Represje władz komunistycznych wobec radomskiego proboszcza ks. Jana Wiącka

• Authors: Stanaszek Bogdan

Title variants

EN

Repression of communist authorities against Rev. Jan Wiącek, a Radom parish priest

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Ks. dr Jan Wiacek (1900-1973) był duchownym diecezji sandomierskiej. Przez 13 lat był proboszczem w Radomiu, a następnie przez kolejne 20 lat w Koprzywnicy koło Sandomierza. Proboszczem parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Radomiu-Glinicach został w okresie okupacji niemieckiej latem 1941 r. Po zakończeniu wojny kontynuował budowę tamtejszego kościoła parafialnego. W 1949 r. bp Jan Lorek, ordynariusz diecezji sandomierskiej mianował go proboszczem eksponowanej parafii Opieki Najświętszej Maryi Panny w Radomiu, pełnił także funkcję dziekana. Jego zasługą było spłacenie sporych, przedwojennych długów parafii. Restrykcje ze strony władz państwowych dotknęły go w 1950 r. Początkowo były to sankcje finansowe (niewspółmiernie wysokie podatki). Władze chciały także przymusowo dokwaterować na plebanię dodatkowych lokatorów. Próbowano go zastraszyć, nękano nocnymi telefonami i pogróżkami. Naciskano, by włączył się w działania ruchu tzw. „księży patriotów”, wspierających władze państwowe i występujących z krytyką hierarchii kościelnej. Kiedy stanowczo odmówił, władze państwowe zażądały usunięcia go ze stanowiska. Do tego celu wykorzystano dekret z 9 lutego 1953 r. Bp Lorek bronił ks. Wiącka, kierował odwołania do władz centralnych. Spór trwał osiem miesięcy, a w końcu przymuszony hierarcha udzielił ks. Wiąckowi urlopu. W lutym 1954 r. przeniósł go na probostwo w Koprzywnicy. Mimo podejmowanych starań po odwilży politycznej na przełomie 1956/1957 r. władze państwowe nie dopuściły do jego powrotu do Radomia.

EN

Rev. dr Jan Wiącek (1900—1973) was a cleric of the Sandomierz diocese. Wiącek was a parish priest in Radom for 13 years, and then in Koprzywni­ca near Sandomierz for another 20 years. He started leading the parish of the Sacred Heart of Jesus in Radom-Glinice in the summer of 1941 under the Nazi occupation. After the war ended, he continued to build the local church. In 1949, Bishop Jan Lorek, the ordinary of the Sandomierz diocese, put him in charge of the parish of the Care of the Blessed Virgin Mary in Radom; Wiącek also served as a dean. It was thanks to him that the parish repaid large pre-war debts. He was first troubled by restrictions on the part of state authorities in 1950. Initially these included financial sanctions (dis- proportionately high taxes). The authorities also wanted to forcibly accom- modate additional tenants in the presbytery. Rev. Wiącek was intimidated, harassed by night phone calls and threatened. The authorities insisted that Wiącek should join the movement of the so-called "patriotic priests" who supported the government and criticised the Church hierarchy. When he flatly refused, state authorities demanded that he be removed from his po- sition. To this end, they used the decree of 9 February 1953. Bishop Lorek defended Rev. Wiącek by submitting appeals to central authorities. The dispute lasted eight months; faced with pressure, the bishop finally granted Rev. Wiącek a period of leave. In February 1954 he transferred Wiącek to the parish in Koprzywnica. Despite efforts made after the political thaw of late 1956/early 1957, the state authorities did not allow him to return to Radom.

Keywords

PL

represje; władze komunistyczne; parafia radomska; Jan Wiącek

repression; communist authorities; Radom parish; Jan Wiącek

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2017
• Volume: 23/2
• Pages: 367-404

Dates

published

2017-12-31

Contributors

author

Stanaszek Bogdan

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• M. Kapłon, Diecezja przemyska w latach 1944—1964, Rzeszów 2015.
• Sz. Kowalik, Fabrica ecclesiae. Żywot i sprawy radomskiego proboszcza ks. Piotra Górskiego (1843—1930), Radom 2016.
• S. Makarewicz, Mistrzowie wiary. Błogosławieni męczennicy radomscy z grona 108 męczenników za wiarę z okresu drugiej wojny światowej, Sandomierz 2001.
• F. Musiał, Jesteś księdzem więc musisz być wrogiem..." Przebieg tzw. procesu Kurii krakowskiej, [w:] Do prześladowania nie daliśmy powodu., Materiały z sesji poświęconej procesowi Kurii krakowskiej, red. R. Terlecki, Kraków 2003, s. 113—147.
• F. Musiał M. Lasota, Kościół zraniony. Proces księdza Lelity i sprawa Kurii krakowskiej, Kraków 2003.
• S. Piskozub, Ksiądz Jan Rutana — administrator i proboszcz parafii Libiąż Wielki, Kraków 2016, mps w Bibliotece UPJPII.
• A. L. Sowa, Od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej (1945—2001), Kraków 2001
• B. Stanaszek, Diecezja sandomierska w powojennej rzeczywistości politycznej 1945—1967, t. 1, Problematyka personalno-organizacyjna, Sandomierz 2006.
• B. Stanaszek, Diecezja sandomierska w powojennej rzeczywistości politycznej 1945—1967, t. 2, Sandomierz 2006.
• B. Stanaszek, „Kolega" prymasa Wyszyńskiego. Ks. Jan Wiącek (1900— 1973), „Nasz Dziennik" 2008, nr 34 (2051), s. 23—25.
• B. Stanaszek, Konflikty władz wyznaniowych z biskupem sandomierskim o obsadę parafii radomskich w latach 1953—1956, „Studia Diecezji Radomskiej" 6 (2004), s. 483—512.
• B. Stanaszek, Kosiński Wacław, [w:] Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945—1989, t. 1. Warszawa 2002, s. 123—124.
• B. Stanaszek, Księża diecezji sandomierskiej więzieni przez władze komunistyczne po II wojnie światowej, Rzeszów 2008.
• B. Stanaszek, Ślubowanie księży na wierność PRL w diecezji sandomierskiej w 1953 r., [w:] Historia świadectwem czasów. Księdzu Profesorowi Markowi Tomaszowi Zahajkiewiczowi, Lublin 2006, s. 431—446.
• B. Stanaszek, Usunąć biskupa! Władze PRL wobec ordynariusza diecezji sandomierskiej Jana Kantego Lorka, Sandomierz 2004.
• B. Stanaszek, J. Nowakowski, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX—XX w., t. 1, Sandomierz 2014.

Identifiers

ISSN

0867-8294

DOI

10.15633/fhc.2246

URI

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/2246