Społeczne wymiary czytelniczych preferencji literackich

• Authors: Zofia Zasacka

Title variants

Social Dimensions of the Reading Literary Preferences

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony społeczno-kulturowym uwarunkowaniom wyborów literackich polskich nastolatków. Spontaniczne wybory książkowe są ukazane w kontekście sposobów czytania, które budują oczekiwania wobec satysfakcjonującej lektury, formy aktywności czytelniczej i charakter uczestnictwa w społecznym obiegu książki. Uwaga została skupiona na specyfice literackiego gustu i sposobów czytania zależnych od socjalizacji do czytania w miejscowości, z której pochodzą nastoletni czytelnicy. Opisano trzy sposoby czytania: wiejski, małomiasteczkowy oraz wielkomiejski. Artykuł powstał na podstawie analiz wyników trzech edycji ogólnopolskich badań (z 2003, 2010, 2013 r.), śledzących postawy czytelnicze piętnastoletnich uczniów kończących obowiązkowy etap edukacji.

EN

The article is devoted to the socio-cultural determinants of the literary choices of Polish teenagers. Spontaneous book choices are shown in the context of reading methods, which build expectations for satisfying reading, forms of reading activity and the nature of participation in the social circulation of the book. Attention was focused on the specificity of literary tastes and ways of reading, dependent on socialization for reading in the town from which teenage readers come. Three ways of reading have been described: rural way, small-town way and big-city way. The article was based on the analysis of the results of three editions of nationwide surveys (from 2003, 2010, 2013) following the reading attitudes of fifteen-year-old students completing the compulsory education stage.

Keywords

PL

polscy nastolatkowie; postawy czytelnicze; wybory książkowe; gust literacki; wiejski sposób czytania; małomiasteczkowy sposób czytania; wielkomiejski sposób czytania

EN

Polish teenagers; reading attitudes; book choices; literary taste; rural way of reading; small-town way of reading; big-city way of reading

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2017
• Volume: 9(45)
• Issue: 4
• Pages: 269-286

Contributors

author

Zofia Zasacka

• Instytut Książki i Czytelnictwa, Biblioteka Narodowa

References

• Biblioteki publiczne w liczbach 2010, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2012.
• Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar” 2005.
• Dolata R., Szkoła – segregacje – nierówności, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
• Kądzielski J. i in., Czytelnictwo młodzieży wiejskiej, red. M. Wronkowska, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1971.
• Koryś I., Dawidowicz-Chymkowska O., Społeczny zasięg książki w Polsce w 2010 r. Bilans dwudziestolecia, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2015.
• Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, red. J. Burszta i in., Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2010.
• Miasta na uboczu: przyczynek do socjologii peryferii, red. T. Popławski, Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW 1994.
• Michalak D., Koryś I., Chymkowski R., Stan czytelnictwa w Polsce w 2014 roku, http://www.bn.org.pl/download/document/1428654601.pdf
• Nowak S., Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, w: Teorie postaw, red. S. Nowak, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973.
• Odoj G., Małe miasta jako przedmiot badań etnologicznych w Polsce. Stan i perspektywy, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 2011, nr 11, s. 116-131.
• Olliver G., Gauthier G., Truong A.H., Cultural classifications and social divisions: A symmetrical approach, „Poetics” 2009, nr 37, s. 456-473.
• Peterson R.A., Kern R.M., Changing Highbrow Taste: From Snob to Omnivore, „American Sociological Review” 1996 nr 5, s. 900-907.
• Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa, red. B. Jałowiecki, A. Majer, M. Szczepański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2005.
• Radway J., Reading the romance. Women, patriarchy, and popular literature. With a new introduction by the author, Chapel Hill–London: The University of North Carolina Press 1991.
• Ryan R.M, Deci E.L., Intrinsic and extrinsic motivations: classis definitions and new directions, „Contemporary Educational Psychology” 2000, nr 25, s. 54-67.
• Siekierski S., Recepcja literatury pięknej na wsi, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1967.
• Społeczne uczestnictwo młodzieży średniego miasta, red. E. Hajduk, P. Karpińczyk, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK 2005.
• Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, red. I. Bukraba- Rylska I., W.J. Burszta, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2011.
• Szafraniec K., Szanse życiowe wiejskiej młodzieży, w: Polska wieś 2012. Raport o stanie wsi, red. J. Wilkin, I. Nurzyńska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2012, s. 203-213.
• Wentzel K.R., Wigfield A., Academic and social motivational influences on students’ academic performance, „Educational Psychology Review” 1998, nr 10, s. 155-173.
• Wnuk-Lipińska E., Wnuk-Lipiński E., Problematyka kształtowania się potrzeb czytelniczych, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1975.
• Wolff K., Książka w społecznej przestrzeni polskiej wsi, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2008.
• Wolff K., Książka w życiu i kulturze współczesnej młodzieży wiejskiej, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1988.
• Zasacka Z., Reading Satisfaction: Implications of Research on Adolescents’ Reading Habits and Attitudes, „Polish Libraries” 4 (2016), s. 40-64.
• Zasacka Z., Bulkowski K., Zaangażowanie w czytanie a osiągnięcia szkolne gimnazjalistów, „Edukacja” 2015, nr 4 (135), s. 107-129.
• Zasacka Z., Wypożyczenia biblioteczne w obiegu książek nastoletnich czytelników, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 46 (2015), s. 413-432.
• Zasacka Z., Książki na papierze i ekranie w życiu codziennym nastolatków, w: Biblioteki i książki w życiu nastolatków, red. M. Antczak, A. Niewiadomska Walczak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, SBP 2015.
• Zasacka Z., Czytelnictwo dzieci i młodzieży, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2014.
• Zasacka Z., Nastolatki i książki – od czytania codziennego do unikania, „Edukacja” 2012, nr 2 (118), s. 20-35.
• Zasacka Z., Nastoletni czytelnicy, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2008.
• Zavisca J., The Status of Cultural Omnivorism: A Case Study of Reading in Russia, „Social Forces” 2005, nr 2, s. 1233-1255.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2017.9.4-14