Topos quinque gradus amoris w polskim romansie barokowym

• Authors: Woron-Trojanowska Joanna

Title variants

EN

The Topos quinque gradus amoris in Polish Baroque romances

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Formation of topoi quinque gradus amoris in the polish Baroque romances is discussed in this article. Love is the most important emotion between the protagonists and it has a major influence on the romance’s plot. Th e article is focused on fi ve stages of love: look, conversation, touch, kiss and coitus. Th is article refers to texts written by: Hieronim Morsztyn, Wacław Potocki, Adam Korczyński and Elżbieta Drużbacka.

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura
• Year: 2016
• Volume: 2(5)
• Pages: 22-34

Contributors

author

Woron-Trojanowska Joanna

• Uniwersytet Łódzki

References

• Bielski, M. (2001). Komedyja Justyna i Konstancyjej. M. i J. Bielscy. Sejm niewieści. Oprac., kom. i wprow. J. Starnawski, sł. wstępnym poprz. A. Gorzkowski. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Andreae Cricii Carmina (1888). Edidit Casimirus Morawski. Cracoviae: Universitas Jagiellonicae.
• Druga historyja. O Galezyjusie, synu Demokryta, i Filidzie, córce Arystydesa, szlachty cypryjskiego króla (2007). W: H. Morsztyn, Historyja ucieszna o królewnie Banialuce (s. 272–278). Wyd. R. Grześkowiak, Warszawa: Instytut Badań Literackich (= Druga historyja).
• Drużbacka, E. (2002). Fabuła o książeciu Adolfie dziedzicu Roksolanii, którego Czas, przez lat trzysta szukając, znaleźć nie mógł. Przypadkiem powracając z wyspy szczęśliwości, od tegoż Czasu złapany, śmierci prawu zadosyć uczynić musiał, które dla wszystkich najdłużej żyjących ludzi postanowione. W: E. Drużbacka, Wybór poezji (s. 101–165). Oprac. J. Niedźwiedź. Kraków: Universitas.
• Ficino, M. (1978). Commentaire sur le Banquet de Platon. Trad. M. Raymond. Paris. Cyt. i tłum. za: Hanusiewicz, 2004.
• Górnicki, Ł. (1961). Dworzanin polski. W: Ł. Górnicki, Pisma. T. 1. Oprac. R. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Korczyński, A. (2000). Wizerunk złocistej przyjaźnią zdrady. Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Morsztyn, H. (2000a). Alfonsa, książęcia ateńskiego, i Orystelle, królewny kreteńskiej, miłość śmiercią okrutną zapieczętowana. W: H. Morsztyn, Filomachija (s. 19–40). Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Morsztyn, H. (2000b). Historyja barzo piękna o Talezie, królewicu lidyjskim, a o Perepodzie, królewnie aragońskiej. W: H. Morsztyn, Filomachija (s. 59–106). Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Morsztyn, H. (2000c). Żałosny koniec miłości niezbednej dwojga ludzi w sobie się kochających. W: H. Morsztyn, Filomachija (s. 41–58). Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Morsztyn, H. (2007). Historyja ucieszna o zacnej królewnie Banialuce ze wschodniej krainy. W: H. Morsztyn, Historyja ucieszna o królewnie Banialuce (s. 35–135). Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Potocki, W. (1924a). Judyta. W: W. Potocki, Wiersze wybrane (s. 133–148). Wyd. i objaśnił A. Brückner. Kraków: Biblioteka Narodowa.
• Potocki, W. (1924b). Historyja równej odwagi, ale różnej fortuny dwu pięknych Tressy i Gazele w Holandyjej panien. W: W. Potocki, Wiersze wybrane (s. 149–198). Wyd. i objaśnił A. Brückner. Kraków: Biblioteka Narodowa.
• Trzecia historyja. O Przemysławie, książęciu oświęcimskim, i o Cecylijej, małżonki jego, dziwnej stateczności (2007). W: H. Morsztyn, Historyja ucieszna o królewnie Banialuce (s. 278–289). Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich (= Trzecia historyja).
• Twardowski, K. (1997). Lekcyje Kupidynowe. Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Bachtin, M. (1982). Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści. W: M. Bachtin, Problemy literatury i estetyki. Przeł. W. Grajewski. Warszawa: Czytelnik.
• Bohuszewicz, P. (2009). Gramatyka romansu. Polski romans barokowy w perspektywie narratologicznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Bohuszewicz, P. (2011a). Rozmowa dworna (barokowy romans miłosno-przygodowy). Pobrane z: http://sensualnosc.ibl.waw.pl (15.01.2016).
• Bohuszewicz, P. (2011b). Wzrok (romans miłosno-przygodowy polskiego baroku). Pobrane z: http://sensualnosc.ibl.waw.pl (13.03.2016).
• Borowy, W. (1920). Drużbacka i pani d’Aulnoy („Fabuła o Xiążęciu Adolfi e”). Pamiętnik Literacki, 17–18 (1–4), 17–37.
• Curtius, E.R. (2009). Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Tłum. A. Borowski, Kraków: Universitas.
• Friedman, L.J. (1965). Gradus amoris. Romance Philology, 19, 167–177.
• Grześkowiak, R. (1997). Wprowadzenie do lektury. W: K. Twardowski, Lekcyje Kupidynowe (s. 5–15). Wyd. R. Grześkowiak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Hanusiewicz, M. (2004). Pięć stopni miłości. O wyobraźni erotycznej w polskiej poezji barokowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Hanusiewicz, M. (2012). Pięć stopni miłości w literaturze staropolskiej. Pobrane z: http://sensualnosc.ibl.waw.pl (13.03.2016).
• Hanusiewicz-Lavalle, M. (2011). Pocałunek w literaturze staropolskiej. Pobrane z: http://sensualnosc.ibl.waw.pl (15.12.2015).
• Kruszewska, T. (1960). Stan badań i problematyka studiów nad romansem polskim XVII wieku. Ze Skarbca Kultury, 12 (1), 31–72.
• Maciejewska, I. (1994). Ukształtowanie narratora i narracji w „Złocistej przyjaźnią zdradzie” Adama Korczyńskiego. Klucz do lektury utworu. W: D. Ossowska (red.), Teksty. Konteksty. Interpretacje. Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Maciejewska, I. (2001). Narracja w polskim romansie barokowym. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Maciejewska, I. (2009). Wyrazić niewyrażalne – język miłości w „Rozmowach listownych” Wojciecha Stanisława Chrościńskiego. Prace Językoznawcze, 11, 135–146.
• Maciejewska, I. (2013). Miłość i erotyzm w piśmiennictwie czasów saskich. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Michałowska, T. (1972). Romans XVII i pierwszej połowy XVIII wieku w Polsce. Analiza struktury gatunkowej. W: J. Pelc (red.), Problemy literatury staropolskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Miszalska, J. (2003). „Kolloander wierny” i „Piękna Dianea”. Polskie przekłady włoskich romansów barokowych. Kraków: Universitas.
• Mucha, A. (2008). Między erotyką a świętością (w poezji Kaspra Twardowskiego i Hieronima Morsztyna). Slavica Litteraria, 11 (1), 53–62.
• Nordenfalk, C. (1985). The five senses in late Medieval and Renaissance art. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 48, 11–22.
• Polaszek, E. (1984). Sztuka portretowania postaci w romansie greckim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Porębowicz, E. (1904). Teoria średniowieczna „miłości dwornej”. Pamiętnik Literacki, 3 (1–4), 505–541.
• Prejs, M. (1998). Poezja późnego baroku: główne kierunki przemian. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rougemont, D. De (1999). Miłość a świat kultury zachodniej. Tłum. L. Eustachiewicz. Warszawa: Pax.
• Skowera, M. (2012). Śmiertelna rozkosz. Motywy ognia i wody oraz ich rola w opisie choroby miłosnej w „Roksolankach” Szymona Zimorowica oraz cyklu erotyków przypisywanych Mikołajowi Sępowi Szarzyńskiemu. Konteksty Kultury, 9, 5–12.
• Starnawski, J. (2001). Wprowadzenie. W: M. Bielski, Komedyja Justyna i Konstancyjej. M. i J. Bielscy, Sejm niewieści. Oprac., kom., i wprow. J. Starnawski, sł. wstępnym poprz. A. Gorzkowski. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Stępień, P. (1996). Poeta barokowy wobec przemijania i śmierci. Hieronim Morsztyn – Szymon Zimorowic – Jan Andrzej Morsztyn. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Szyjkowski, M. (1936). Dramat w Polsce. W: Dzieje literatury pięknej w Polsce. Praca zbiorowa. T. 2. Kraków: Polska Akademia Nauk.
• Wężowicz-Ziółkowska, D. (1991). Miłość ludowa. Wzory miłości wieśniaczej w polskiej pieśni ludowej XVIII–XIX wieku. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
• Wojtowicz, W. (2002). Szkice o poezji obscenicznej i satyrycznej Andrzeja Krzyckiego. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Wojtowicz, W. (2012). Między literaturą a kulturą. Studia o „literaturze mieszczańskiej” przełomu XVI i XVII wieku. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Ziolkowski, J.M. (1998). Obscenity in the Latin Grammatical and Rhetorical Tradition. W: Obscenity: Social Control and Artistic Creation in the European Middle Ages. Cultures, Beliefs and Traditions (s. 41–59). Edit. J.M. Ziolkowski. Leiden: Brill.