EWOLUCJA KORPORACJI TRANSNARODOWYCH W ŚWIETLE PROCESU GLOBALIZACJI

• Authors: Stach Łukasz

Title variants

EN

The evolution of transnational corporations in the light of the process of globalization

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The purpose of the paper is to present the evolution of transnational corporations and their influence on the process of globalisation. The primary thesis of the paper is that the corporations are prime movers and main recipients of the process of globalisation. The paper is divided into three parts. In the first part various definitions of transnational corporations are included, as well as the genesis and the evolution of the transnational corporations. In the second part contemporary development trends, the world’s biggest public companies with their industry and the state of origin are discussed. Based on the subject literature and the source data, it is concluded that the new development phase of the transnational corporations began - the domination of enterprises from China and United States. In the final part positive and negative aspects of the referred process are elaborated. On one hand companies invest in research, development and create modern technology. On the other hand, they interfere in social and political life. Also, issues such as polarisation of profitable, exploitation of minors, neo-colonialism, abuse of a dominant position, locating production in developing countries and exploitation of employees were discussed by the author. The article ends with a projection – an apocalyptic vision of the world dominated by the negative aspects of activities of the transnational corporations.

Artykuł ma na celu przedstawienie procesu ewolucji korporacji transnarodowych, ich szerokiego wpływu na proces globalizacji oraz związanych z tym następstw. Tezą opracowania jest stwierdzenie, że korporacje stanowią zarówno siły sprawcze, jak i głównego beneficjenta procesu globalizacji. Artykuł podzielono na trzy części. W pierwszej przedstawiono różne ujęcia definicyjne korporacji transnarodowych, genezę i proces ewolucji tych podmiotów. W części drugiej scharakteryzowano współczesne tendencje rozwojowe oraz przedstawiono największe firmy na świecie wraz z ich kategorią działania oraz państwem pochodzenia. W oparciu o literaturę przedmiotu i dane źródłowe stwierdzono, iż obecnie nastała nowa faza rozwoju – okres dominacji chińsko-amerykańskiej. W ostatniej części przedstawiono zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty opisywanych procesów. Tutaj wskazano na wkład przedsiębiorstw w rozwój badań i nowoczesnych technologii, ale również na ingerencję w życie społeczno-polityczne. Poruszono takie kwestie jak: polaryzacja dochodowa, nadużywanie pozycji dominującej, wyzysk siły roboczej czy celowe lokalizowanie produkcji w państwach ubogich. Artykuł zakończono prognozą – apokaliptyczną wizją świata związaną z utrzymaniem przedstawionych trendów.

Keywords

PL

korporacje transnarodowe, KTN, ekspansja międzynarodowa globalizacja, internacjonalizacja, bezpośrednie inwestycje zagraniczne, rozwój gospodarczy, konkurencyjność międzynarodowa, ocena działalności korporacji

EN

transnational corporations, TNC, international expansion, globalisation, internationalisation, foreign investment, economic development, competitiveness, the assessment of activities of corporations

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2016
• Issue: 6
• Pages: 313-328

Dates

published

2016

Contributors

author

Stach Łukasz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ul. Wieniawskiego 1, 67-712 Poznań

References

• Artus P., Virard M.P., Wielki kryzys globalizacji, Warszawa 2010
• Buckley P.J., Casson M., The Future of Multinational Enterprise, London-Basingstoke 1976
• Cameron R., Neal L., Historia gospodarcza świata, Warszawa 1999
• Cziomer E., Zyblikiewicz L., Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa – Kraków 2000
• Davies N., Europa, Kraków 1998
• Dunning J.H., Multinational Enterprises and the Global Economic, Wokingham 1993
• Friedman T.L., Lexus i drzewo oliwne. Zrozumieć globalizację, Poznań 2001
• Jarczewska-Romaniuk A., Korporacje w procesie globalizacji, „Sprawy Międzynarodowe” 2003, nr 1
• Jarczewska-Romaniuk A., Przedsiębiorstwa międzynarodowe, Bydgoszcz – Warszawa 2004
• Kisiel-Łowczyc A.B. (red.), Współczesna gospodarka światowa, Gdańsk 1999
• Kogut B., Zander U., Knowledge of the Firm and the Evolutionary Theory of Multinational Corporation „Journal of International Business Studies” 2003, vol. 34
• Kukułka J., Teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa 2000
• Liberska B. (red.), Globalizacja. Mechanizmy i wyzwania, Warszawa 2002
• Łoś-Nowak T., Stosunki międzynarodowe. Teorie – systemy – uczestnicy, Wrocław 2000
• Rosińska-Bukowska M., Rola Korporacji transnarodowych w procesach globalizacji. Kreowanie globalnej przestrzeni biznesowej, Toruń 2009
• Wielgosz P., Opium globalizacji, Warszawa 2004
• Willetts P., Aktorzy transnarodowi i organizacje międzynarodowe w polityce globalnej, [w:] Baylis J., Smith S. (red.), Globalizacja polityki światowej. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych, Kraków 2008
• Zorska A., Korporacje transnarodowe. Przemiany, oddziaływania, wyzwania, Warszawa 2007
• Zorska, Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w gospodarce światowej¸ Warszawa 1998
• Apple wyprzedza Google i zajmuje pierwsze miejsce w dziesiątym dorocznym rankingu najcenniejszych marek świata Brandz Top 100, https://www.millwardbrown.com/docs/default-source/poland-downloads/news/top100mb2015_globalne-wyniki.pdf?sfvrsn=2%20target=, 24.12.15
• Fortune 500: 2001 Archive Full List 1-500, http://archive.fortune.com/magazines/fortune/fortune500_archive/full/2001, 24.12.15
• Fortune 500: 2002 Archive Full List 1-500, http://archive.fortune.com/magazines/fortune/fortune500_archive/full/2002, 24.12.15
• Fortune 500: 2003 Archive Full List 1-500, http://archive.fortune.com/magazines/fortune/fortune500_archive/full/2003, 24.12.15
• Number of parent corporations and foreign affiliates, by region and economy 2010, http://unctad.org/sections/dite_dir/docs/WIR11_web%20tab%2034.xls, 24.12.15
• Top 100 Most Valuable Global Brands 2015, http://www.millwardbrown.com/BrandZ/2015/Global/2015_BrandZ_Top100_Report.pdf, 24.12.15
• The World’s Biggest Public Companies, http://www.forbes.com/global2000/list, 24.12.15
• World Investment Report 2012, http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/wir2012_embargoed_en.pdf, 24.12.15
• World Investment Report 2001, http://unctad.org/en/Docs/wir2001_en.pdf, 24.12.2015
• World Investment Report 2015: Annex Tables: FDI inflows, by region and economy, 1990-2014, http://unctad.org/Sections/dite_dir/docs/WIR2015/WIR15_tab01.xls, 24.12.2015
• World’s Most Admired Companies, http://fortune.com/worlds-most-admired-companies, 24.12.15

Identifiers

DOI

10.15503/onis2016.313.328

ISSN

2084-1426