ofiary-mobbingu-boja-sie-chodzic-do-sadow-widac-to-w-statystykach-6483544496490625a.html
• Morawski, Piotr, A młode reżyserki też…, „Dialog” 2019 nr 2, http://www.dialog-pismo.pl/w-numerach/mlode-rezyserki-tez [dostęp: 15 I 2021].
• Mrozek, Witold, Agnieszka Glińska, „Nie dość, że ładna, to jeszcze mądra”. Agnieszka Glińska o przemocy w teatrze, „Gazeta Wyborcza 27 X 2020, https://wyborcza.pl/7,112395,26400603,nie-dosc-ze-ladna-to-madra-agnies… [dostęp: 15 I 2021].
• Mrozek, Witold, Monika Kwaśniewska, Przemoc nie tylko w „Gardzienicach”. „Teatr nie jest miejscem, w którym się głaszcze po głowie”, „Gazeta Wyborcza”, 15 X 2020, https://wyborcza.pl/7,75410,26394834,przemoc-nie-tylko-w-gardzienicach-… [dostęp: 15 I 2021].
• Mrozek, Witold, System się chwieje, „Dwutygodnik” 2019 nr 268, https://www.dwutygodnik.com/artykul/8554-system-sie-chwieje.html [dostęp: 15 I 2021].
• Nacher, Anna, #BlackProtest from the web to the streets and back: Feminist digital activism in Poland and narrative potential of the hashtag, „European Journal of Women Studies” 2020; https://doi.org/10.1177/1350506820976900
• Ohlheiser, Abby, The Woman Behind ‘Me Too’ Knew the Power of the Phrase When She Created It – 10 Years Ago, „Washington Post”, 19 X 2017; https://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2017/10/19/the-wom… [dostęp: 15 I 2021].
• Page, Allison, Jacquelyn Arcy, #MeToo and Politics of Collective Healing: Emotional Connection as Contestation, „Communication, Cultura & Critique” 2020, t. 13, nr 3, wrzesień 2020.
• Podleśna, Elżbieta, Przemoc dzieje się w ciszy, „Dwutygodnik” 2020 nr 292; https://www.dwutygodnik.com/artykul/9173-przemoc-dzieje-sie-w-ciszy.html [dostęp: 15 I 2021].
• Preciado (A), Paul B., Byliśmy o krok od rewolucji feministycznej… gdy nagle pojawił się wirus, przeł. A. Araszkiewicz, „Szum”, 12 VI 2020; https://magazynszum.pl/bylismy-o-krok-od-rewolucji-feministycznej-gdy-n… 15 I 2021].
• Preciado (B), Paul B., Nous, les Hongrois de l’Ouest, „Madiapart” 16 XI 2020, https://www.mediapart.fr/journal/international/161120/nous-les-hongrois…, [dostęp: 12 I 2021].
• Przemiana krajobrazu. Dlaczego zmiana w szkoleniu aktorów ma znaczenie w świetle ruchu #MeToo, „Polish Theatre Journal” 2019 nr 1-2.
• Quigg, Anne-Marie, Bulling in the Arts: Vocation, Exploitation and Abuse of Power, Gowern Publishing Limited, 2011, E-Book.
• Royal Court Code of Behaviour, 2017, https://royalcourttheatre.com/code-of-behaviour/ [dostęp: 10 I 2021].
• Sadovska Mariana, Coming out, „Dwutygodnik” 2020 nr 292 https://www.dwutygodnik.com/artykul/9125-coming-out.html [dostęp: 16 I 2021]
• Sajewska Dorota, Przemoc, obsceniczność, powtórzenie, „Didaskalia” 2020 nr 160, https://didaskalia.pl/pl/artykul/przemoc-obscenicznosc-powtorzenie [dostęp: 15 I 2021].
• Schneider, Maria, I felt raped by Brando, „Mail Online”, 19 VII 2007, https://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-469646/I-felt-raped-Brand… [dostęp: 15 I 2021].
• Staśko, Maja, Patrycja Wieczorkiewicz, Gwałt polski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2020.
• survivorsagenda.org/survivors-vote/
• The Care Collective: Andreas Chatzidakis, Jamie Hakim, Jo Littler, Catherine Rottenberg, and Lynne Segal, The Care Manifesto. The Politics of Interdependence, Verso, London and New York 2020.
• Tillet, Salamishah, Asihah S. Simmons, Unveiling the silence: No! the rape documentary study guide. No! The Rape Documentary, Ford Foundation 2007; https://newsreel.org/guides/NO/noguide1.pdf [dostęp: 15 I 2021].
• Wichowska, Joanna, Paulina Siegień, Gardzienice wcale nie są wyjątkowe, jeśli chodzi o nadużycia, „Krytyka Polityczna” 14 X 2020, https://krytykapolityczna.pl/kultura/teatr/joanna-wichowska-gardzienice… [dostęp: 15 I 2021].
• Wilk, Ewa, Mobbing i molestowanie seksualne. Co wolno, a czego nie wolno w pracy, „Polityka” 18 czerwca 2018. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1610961,1,mobbin… [dostęp: 15 I 2021].

Identifiers

DOI

10.34762/znxw-7338