MIEJSCE SYSTEMU WYCHOWANIA PREWENCYJNEGO WEDŁUG JANA BOSKO WE WSPÓŁCZESNEJ SYSTEMATYCE MYŚLI PEDAGOGICZNEJ

• Authors: Śliwerski Bogusław

Title variants

EN

ROLE OF JOHN BOSCO’S PREVENTIVE SYSTEM OF EDUCATION IN THE MODERN TAXONOMY OF EDUCATIONAL THOUGHT

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem analizy jest miejsce pedagogii św. Jana Bosko we współczesnej systematyce myśli pedagogicznej oraz w leksykografii nauk o wychowaniu. Nie zajmuję się recepcją i aktualizacją systemu wychowawczego św. Jana Bosko w obrębie pedagogiki katolickiej, gdyż jest to zadanie dla księży, sióstr i świeckich naukowców bezpośrednio z nią związanych. Zwolennicy tej pedagogiki powinni mieć świadomość tego, w jakim zakresie jest obecna, reinterpretowana, marginalizowana lub wypaczana koncepcja przedstawiciela jednego z wciąż – moim zdaniem – niedocenianych podejść do systemu wychowania, który nie tylko nie stracił na aktualności, ale znacznie wyprzedził swoją epokę. Pedagodzy myśli chrześcijańskiej, a pedagogiki katolickiej w szczególności, są zobowiązani z jednej strony do pielęgnowania jej we własnym środowisku, ale z drugiej strony także do włączania jej do obecnych klasyfikacji, typologii, leksykonów i rozwiązań praktycznych. Mimo że pedagogia uprzedzająca św. Jana Bosko liczy sobie już prawie dwa wieki, to jednak dopiero teraz, w kapitalizmie ponowoczesnym, może stać się jednym z najbardziej efektywnych podejść do pracy z osobami wykluczanymi, już wykluczonymi czy zagrożonymi wykluczeniem społecznym.

EN

The subject of my analysis is the role of John Bosco’s educational system in the modern taxonomy of educational thought and in the lexicography of educational science. I do not deal with the reception and updating of Bosco’s educational system in the framework of Catholic education since that is a task for priests, sisters, and directly associated lay academics. Those affirming this educational system should be aware of the extent to which this – in my opinion – still undervalued approach to education, which has not only not lost its relevance but which far surpassed its epoch and is present, reinterpreted, marginalized, or distorted. Particularly educators of Christian thought, and of Catholic education especially, are obligated, on the one hand, to cultivate it in their own environments and as well as, on the other hand, to enter it into current classifications, typologies, lexicons, and practical solutions. Although John Bosco preventive system dates back nearly two centuries, it is only now, in post-modern capitalism, that it can become one of the most effective approaches to working with persons being excluded, already excluded, or threatened with social exclusion.

Keywords

PL

pedagogika chrześcijańska; pedagogika religii; pedagogika katolicka; system wychowawczy; wykluczenie społeczne; profilaktyka; socjalizacja; wychowanie; uprzedzające,; edagogika ulicy; leksykografia pedagogiczna; biografistyka pedagogiczna

EN

Christian education; religious education; Catholic education; educational system; social exclusion; prevention; socialization; anticipatory education; streetworking; pedagogical lexicography; pedagogical biographistics

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2015
• Issue: 2
• Pages: 145-169

Dates

published

2015

Contributors

author

Śliwerski Bogusław

References

• Bizon S. (1920). Historja wychowania. Podręcznik pedagogiczny dla użytku seminariów nauczycielskich, nauczycieli i ludzi zajmujących się wychowaniem. Warszawa: Wydawnictwo „Globus”.
• Bopp L. (1932). Vorbeugende Erziehung. W: Spieler J. Lexikon der Pädagogik der Gegenwart. Freiburg im Breisgau: Herder & Co.
• Buschka M., Grimm R., Klein F. (red.). (2002). Lebensbilder bedeutender Heilpädagoginnen und Heilpädagogen des 20. Jahrhunderts. München: Ernst Reinhardt.
• Callo M. (2006). Modele wychowania, tłum. Natoniewska K. W: Śliwerski B. (red.). Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu. T. 1. Gdańsk: GWP.
• Chmaj L. (1963). Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku. Warszawa: PZWS.
• Chrobak S. (2009). Podstawy pedagogiki nadziei. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Cipro M. (2002). Encyklopedie prameny výchovy. Galerie svĕtových pedagogů. Druhý svazek. Devatenácté století. Praha: nakładem własnym.
• Cipro M. (2000). Slovník pedagogů. Praha: nakładem własnym.
• Draus J., Terlecki R. (2005). Historia wychowania. Wiek XIX i XX. Kraków: Wydawnictwo WAM, WSF-P „Ignatianum”.
• Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M. (red.). (2007-2010). Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. T. 1-5. Gdańsk: GWP.
• Folkierska A. (2005). Sergiusz Hessen – pedagog odpowiedzialny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Grobler A. (2010). Interdyscyplinarność. „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Gutek G.L. (2003). Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, tłum. Kacmajor A., Sulak A. Gdańsk: GWP.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2009). Kontekst pytania o „koniec pedagogiki jako nauki”, „Edukacja”, nr 4.
• Jusiak R. (2013). Pedagogika społeczna Kościoła katolickiego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Keller J.A., Novak F. (1993). Prävention. W: Kleines Pädagogisches Wörterbuch. Grundbegriffe, Praxis-orientierungen, Reformideen. Freiburg: Verlag Herder.
• Kierski F. (red.). (1923). Podręczna encyklopedia pedagogiczna. Lwów: Książnica Polska Tow. Nauczycieli Szkół Wyższych.
• Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Kostkiewicz J. (2013). Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918-1939. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Kot S. (2005). Historja wychowania. Zarys podręcznikowy. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa.
• Krajewski M. (2005). Dzieje wychowania i doktryn pedagogicznych. Zarys wykładu. Płock: Wydawnictwo Naukowe „Novum”.
• Krause A. (2010). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Kron F.W. (2012). Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Pojęcia. Procesy. Modele, tłum. Cieślik E. Sopot: GWP.
• Krüger H.-H. (2005). Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, tłum. Sztobryn D, wstęp i oprac. Śliwerski B. Gdańsk: GWP.
• Kupisiewicz C., Wojnar I. (red.). (1996). Myśliciele – o wychowaniu. Warszawa: Oficyna Wydawnicza BGW.
• Kupisiewicz C., Kupisiewicz M. (2009). Słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kustro C. (2002). Powściągliwość i praca w wychowaniu człowieka. Współczesne odczytanie koncepcji opiekuńczo-wychowawczej ks. Bronisława Markiewicza (1842-1912). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kwieciński Z. (2005). Pedagogie przekorne wobec pedagogii głównych nurtów. Problem. Model. Zachęta do dyskusji. W: Hejnicka-Bezwińska T., Leppert R. (red.). Ewolucja „ogólności” w dyskursach pedagogicznych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Kwieciński Z. (2011a). Pedagogika po przejściach – aspekty pozytywne. W: Nowak-Dziemianowicz M., Rudnicki P. (red.). Pedagogika. Zakorzenienie i transgresja. Wrocław: WN DSW.
• Kwieciński Z. (2011b). Problem pedagogii nurtów głównych i pobocznych. W: Jaworska-Witkowska M., Kwieciński Z. Nurty pedagogii. Naukowe, dyskretne, odlotowe. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Lekka-Kowalik A. (2010). Nauka jako zawód i powołanie – sto lat po analizach Maxa Webera. W: Walczak M. (red.). Metodologia: tradycja i perspektywy. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Mazur P. (2011). Podstawy pedagogiki pastoralnej. Kraków: WSF-P „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.
• Melosik Z. (2002). Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy. Poznań: Wydawnictwo Wolumin.
• Milerski B., Śliwerski B. (red.). (2000). Pedagogika. Leksykon PWN. Warszawa: WN PWN.
• Milerski B. (2003). Pedagogika religii. W: Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Misiaszek K. (2012). Pedagogia salezjanów (Towarzystwa św. Franciszka Salezego). W: Kostkiewicz J. (red.). Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność. T. 1. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Miś B. (2006). Filozofia współczesna. Główne nurty. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
• Morawski S. (1999). Niewdzięczne rysowanie mapy… O postmodernie(izmie) i kryzysie kultury. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Możdżeń S.J. (2000). Historia wychowania 1918-1945. Kielce: Wydawnictwo Stachurski.
• Nawroczyński B. (1987). Współczesne prądy pedagogiczne. W: tenże. Dzieła wybrane. T. 1. Wybór, przedmowa i wstęp Mońka-Stanikowa A. Warszawa: WSiP.
• Niewęgłowski J. (2003). Bosko Jan, Giovanni Melchiorre Bosco. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Niewęgłowski J. (2011). Wychowawczo-społeczna działalność salezjanów w Polsce w latach 1898-1989. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.
• Nowak M. (2003) Pedagogika personalistyczna. W: Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki. T. 1. Warszawa: WN PWN.
• Nowak M. (2010). Pedagogika – próba zarysowania stanu, perspektyw i kierunków współczesnej polskiej myśli pedagogicznej. „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Nowak M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: WAiP.
• Okoń W. (2004). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Oleś P. (2010). Interdyscyplinarność – wyzwanie i konieczność. „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Orczyk A. (2008). Zarys historii szkolnictwa i myśli pedagogicznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Pilch T. (red.). (2006). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Pilch T. (red.). (2006). Słowo wstępne. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”..
• Pomykało W. (red.). (1997). Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Fundacja Innowacja.
• Rogowski C. (2007). Leksykon pedagogiki religii. Podstawy – koncepcje – perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo Księży Werbistów.
• Rogowski C. (2011). Pedagogika religii. Podręcznik akademicki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Rutkowiak J. (2010). O tęsknocie do uniwersyteckiej przyjaźni: przemiany w uniwersytecie, przemiany w jego ludziach. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3.
• Seredyński W. (1868). Pedagogia polska w zarysie. Lwów: Nakładem Karola Wilda w Poznaniu i M. Leitgebera.
• Siemieńska L. (1936). Główne kierunki współczesnej pedagogiki. Pedagogika katolicka w świetle badań Fr. Hovre’a. Lwów: Księgarnia „Książka” A. Mazzucato.
• Sztobryn S. (2006). Historia wychowania. W: Śliwerski B. Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu. T. 1. Gdańsk: GWP.
• Sztobryn S., Świtka M. (red.). (2006). Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900-1939. Parerga. Gdańsk: GWP.
• Sztobryn S. (2006). Wstęp. W: Sztobryn S., Świtka M. (red.). Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900-1939. Parerga. Gdańsk: GWP.
• Śliwerski B. (2009). Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia, klasyfikacje, badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Śliwerski B. (1998). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Tarkowska E. (2010). Interdyscyplinarność i socjologia. „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Vater H. (2009). Wstęp do lingwistyki tekstu. Struktura i rozumienie tekstu, tłum. Błachut E., Gołębiowski A. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
• Witkowski L. (2010). Uwagi o interdyscyplinarności w pedagogice (Z perspektywy epistemologii krytycznej). „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Wołoszyn S. (1998). Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym. Kielce: Dom Wydawniczy „Strzelec”.
• Wołoszyn S. (2003). Rozwój i zmienność wychowania i kształcenia. W: Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki. T. 1. Warszawa: WN PWN.
• Wołoszyn S. (wybór i opr.). (1998). Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. T. 1-3. Kielce: Dom Wydawniczy „Strzelec”.
• Wrońska H. (2012). Pedagogia salezjanek (Zgromadzenia Córek Maryi Współzałożycielki). W: Kostkiewicz J. (red.). Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność. T. 1. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Notes

PL