Kapłan gwiazdor, showman i inkwizytor: Zagrożenia aktywizmem w posłudze katechetyczno‑duszpasterskiej

• Authors: Cichosz Wojciech

Title variants

EN

A Priest as a Star, Showman and Inquisitor: Dangers of Using Active‑Learning Methods by Priests in Their Pastoral Service

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przez analizy prowadzone w tekście przewija się zasadnicze pytanie: czy usprawiedliwione jest stosowanie metod aktywizujących w nauczaniu religii i pracy duszpasterskiej? Nowe trendy w teologii i nauczaniu religii mają bez wątpienia wiele zalet; podkreśla się zwłaszcza wynikającą z nich efektywność nauczania. Czynią także zadania ucznia bardziej atrakcyjnymi i ułatwiają pracę nauczyciela. Z ich zastosowaniem wiążą się jednak pewne niebezpieczeństwa, przede wszystkim przecenienie roli psychologii w podejściu do doświadczenia religijnego i koncentracja raczej na metodzie uczenia niż na jego celu. Stąd w podejściu do metod aktywizujących należy zachować arystotelesowski „złoty środek” – właściwą równowagę.

EN

On 19th June 2009, Pope Benedict XVI inaugurated the Year for Priests which will last till 19th June 2010. The motto of this year is “The faithfulness of Christ, the faithfulness of a priest”. The Year was established on the occasion of the 150th anniversary of death of St John Baptist Marie Vianney, the parish priest of Ars. The question about the role of a priest in society, especially in a parish, at school and in local communities seems to be of great importance nowadays. A contemporary man is often exposed to the influence of numerous experimentalists, showmen and pedagogical inquisitors, and the rapid expansion of psychology in our lives, which sometimes leads to a complete takeover, is present in most areas of everyday life. This process also concerns the religious sphere, and the subjectivization of a religious experience makes people feel as if they are left on their own. The overuse of psychology in religious experiences is dangerous as it might be connected with moving the sphere of the sacred onto the plane of the personal experience of a man, and it carries with it the lack of any needs to participate in religious observances and redefining ethical and social norms. In this situation priests and religious educators must choose suitable methods of evangelization with a great deal of responsibility and care. At the same time they cannot follow the modern teaching fashions too closely, because then the main aim of their work, which is leading people to God and salvation, might be deprecated. It might lead to so‑called religious infantilism – the religious experience lasts as long as the stimulus (influencing the senses) is at work. When the stimulus disappears, so does the religious experience. This situation may take place when a priest‑showman puts the teaching method in the first place and neglects the very essence and aim of his teaching. Although active‑learning methods stimulate creative actions and creativity, they also carry with them the dangers of knowledge which has not been consolidated and which is superficial. They threaten religious educators by assuming the role of a showman or an inquisitor. Religious educators and priests should treat themselves with a certain dose of reserve, so that God is always at the centre of the process of religious education. A fundamental question runs throughout the analyses that has been carried out – is using active‑learning methods in religious education and pastoral service justified? New trends in methods of education and theology are definitely in their favour, and they emphasize the correlation between using active‑learning methods and the effectiveness of teaching. This process concerns both working at school and in the parish. Undoubtedly, they make teaching more attractive and they facilitate the learning process. However, they are also connected with the danger of the over use of psychology when looking at religious experience and of placing too much emphasis on the teaching method itself rather than its aim. Thus, what we should wish for is that active‑learning methods should be used while preserving the Aristotelian golden mean – a proper use of the desirable balance between two extremes, finding a compromise and moderation between them, according to the saying nec temere, nec timide (neither rashly nor timidly).

Keywords

PL

katecheza; katecheta; metody aktywizujące; pedagogia wiary

EN

evangelization; catechist; active‑learning methods

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2010
• Issue: 26
• Pages: 109-129

Contributors

author

Cichosz Wojciech

• Wydział Teologiczny Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń

References

• II Polski Synod Plenarny 1991–1999, Poznań 2001.
• Jan Paweł II, Adhortacja apostolska o katechizacji w naszych czasach „Catechesi tradendae”, Rzym 1979.
• Jan Paweł II, Encyklika o nienaruszalności życia ludzkiego „Evangelium Vitae”, Rzym 1995.
• Jan Paweł II, Encyklika o relacjach między wiarą a rozumem „Fides et ratio”, Rzym 1998.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002.
• Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce, Łowicz 2001.
• Kongregacja ds. Duchowieństwa, Directorium Catechisticum Generale, Rzym 1997.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 1996.
• Pius XI, Encyklika o chrześcijańskim wychowaniu młodzieży „Divini illius magistri”, Rzym 1929.
• Sobór Watykański II, Dekret o działalności misyjnej Kościoła „Ad gentes”, Rzym 1965.
• Sobór Watykański II, Dekret o posłudze i życiu kapłanów „Presbyterorum ordinis”, Rzym 1965.
• Bab A., Katecheza w obliczu wyzwań społeczeństwa informacyjnego, „Katecheta” 2007, nr 6(50), s. 14–22.
• Barciński Z., Konstruowanie scenariuszy katechetycznych z wykorzystaniem metod aktywizujących, Poznań 2004.
• Bauman Z., Wolność, Kraków 1995.
• Bieliński T., Pokusy medialnych „ewangelizatorów”, „Pastores” 2009, nr 42(1), s. 23–30.
• Bilicka B., Kościół w polskich katechizmach i podręcznikach do nauki religii dla dzieci i młodzieży w latach 1945–2001, Toruń 2009.
• Bramorski J., Wyzwalająca moc pokuty chrześcijańskiej, Pelplin 2004.
• Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce 2003.
• Cichosz W., Formacyjna rola szkoły katolickiej. XV‑lecie „Gdyńskiego Katolika” 1992– 2007, Gdynia 2007.
• Cichosz W., Krzysztof T., Kościół na ziemi kosakowskiej, Warszawa 2009.
• Cichosz W., Między nagrodą a karceniem: rola systemów motywacyjnych w edukacji, „Gdyński Kwartalnik Oświatowy” 2004, nr 1, s. 64–68.
• Cichosz W., Wychowanie chrześcijańskie wobec postmodernistycznej prowokacji, Gdańsk 2001.
• Cichosz W., Pankowska‑Siedlik E., Metody aktywizujące w wychowaniu i formacji religijnej, w: Wychowanie w wierze w kontekście przemian współczesności, red. R. Buchta, S. Dziekoński, (w druku).
• Dobroczyński B., Homo psychologicus versus homo religiosus, „Znak” 1994, nr 2(465), s. 4–21.
• Dziekoński S., Formacja chrześcijańska dziecka w rodzinie w nauczaniu Kościoła od Leona XIII do Jana Pawła II, Warszawa 2006.
• Eckmann A., Osobowość dobrego katechety w ujęciu św. Augustyna, „Vox Patrum” 1990, t. 18, s. 113–119.
• Giertych W., Teologia głoszonego słowa, „Pastores” 2009, nr 42(1), s. 15–22.
• Gierula J., Metody aktywizujące w katechezie. Wybrane zagadnienia, Kraków 2001.
• Grulkowski B. (rec.), Armando Favazza, Religia i psychologia, tłum. z wł. B. Stokłosa, Świat Książki, Warszawa 2006, ss. 399, „Studia Gdańskie” 2007, t. XXI, s. 461.
• Jan Paweł II, List do ludzi w podeszłym wieku, Watykan, 1 października 1999.
• Księża w mediach – media o księżach, „Pastores” 2009, nr 42(1).
• Kupping K., Pomysły zabaw na lekcje religii, Kielce 2002.
• Masłyk K., Odkrywać prawdę. Konspekty dla prowadzących zbiórki ministranckie i inne spotkania z młodzieżą, Kraków 2008.
• May R., Psychologia i dylemat ludzki, Warszawa 1989.
• Metody aktywizujące w katechezie, cz. 1, red. Z. Barciński, J. Wójcik, Lublin 1998.
• Metody aktywizujące w katechezie, cz. 2, red. Z. Barciński i in., Lublin 2001.
• Misiaszek A., Teologia pastoralna, Gdańsk 1994.
• Monnin A., Zapiski z Ars, Warszawa 2009.
• Nowicki A., Religia a kultura, „Przegląd Religioznawczy” 1986, nr 3–4, s. 383–385.
• Pankowska‑Siedlik E., Znaczenie metod aktywizujących w pracy duszpasterskiej i katechetycznej, Warszawa 2009 (maszynopis).
• Prellezo J. M., Aktywizm, w: Słownik katechetyczny, red. J. Gevaert, K. Misiaszek, Warszawa 2007.
• Press H. J., Przez zabawę do nauki. Obserwacje i doświadczenia, Warszawa 1997.
• Sajdak A., Edukacja kreatywna, Kraków 2008.
• Słownik współczesnego języka polskiego, red. A. Sikorska‑Michalak, A. Wojniłko, Warszawa 1998.
• Sośnicki S., Poradnik dydaktyczny, Warszawa 1963.
• Sujak E., Rozważania o ludzkim rozwoju, Kraków 1975.
• Szamocki G., Biblijny model wychowania w rodzinie, „Universitas Gedanensis” 2002, nr 1(25), s. 21–27.
• Szpet J., Co katecheta powinien wiedzieć u progu reformy?, „Katecheta” 1999, z. 9, s. 7.
• Szpet J., Jackowiak D., Lekcja religii szkołą wiary, Poznań 1996.
• Szpet J., Dydaktyka katechezy, Poznań 1999.
• Śnieżyński M., Nauczanie aktywizujące, Kraków 1984.
• Vademecum katechety. Metody aktywizujące, red. Z. Barciński, Kraków–Lublin 2006.
• Wójcik E., Metody aktywizujące stosowane w pracy grupowej w duszpasterstwie. Skrypt przeznaczony dla animatorów grup, Łódź 1987.
• Wójcik E., Metody aktywizujące stosowane w spotkaniach grupowych, Łódź 1994.
• Wójcik E., Metody aktywizujące w pedagogice grup, Kraków 2000.