Reguły metodologiczne – komunikacyjne akty mowy czy perlokucje?

• Authors: Anna Michalska

Title variants

EN

Methodological Rules – Communicative Speech Acts or Perlocutions?

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule rozważany jest problem reguł metodologicznych z punktu widzenia rozróżnienia przez Jürgena Habermasa działań strategicznych i komunikacyjnych. Główne stawiane w tekście pytanie dotyczy nie treści czy prawomocności reguł, a statusu reguł jako aktów językowych. Dowodzę, iż filozoficzne ujęcia rozwoju nauki od Poppera do Laudana utożsamiają reguły z imperatywami, które według teorii działania komunikacyjnego są perlokucjami i jako takie są przeciwstawione aktom komunikacyjnym. Podstawowy problem z perlokucjami polega na tym, że ich stosowanie uniemożliwia prawdziwie krytyczną dyskusję i na dłuższą metę jest nieefektywne poznawczo. Jak argumentuję, reguły metodologiczne powinny być traktowane jako regulatywne akty mowy, których funkcja polega na koordynowaniu interakcji pomiędzy indywidualnymi badaczami oraz grupami badawczymi, natomiast na bardziej ogólnym poziomie, na organizowaniu zachowań badaczy w realizacji wartości poznawczych.

EN

In the paper, the problem of methodological rules is revisited in the light of a distinction between strategic and communicative action as proposed by Jürgen Habermas. The main question concerns the content of rules or their justification, but touches on the fundamental issue of the status of the rules as speech acts. It is demonstrated that philosophical conceptions of the progress of science from Popper to Laudan tend to equate the rules with imperatives, which, according to the concept of communicative action, pertain to perlocutions as opposed to communicative acts. The main difficulty that ensues is that the use of perlocutions prevents a genuinely critical discussion instead of promoting it, and, in the long run, is simply cognitively ineffective. As I argue, methodological rules are better construed as regulative speech acts, whose function is to coordinate interactions within and among research communities and, at a more general level, to regulate behaviors of individual researchers and research groups as far as they are subordinated to the realization of cognitive values.

Keywords

PL

reguły metodologiczne; komunikacyjne akty mowy; imperatywy; rozwój nauki; krytyczna dyskusja

EN

methodological rules; communicative speech acts; imperatives; scientific advancement; critical discussion

• Publisher: Science Studies Committee, Polish Academy of Sciences
• Journal: Zagadnienia Naukoznawstwa
• Year: 2014
• Volume: 50
• Issue: 1(199)
• Pages: 23-40

Dates

published

2014

Contributors

author

Anna Michalska

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN

References

• Abímbólá K., 2010, Rationality and Methodological Change: Dudley Shapere’s Conception Of Scientific Development, “Principia” 10: 39–65.
• Collins H.M., 2010, Tacit and Explicit Knowledge, Chicago; London: The University of Chicago Press.
• Cummings J.L., Mega M.S., Gmiń ski B., 2005, Neuropsychiatria, tłum. M. Rydzewski, Wrocław: Urban & Partner.
• Damasio A.R., 2011, Jak umysł zyskał jaźń: konstruowanie ś wiadomego mózgu, tłum. N. Radomski, Poznań : Dom Wydawniczy Rebis.
• Dewey J., 1927, The Public and Its Problems, New York: H. Holt and Company.
• Egginton W., Sandbothe M., 2004, The Pragmatic Turn in Philosophy Contemporary Engagements between Analytic and Continental Thought, Albany: State University of New York Press.
• Gallese V., 2009, Motor Abstraction: A Neuroscientific Account of How Action Goals and Intentions Are Mapped and Understood, “Psychological Research PRPF” 73: 486–498.
• Gimmler A., 2004, Pragmatic Aspects of Hegel’s Thought, w: W. Egginton, M. Sandbothe (red.), The Pragmatic Turn in Philosophy Contemporary Engagements between Analytic and Continental Thought, Albany: State University of New York Press, s. 47–67.
• Habermas J., 1999, Racjonalność Działania a Racjonalność Społeczna, tłum. � � � � � A.M. Kaniowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hickok G., 2009, Eight Problems for the Mirror Neuron Theory of Action Understanding in Monkeys and Humans, “Journal of Cognitive Neuroscience” 21: 1229–1243.
• Kitcher P., 1990, The Division of Cognitive Labor, “The Journal of Philosophy” 87: 5–22.
• Lakatos I., 1995, Historia nauki a jej racjonalne rekonstrukcje, w: Pisma z filozofii nauk empirycznych, tłum. W. Sady, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 170–234.
• Laudan L., 1978, Progress and Its Problems: Towards a Theory of Scientific Growth, Berkeley: University of California Press.
• Laudan L., 1986, Methodology’s Prospects, “Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association” 347–354.
• Laudan L., 1987, Progress or Rationality? The Prospects for Normative Naturalism, “American Philosophical Quarterly” 24: 19–31.
• McArthur D., 2005, Normative Naturalism and the Relativised a Priori, “Journal for General Philosophy of Science” 36: 331–350.
• Popper K.R., 1977, Logika odkrycia naukowego, tłum. U. Niklas, Warszawa: PWN.
• Popper K.R., 1992, Wiedza hipotetyczna, w: tenże Wiedza obiektywna. � � � Ewolucyjna teoria epistemologiczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 9–49.
• Resnik D., 1994, Repairing the Reticulated Model of Scientific Rationality, “Erkenntnis” 40: 343–355.
• Resnik D., 1993, Do Scientific Aims Jutify Methodological Norms?, “Erkenntnis” 38.223-232.
• Spreng R.N., 2012, The Fallacy of a ‘task-Negative’ Network, “Frontiers in psychology” 3: 1–5.
• Strevens M., 2011, Economic Approaches to Understanding Scientific Norms, “Episteme” 8: 184–200.
• Weisberg M., Muldoon R., 2009, Epistemic Landscapes and the Division of Cognitive Labor, “Philosophy of Science” 76: 225–252.
• Worrall J., 1988, The Value of a Fixed Methodology, “British Journal of Philosophy of Science” 39: 263–275.
• Zollman K.J., 2010, The Epistemic Benefit of Transient Diversity, “Erkenntnis” 72: 17–35.